ASYA HUN İMPARATORLUĞU


Türk dünyasının ilk devletidir.
Türk devlet geleneğinin temeli kurulmuştur.
M.Ö .58’de iç çarpışmalar görülmüştür .
48 ‘de Kuzey - Güney olarak ikiye ayrıldı .
150 ‘de Kuzey Hun’lar Batı’ya göç etti.
216’da Güney Hunlar Çin hakimiyetine girdi


GÖKTÜRK İMPARATORLUĞU


552’de Avarlar’ın yıkılması sonucu Bumin Kağan tarafından kuruldu.
Merkez Ötüken.
“ TÜRK” adıyla kurulan ilk devlet.
582’de Doğu - Batı olarak ikiye ayrıldı .
630’da Doğu , 659’da Batı Göktürk Çin hakimiyetine girdi.


2.GÖKTÜRKLER ( KUTLUK )


681’de Kutluk Kağan tarafından kuruldu.
38 harfli Göktürk alfabesi icat edildi .
Türk tarihinin ilk yazılı belgesi “ Orhun Abideleri” yapıldı .
745’te Uygurlar tarafından yıkıldı .


UYGUR DEVLETİ


745’te Kutluğ Bilge Kül Kağan tarafından kuruldu.
Merkez Karabalasagun( Ordubalık).
İlk yerleşik Türk devletidir.
Gök tanrı inancı ve Uzakdoğu dinleri de yayılmıştır.
751 Talas Savaşı’ndan sonra İslamiyet ile tanıştılar.
Karluk ,Yağma, Çiğil İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyları.
18 harfli Uygur alfabesini kullandılar.
Kırgızlar tarafından yıkılmıştır.


KIRGIZLAR


840’ta Ötüken’de kuruldu.
Günümüze ulaşan “Manas” destanı tarihi belge niteliği taşır.
Moğollar tarafından yıkılmıştır.


SİBİRLER


Volga ‘dan Kafkaslara kadar uzanan bölgede 6.yy da kuruldu.
Bugünkü Sibirya adını buradan alır.
Avarlar tarafından yıkılmıştır.


AVARLAR


Göktürklerin baskısıyla bugünkü Macar topraklarına yerleştiler.
Sasaniler ile işbirliği yaparak İstanbul’u kuşatmışlardır.
İstanbul’u kuşatan ilk Türk boyu.
845’te franklar tarafından yıkılmıştır.


TÜRGİŞLER


Merkezi Balasagun olup Türkistan’da kuruldu.
Emevilerle mücadele etmişlerdir.
İlk para basan Türk devletidir.
Karluklular tarafından yıkılmıştır.


HAZARLAR


Kafkaslar da kurulmuştur.
Hazar Denizi adını buradan almıştır .
İslamiyet’ in Kafkaslara yayılmasını engelle mişlerdir.
Yönetici kesim Musevi, halk arasında ise her dinden insan görülmüştür.
Müslümanlarla mücadele etmişlerdir.


KARLUKLAR


Talas savaşından sonra İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu.
Karahanlı devletinin etnik temelini oluşturmuşlardır.


BULGARLAR


Göktürklerin yıkılmasından sonra kurulmuştur.
Hazarların baskısıyla Tuna ve İtil-Volga Bulgarları olarak ikiye ayrılmıştır.
Tuna Bulgarları Hıristiyanlığı kabul ederek Slavlar içinde eriyip yok olmuşlardır.


İtil-Volga Bulgarları Müslüman tüccarların etkisiyle İslamiyeti resmi din olarak kabul edip benliklerini koruyabilmişlerdir.
1237’de Moğollar tarafından yıkılmalarına rağmen bugün de Kazan Türkleri adıyla yaşamaktadır.


MACARLAR


Peçenek baskısı sonucu Ural-İtil’den bugünkü Macaristan’a yerleşmişlerdir.
Hıristiyanlığı benimsediklerinden Türk ırkının özelliğini koruyamamıştır.
Türk tarihi ile ilgili araştırmalar yapan “Budapeşte Türkoloji Enstitüsü”nü kurmuşlardır.


PEÇENEKLER


Oğuzların baskısıyla Aral Gölü civarında Karadeniz’in kuzeyine gelmişlerdir.
Slavlarla mücadele etmiş ve bağımsız bir devlet kuramamışlar.
11.yy da Bizans egemenliğine girerek paralı asker olarak görev yapmışlardır.
1071’de Malazgirt Savaşında Büyük Selçuklularla birleşmişlerdir.


OĞUZLAR(UZLAR)


En kalabalık Türk Boyudur.
Orta Asya’da kalan kolu Selçuklu ve Osmanlı gibi önemli devletler kurmuşlardır.
Küçük bir bölümü ise Balkanlara gelerek devlet kuramamış ancak Bizans ordusunda ücretli olarak görev yapmışlardır.
1071 Malazgirt savaşında Büyük Selçuklularla birleşmiştir.


KIPÇAKLAR(KUMANLAR)


Türk ırkının fiziki olarak en güzel boyudur.
Dede Korkut Destanı’na konu olmuşlardır.
Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur.
1239’da Moğol ve Bizans etkisi ile yıkılmışlardır.


AKHUNLAR(EFTALİTLER)


Kuzey Hunların soyundandır.
Çin hakimiyetini kabul etmeyip Göktürk-Sasani toprakları arasında kuruldu.
Göktürk ve Sasani saldırılarıyla 567’de yıkılmıştır.
MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
KARAHANLI DEVLETİ
Bilge Kül Kadir Han tarafından merkez Balasagun olmak üzere 840’da kuruldu.
Karluk,Yağma,Çiğil boyları etnik temeli oluşturur.
İlk kervansaray örnekleri görülür.


Kaynak: Alıntılar