| |
|
13 Mayıs 2014, 17:56
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Hasan Rıza (1858- 1913) Biyografisi Eserleri Çağdaş Türk sanatı; kendi özgün tarihi içerisinde yeterli sayıda başyapıt, çok yönlü sanatçı kişilik, kurum, etkinlik ve olayı bünyesinde barındırmaktadır. Çağdaş Türk sanatına anlam katan sanatçı kişiliklerden birisi, sanat dolu yaşamı trajik bir şekilde şehit edilmesiyle sona eren ve ‘Şehit’ lakabıyla da anılan Hasan Rıza’dır. Miralay Şakir Bey’in oğlu olarak ressamlar diyarı Üsküdar’da dünyaya gelmiştir. Hasan Rıza, resme küçük yaşlarda ilgi duymuş, evinin duvarlarına kömürden kalyon ve gemi çizimleri yaparak bu ilgisini dışa vurmuştur. Rüşdiye’deki eğitimi sırasında, öğretmeninin tavsiye ve yönlendirmesiyle, bu ilgi belli bir disiplin altına alınmıştır. Onun erken filizlenen resim sevgisi, askeri okuldaki öğrenciliği döneminde ‘genç bir ressam’ kimliği kazanmasına olanak sağlamış gözükmektedir. Geleneksel Türk resminden çağdaş Türk resmine nakkaşlıktan ressamlığa geçiş sürecinde askeri okulların ve bu okullardan yetişen ilk Türk ressamlarının oynadığı kilit rol düşünüldüğünde, Hasan Rıza’nın resim ilgisini geliştirme ve bir ressam olma olanağını bulmasında Askeri İdadi’de içine girdiği ortamın önemi ortaya çıkmaktadır. Hasan Rıza, kendinden önceki kuşaktan Hüsnü Yusuf, Şeker Ahmet Paşa, Süleyman Seyyid ile kendi kuşağından Hoca Ali Rıza, Hüseyin Zekai Paşa ve Halil Paşa gibi asker ressamlar kuşağının bir üyesidir. Ünver, Sami Yetik’i kaynak göstererek Hasan Rıza’nın bu dönemle ilgili şu ifadelerine yer vermektedir: “Askeri İdadi sınıflarında en ziyade kendimi verdiğim yegane ders hemen hemen resim dersi idi, diyebilirim. Hocamın teveccühü şevkimi, gayretimi arttırmış, bütün mektep arkadaşlarım arasında Ressam Hasan Rıza Üsküdar diye tanınmıştımAskeri İdadi’den Harbiye Mektebi’ne geçtiği yıl, 1876- 77’de Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 93 Harbi’nin başlaması üzerine gönüllü olarak savaşa katılmış ve cepheye gitmiştir. Savaşta sol kaşı üzerinden yaralanmış olan genç Hasan Rıza, bu sırada gazete ressamı olarak cephede bulunan ve gördüklerinin çizimlerini yapan İtalyan bir ressam ile tanışmış ve kendi isteğiyle onun koruması olarak görevlendirilmiştir. İki sanatçı arasında siperlerde başlayan dostluk uzun yıllar devam edecek ve Hasan Rıza’nın yaşamında önemli bir yere sahip olacaktır. Hasan Rıza, merkezinde yer aldığı bu sanat ortamında çalışmalarını sürdürmektedir ve çalışmalarının ana izleğini, Osmanlı tarihi ile ilgili konular oluşturmaktadır. Batı Avrupa tarihinin en önemli dönemlerinden olan Rönesans’ın merkezinde yıllarca yaşadıktan sonra, şimdi kendi ülkesinin tarihinin derin izlerini taşıyan bir merkezdedir. Hayran olduğu Mimar Sinan ve onun başyapıtı olan Selimiye Camii, sanatçı için birer gurur kaynağıdır. Edirne, Hasan Rıza’nın ait olduğu ulusun tarihine duyduğu ilginin gelişmesine zemin hazırlayan bir ortamı barındırmaktadır. Karaağaç’taki atölyesinde, yoğun bir çalışmayla, Osmanlı tarihi üzerine bir albüm hazırlamaya ve bu konuda resimler üretmeye başlamıştır. Sanatçı, tarihi konulara yönelmesinin gerekçesini şu şekilde ifade etmektedir: “Ne için Avrupa ressamları tarihin müşkülatla tarif ettiği Musa’lar İsa’lar devrini yaşatsınlar da onlara nisbet dünkü gün demek olan mazimizin şanlı vekayii birkaç yüz cilt kitabın yazıları içinde kalıp mahvolsun. Meyve resmi, manzara resmi... bunlar her zaman olur. Sanatçının resmin konu sorunu üzerine yoğunlaşmış olması, onu kendinden önceki kuşağın sanatçılarından Osman Hamdi Bey’e daha fazla yakınlaştırmaktadır. Özellikle 19.yüzyılın son dönemlerinde yaygınlaşan ulusçuluk ve bununla bağlantılı olarak gelişen tarih bilinci, resim sanatındaki erken karşılığını Hasan Rıza’nın eserlerinde bulmuştur. Büyük bir kısmı Bulgar istilası sırasında tahrip edildiği anlaşılan bu resimlerden bugüne ulaşanlar Fatih Sultan Mehmet, Barbaros Hayrettin Paşa gibi tarihi kişiliklerin portrelerini ve Osmanlı tarihinden çeşitli sahneleri konu almaktadır. İstanbul’un fethinden I. Viyana Kuşatması’na değin pekçok tarihi olayı resimlerinde canlandırmayı amaçlamıştır. Bu kalabalık figürlü, hareketli kompozisyonlar, onun konu- üslup bütünlüğü içerisinde güçlü bir ressam kişiliğini ortaya koyduğu örneklerdir. Bu resimlerle, Abdülaziz döneminde Osmanlı sarayında çalışmış olan Chelebowsky adlı ressamın eserleri arasında bazı bağlantılar olduğu da anlaşılmaktadır: “Geriye dönerek, Hasan Rıza’nın buraya kadarki tablolarının analojik bir değerlendirmesini yaparsak; ortaya çıkan en önemli sonuçlardan ilki, sanatçının Chelebowsky’nin resimlerinden etkilendiği görülmekle birlikte, bu etkinin, tabloda yapılanan öge düzeni boyutunda kaldığı görülür.”[BAŞKAN, Seyfi; “Şehit Hasan Rıza Osmanlı Savaşlarının Ressamı”, Türkiye’de Sanat, Eylül/ Ekim 1999, S.40, s.57] Hasan Rıza’nın yıllarca arkadaşlığını sürdürdüğü ve bir savaş ressamı olan İtalyan sanatçıdan etkilenip etkilenmediği, etkilendiyse bunun hangi boyutlarda olduğu hakkında ise benzeri bir yoruma ulaşma olanağı bulunmamaktadır. Ancak, onun eserleri savaş sahnelerinin ağırlıkta olduğu tarihi konulu resimlerle sınırlı kalmamıştır. Ayrıca gerek yağlıboya gerek karakalem ile yaptığı portreler, günlük hayat sahneleri ve manzaraları da bulunmaktadır. Onun sanat dolu yaşamı, Balkan Savaşı sırasında Edirne’nin Bulgar istilasına uğramasıyla son bulacaktır. Edirne şehrinin istilacı kuvvetlere teslim olduğunu ifade eden beyaz bayrağı gördüğü zaman gözyaşlarını tutamayacak kadar vatan sevgisiyle dolu olan Hasan Rıza, tüm uyarılara karşın müdürü bulunduğu hastaneden ayrılarak Karaağaç’taki atölyesine gitmiş ve yıllarca üzerinde çalıştığı resimlerinin tahrip edilmesini engellemek için Bulgar askerlerine karşı koymaya çalışmıştır. Bu çaba, sanat için yaşamış, sanatı solumuş Hasan Rıza’nın sanatı uğruna ölmesine neden olmuş ve Bulgar askerleri tarafından süngülenerek şehit edilmiştir. Şehit Hasan Rıza, sanatçı kişiliği, eserleri ve trajik yaşam öyküsüyle çağdaş Türk sanatına anlam kazandıran isimlerden birisidir.
__________________ | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| 1858, 1913, biyografisi, eserleri, hasan, rıza |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Osman Hamdi Bey Biyografisi Eserleri | AftieL | Ressamlar | 1 | 28 Şubat 2024 17:35 |
| Hoca Ali Rıza Biyografisi Eserleri | AftieL | Ressamlar | 1 | 28 Şubat 2024 12:15 |
| Namik Ismail Biyografisi Eserleri | AftieL | Ressamlar | 1 | 28 Şubat 2024 08:03 |
| Ali Rıza Septioğlu ( 1913) | Ecrin | Tarih / Siyaset | 0 | 05 Ağustos 2013 00:12 |
| Hasan Rıza Soyak (Hasan Rıza Soyak Kimdir? - Hasan Rıza Soyak) | Zen | Tarih / Siyaset | 0 | 20 Şubat 2012 22:22 |
Normal
