Nurullah Berk

Nurullah BERK (1906 - 1982)


Nurullah Berk 1906 yılında İstanbul’da doğmuştur. İlkokulu Heybeliada’da, ortaokulu Nişantaşı’nda okumuştur. Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra, 1924’te Sanayi-i Nefise Mektebi’ne girmiş; burada, Hikmet Onat ve İbrahim Çallı’dan dersler almıştır. Daha sonra Paris’e giderek, Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu’nda Ernest Lourent’in öğrencisi olmuştur. Dönemin sanat başkenti Paris ve orada yaptığı çalışmalar, sanatçının sanata bakışını biçimlendirmiş, yurda dönüşünde İstanbul’da arkadaşlarıyla birlikte “Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği’ni kurmasını sağlamıştır. Sanatçı, bir çeşit dayanışma isteğinden öte, bu birliğin herhangi bir felsefe ya da akım ortaya koyamamasından dolayı birlikten ayrılmıştır.

Nurullah Berk 1933 yılında tekrar Paris’e gitmiş, burada Lhote ve Leger atölyelerine devam ederken bu sanatçıların resimde savundukları desen, kütle ve hacim yaratma anlayışlarını benimsemiş, Türkiye’de izlenimci Çallı Kuşağı’nın yok ettiğini düşündüğü bu anlayışları, Türk resmine yeniden getirmeyi planlamıştır. 1914 Kuşağı izlenimci ressamlarının estetik anlayışına ve tekniğine karşı, kübist ve yapımcı bir tekniği getiren arkadaşları ile birlikte D Grubu’nu kurmuştur.

1939 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne öğretim üyesi olmuştur. 1947’de D Grubu’nun dağılmasından sonra Paris’e gittiğinde” Lhote’nin atölyesinde anlamadıklarını” fark ettiğini söylemiştir. Bu dönemde yaptığı resimlerinde tümüyle çizgisellik ve iki boyutluluk dikkati çekmektedir. 1950’lerin sonunda Berk, Türk resminde bir Doğu-Batı birleşiminin gerekliliğini savunmuştur.
1962’de İstanbul Resim ve Heykel Müzesi müdürlüğüne getirilmiştir. 1939’dan 1968’e kadar Türk plastik sanatlarının kurumsallaşması yolunda yoğun çaba göstermiştir. Nurullah Berk, UNESCO’ya bağlı “Uluslararası Sanat Eleştirmeni Türkiye Komitesi”ni Suut Kemal Yetkin ile birlikte kurmuş, 1954 yılında da kongre yapılmasına katkı sağlamıştır. Paris, Moskova, Bükreş, Leningrad ve Brüksel’de açılan “Çağdaş Türk Grafik Sanatları” sergilerinde komiserlik yapmış, Sao Paolo ve Venedik bienallerine katılmıştır. Resim sanatında farklı yaklaşımlar sergileyen, Türk sanatına fırçasıyla ve kalemiyle hizmet eden Nurullah Berk, 1982 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.