Gravite yöntemi , temel jeofizik yöntemlerinden biridir. Yeraltnın homojen olmaması ve değişik yoğunlukta kayaçlann bulunması nedeniyle yerkürenin yerçekimi ivmesi g de küçük değişmeler meydana meydana gelir. Bu değişmelerin , yeryüzünde , özel aletlerler ölçülmesi ve bu değerlerin kıymetlendirilmesi, gravite yönteminin teşkil etmektedir. Demekki gravite yöntemi kısaca , yeraltındaki değişikyoğunluklardan oluşan yerçekimi ivmesi g tün küçük değişmelerini ölçmek ve bu ölçü değerlerini kıymetlendirerek yeraltında aranan cisim veya jeolojik yapı hakkında bilgi edinmektir. Bir maden yatağıyla yatağın etrafındaki kayacın yoğunlukları arasında fark yoksa , böyle bir maden yatağı gravite yöntemiyle bulunamaz . Ayrıca yeraltının hep yatay tabakalardan ibaret olması halinde de, bu durum gravite yöntemiyle saptanamaz. Gravite yönteminin Türkiyedeki uygulamasında ilk olarak M.T.A Enstitüsünde başlanmıştır.Çoğunlukla petrol aramalarında uygulanmıştır . Bugün de bütün petrol aramalarında bir ön etüt olarak gravite yöntemi uygulanmaktadır. Türkiye de gravite yönteminin maden aramalarındaki uygulanışı yine M.T.A Enstitüsünde olmuştur. K. Ergin in 1947 deki Dudaş antimon aramaları ilk uygulamalardandır. (M.T.A arşivi ) 1951de S. Yüngül tarafından Gulemanda krom aramalarında uygulanan gravite yöntemiyle olumlu sonuçlar alınmıştır. 1959 yılından sonra M.T.A Enstitüsünde demir aramalarında da gravite yöntemi uygulanmaya başlanmıştır. (M.T.A arşivi ) gravite yönteminin , maden aramalarında daha çok , yoğunluk farkı büyük olan madenlerle rezervi büyük olan madenlere uygulanması gerekir. Gravite anomalileri yer altı jeolojisindeki yoğunluk farkından ileri geldiğinden , gravite haritasındaki her anomali aranan cevhere ait olmaya bilir. Yer altı jeolojisinin ve yoğunluk farklarının iyi bilinmesi değerlendirmede önemli rol oynar. Petrol aramalarında , petrolle ilgili yapıyı, fay ve tuz damlandı ortaya çıkarmak , sismik etütlere yardımcı olmak amacıyla gravite yöntemi uygulanmaktadır. Ayrıca , muhtelif tektonik üniteleri tetkik etmek , büyük fay sistemlerini ortaya çıkarmak , genç tabakalar tarafından örtülmüş havzalarda mağmatik kütle sınırını araştırmak , yerkabuğunun kalınlık ve strüktürlerini incelemek amacıyla gravite yönteminden yararlanılmaktadır. Bugün gerek karada ve gerekse denizlerde hem ekonomi , hem de bilimsel amaçlar için gravite etütleri yapılmakta olup , gün geçtikçe gravite yönteminin uygulanması önem kazanmakta ve gelişmektedir. 1.1. Gravite Anomalilerinin Kaynağı Yeryüzünde ölçülen bütün gravite anomalileri kayaçlann yatay yoğunluk değişimlerinden ve düşey yoğunluk sınırlarının yatay olmamasından ileri gelirler. Eğer yeri oluşturan malzemeler yatay homojen yoğunluklu tabakalar olsaydı, yoğunluk düşey olarak değişse dahi hiçbir gravite anomalisi vermeyecekti.
24 Mart 2012, 16:24
Normal
