Çevrimiçi

Mezhep nedir? Ayni din icinde neden bir cok farkli mezhep vardir? Islamiyet ve Hristiyanlik gibi iki buyuk semavi dinde ve diger dinler icinde farkli dunya gorusleri ve dolayisiyla mezhepler vardir. Hatta mezhepler bile kendi iclerinde kollara ayrilmis durumdadir.

Mezhep Nedir?
Mezhep, bunu benimseyen insanlarin hayatlarina yon veren ve ayni zamanda siyasi, ahlaki, felsefi ve elbette ilahi ilkeleri de tanimlayan bir kavramdir. Mezhep, farkliliklar gosteren bir dunyadir. Aslinda mezhepler bir anlamda fikir ayriliklarina ilahi kanitlar sunmaya calismakla birlikte toplumda denge kurma cabasi olarak da nitelendirilebilir.

Cok genel anlamda bir nitelendirme yapmak gerekirse; mezhepler insani kardeslik baglari kurmaya ve uyelerine samimiyet sunmaya calisir.

Her mezhebin kendine ozgu bir dunya gorusu vardir. Dogmalarini ya da dini toren kurallarini kendi belirleyebilir. SSCB orneginde oldugu gibi…

Toplumda mezhepler soz konusu oldugunda zamanin Sovyetler Birligi’nden ornekler vermek yerinde olacaktir. Zira Sovyetler Birligi’nde karsimiza cikan mezhepler, devletlerin kendilerine karsi takindigi kati tutuma ragmen istikrarli bir muhalefetle varliklarini surdurmeyi basarmislardir.

Rusya, adeta mezhep patlamasinin yasandigi bir ulke olmustu. 20. yy. baslarinda Baptistler, Adventistler, Pentekostacilar bunlardan sadece bir kaciydi. Bu mezhepler dinleri reddeden Marksist-Leninist devrimden sonra da varliklarini surdurmeye devam etmistir. Siki bir denetim ve gozetim durumu vardi ve mezheplerin yoneticileri ve pek cok uyesi o donem Gulag olarak adlandirilan kamplara surulmekteydiler. Buna ragmen Rusya’da 400’den fazla mezhep varlik gostermekteydi.

Toplumlarda ortaya cikan akimlar, devlet tarafindan taninmis olan dini topluluklarla ortak hareket etmeye yanasmazlar. Ornegin, Pentekostacilar ve Mennonitler Sovyet Devleti tarafindan taninan Baptist ve Protestan birligiyle birlesmeyi reddetmistir.


Hristiyanlikta Mezhepler
Sovyet ornegi disinda mezheplere en belirgin ornekler Islamiyet ve Hristiyanlik gibi buyuk dinlerde karsimiza cikar. Mezheplerin gelismesi buyuk dinleri ilgilendirir zira mezhep faaliyetleri ulke ve kita sinirlarini asmaktadir. Toplumsal iletisim araclari ve teknolojinin gelismesi mezheplerin yayilma hizini ve alanini genisletmistir.

Hristiyanlik mezhepleri gercekte ana kiliseye karsi bir muhalefet olarak ortaya cikmisti. Bunlarin ortaya cikmasi ise neredeyse Hristiyanlik dininin kendisi kadar eskiye dayanmaktadir. Hristiyanliktaki Katolik ve Ortodoksluk gibi iki ana mezhep disinda farkli mezheplerde vardir. Gunumuzde en fazla on planda olan mezhepler arasinda “Yedinci Gun Adventistleri” vardir. Bu akim kiyamet dusuncesini one cikarmakta ve Hz. Isa’nin dunyaya geri donecegine inanmaktadir. Bu mezhebin uyeleri ahlaki degerlere fazlasiyla onem verir ve asla et yemezler. Sayilari bes milyondan fazladir ve onemli bir medya gucune sahip olmuslardir.

Yedinci Gun Adevntistleri disinda 1875’te ABD’de kurulan “Yehova Sahitleri” de guclu bir akim olarak karsimiza cikar. Bu akimin uyelerinden yaklasIk 5 milyonu kendilerini Kitabi Mukaddes’i harfi harfine yorumlamaya adamistir.

Ingiltere ortaya cikan “Selamet Ordusu” denilen mezhebin felsefesi ise kotuluk ve gunahlara karsi savasarak yoksullara Hristiyanlik ogretisini kabul ettirmektir. Bu akimin uyeleri evsiz ve fakirlere yiyecek ve yatacak yer temin etmek icin calisir.

Islamiyet’te de pek cok mezhep karsimiza cikar. En buyuk 4 fikhi mezhep disinda bir cok mezhep olmakla birlikte, bu mezheplerin de kendi icinde kollari vardir.

Islamiyet’te mezhepler icin Islamiyette Kac Mezhep Vardir? baslikli icerigimizi inceleyebilirsiniz.

Yeni Mezhepler
Bu ornekler disinda gunumuzde ortaya cikan yeni dini akimlar da vardir ki bu mezhepler dine siyaseti ve ve guya bilimi karistirip bu yolla mutlak teslimiyet saglamaya calisirlar.

Ornegin 1954 yilinda Sun Myung Moon tarafindan Dunya Hristiyanliginin Birligi Dernegi kurulmustu. Ozelligi komunizmle mucadeleye kendini adamis mesihci bir akim olmasiydi. Ancak kurucu Moon 1986 yilinda ABD’de vergi kacakciligi sucundan dolayi hapse girdi.

1960 yilinda Hindistan’da kurulan Kutsal IsIk Misyonu adindaki mezhep her gun yaklasIk iki saatlik meditasyonlari gerekli kilan, Tanri’yi anlamak hedefine dayanan mistik bir mezheptir.

1966’da kurulan Uluslararasi Krisnayi Yasatma Dernegi uyeleri Krisna’yi yasatmak ugruna inzivaya cekilerek az uyuyor, oruc tutuyor, et yemiyor ve teslimiyet yogasi yaparak gunlerini geciriyorlardi. Inanmayanlardan uzak durmalari ve hatta ailelerini terk etmeleri gerekiyordu.

Sonuc olarak buyuk dinlerdeki, tarih kadar eski ana mezhepler disinda dunyada surekli yeni mezhepler, akimlar ortaya cikmakta, yayilmakta, belli gruplari etkisi altina almakta ve pek cogu etkisini giderek yitirmekte, yerine yenileri gelmektedir. Ancak Islamiyet orneginde oldugu gibi etkisini hic yitirmeyen ve hatta guclenen mezheplerin, etkisi ve inananlari da azimsanmayacak kadar coktur.

Alıntı