| |
|
18 Ocak 2012, 23:37
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Türk Kültüründe Horoz Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Denizli Horozu Tavuğun erkeği olan horoz kelimesi yerine tarihsel Türkçe’de ‘erkek takugu, aygır tavuk’ gibi sözcükler de kullanılmıştır. Türk kültüründe horozun ilk özelliği sabahın olduğunu duyurmasıdır. Mevsim değisikliklerinden kaynaklanan gece uzunluklarının degişimine rağmen ötüsünü ayarlayabilmesi onun en dikkate sayan özelliklerindendir. Yurdumuzun ötüsüyle tanınan en gözde horozu Denizli horozudur. Kazılarda çıkarılan Hun devrine ait eserler arasında, lahitler üzerine oyulmuş ya da elbiselerde yer alan horoz-tavuk figürleri, bu kusların büyük olasılıkla kötü ruhları kovan (Çoruhlu, 2002: 148) ve bir çeşit koruyucu ruh/sembol oldugunu gösterir. Horozun en yaygın anlamı, ‘onun ötüsünün tan ağarmasını haber vermesiyle’ ilgilidir. Bu nedenle de özellikle beyaz horoz kutsal ve asil bir hayvan sayılmıstır. Ortaçag Türk-İslam dünyası için de söz konusuydu. Türklerde özellikle beyaz horoz önemliydi . Tarikatlarda, horozun ayrı bir yeri vardır.Özellikle bulundugu yere uğur getirdigine inanılan beyaz horozun arslanları kaçırdıgı ve evleri korudugu da belirtilmektedir . Peygamberimizin hadislerine göre, Allah arşı altına bir horoz, daha dogrusu kanatları zümrüt ve inci ile müzeyyen beyaz bir horoz veyahut horoz seklinde bir melek, koymustur; bu horoz gece sona erdigi vakit, kanatlarını çırpar ve Allah’a hamd eder. Dünyadaki bütün horozlar da bunu işitir, onlar da kanat çırparak ve öterek cevap verirler (MEB_A, 1950: C 5, 562-563). Miraçname’de bu konuyla ilgili minyatürlere rastlanmaktadır (Çoruhlu, 2002: 149). Öte yandan gerçekle pek ilgisinin olmadığı anlasılan rivayetlerde horozun yasadıgı eve seytanın giremeyecegi, Peygamberin bir beyaz horozu dost edindigi, camide ve evinde bir beyaz horoz bulundugu, namaz vakitlerini bildirdigi için, bir yere giderken bir beyaz horozu yanında götürdügü anlatılmaktadır . Horozun cesaret, savasçılık, dürüstlük, nezaket, seytanı def etme gibi vasıfları, onun bu kavramların simgesi gibi algılanmasına yol açmıştır. Halk inanç kültürünün ulu zat literatüründe hayvan isimleri ile anılan birçok kimse vardır. Koyun Baba Horoz Baba, kurt Baba, Geyik Baba bunlardan bazılarıdır. Horoz’un Türk Halk İnançlarındaki yeri çok önemlidir. Sema’da horozların piri olduğuna inanılır. Horozun zamansız ötmesi iyi sayılmaz. Ayrıca horozun yumurtlaması ile ilgili inançlar da var. Depremi erken haber alan hayvanlar arasında horozunda varlığına inanılır. Dünya Kızıl Öküzün veya Kızıl Horozun üstündedir. Yezidi inançlı Kürtlerde ise horozun mitolojik anlamı daha derindir. Kızlar ile ilgili türbeler daha ziyade kısmet açılması ve çocuk talebi ile ilgilidir. Anadolu Türbe ziyaretinde horoz kesme geleneği çok yaygındır. (2) Selçuklu İmparatorluğu’nun, politik açıdan, 1308 yılında yıkılmasından sonra ortaya çıkan Beylikler döneminde de, halı ve düz dokuma yaygılar dokunmaya devam etmiştir: Türk Halı Sanatı Tarihinde Beylikler Dönemi Halıları veya XIV-XV. Yüzyıl Anadolu Türk Halıları diye adlandırılan bu halılar genellikle hayvan figürleriyle süslüdür. Bu nedenle Hayvan Figürlü Anadolu Halıları diye de bilinir. Bu halılar başlangıçta Rönesans dönemi ressamlarının tablolarına bakılarak tayin edilmiş, daha sonra Anadolu’da yeni örneklerinin bulunmasıyla Beylikler Devri halıları hakkında bilgiler çoğalmış ve daha önce Selçuklu dönemine ait olduğu sanılan pek çok halının da XIV-XV.yy.’dan kaldığı ortaya çıkmıştır. Ünlü örnekleri arasında bugün Konya Etnoğrafya Müzesi’nde bulunan horozlu halı diye tanınan halı, İsveç’in Marby Köyü’ndeki kiliseden bulunan ve halıcılar arasında Marby Halısı diye tanınan örnekle, Ming Halısı sayılabilir. Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. XV. yy. Anadolu “Horozlu” yün halı Konya Mevlana Müzesi Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. İsveç Marby Köyü Kilisesindeki Selçuklu Halısı İslâmiyet öncesinde horoz yer, gök ve atalara sunulan kurban hayvanı sayılmaktaydı Ayrıca, ayin ve sulh sembolü kabul edilmekteydi. Yakutlarda ve Dolganlar’da üzerinde kuş figürleri bulunan ve kurbanı göğe götüren yolu temsil eden (evrensel eksen-hayat ağacı) kazıklar kullanılmaktaydı. Günümüzde Başkurtlar, cenazeyi mezara koyan kişilere gör sadakası olarak canlı horaz (horoz) vermektedir. İslâm inancında koyun veya koç kurban hayvanı olarak gösterilmesine rağmen, Anadolu’da horoz, adak-kurban hayvanı kabul olarak edilir. Karşılaşılan bir kötülükten kurtulmak için veya kurtulduktan sonra horoz kesilir. Özellikle Bektaşî ve Alevî zümreler arasında yapılan merasimlerde horoz, tören hayvanı olarak kabul edilir. İslâmiyette ise, horoz çeşitli hadislerde adı geçtiği için kutsal sayılmıştır. Selçuklu ve Osmanlı dönemi maden sanatında horoz şekilli kap-kacaklar ve ıbrıklar yapılmıştır. Hat, fresk, ahşap, taş ve halı sanatında da çeşitli örnekleri vardır. Ayrıca pekçok kültürde, horoz “güneş, gurur, aydınlık sembolü kabul edilir; horozun ötüşüyle güneşin doğuşu arasında bir ilişki kurulur. Yeniden doğuşun ve ölümden sonraki yaşamın sembolü sayılır Horoz, 12 hayvanlı Türk takviminde yıl simgelerinden birisidir: “Horozun cesaret, savaşçılık, dürüstlük, nezaket, şeytanı def etme vasıfları mevcuttur. Bu nedenle de, söz konusu edilen özellikleri, onun bu vasıfların simgesi olmasına yol açmıştır. Sahih olmayan bir hadiste, “Allah’ın arşın altına, kanatları zümrüt ve inciyle donatılmış, horoz biçimli bir melek koyduğu, bu horozun gece bittiğinde, diğer canlı horozların ötmesi için kanatlarını açtığı” belirilmektedir. Miraçnamelerde de bu konuyla ilgili minyatürler mevcuttur” Denizli’nin Buldan ilçesine bağlı Yenicekent beldesinde bulunan Tripolis Antik Kenti’nde, Ege Üniversitesi tarafından yürütülen kazı çalışmalarında horoz figürlü kandil bulundu. Denizli horozunun ününün antik çağlara dayandığı iddiaları henüz netlik kazanmazken, daha önceLaodikya’da bulunan horoz figürlerine bu kez Tripolis’te de rastlanması heyecan yarattı. Tripolis Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Yard. Doç. Dr. Aytekin Erdoğan, 2 bin yıllık horoz figürlü kandilin, lahit ve kaya mezarlarında yapılan çalışma sırasında ele geçirildiğini bildirdi. Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Yenicekent Horozu Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Denizli Laodikeia Horozu Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Denizli Laodikeia Horozu Galip Horoz Fransız arkeolog Felix Sartiaux 1913 yılında Foça ve çevresinde yaptığı araştırmalarda bir horoz kabartmasından bahseder. Bu kabartma daha önce, 1879 yılında Papadopulos Kerameus tarafından yayınlanmıştı. 1899 yılında Marsilya’nın kuruluşunun 25.yy kutlamaları için kente giden Foça delegasyonu tarafından horoz kabartmasının bir kopyası Marsilya kentine hediye edilmişti. Horoz kabartmasının orijinali 1922 Büyük İzmir yangınında kaybolmuştur. Bu ünlü kabartma 77 cm yüksekliğinde, 55 cm genişliğinde ve 10 cm kalınlığında mermer bir plaka olup, arkasında defne dalı ve uçuşan bir kurdele bulunan galip bir horozu tasvir eder. 1973 yılında W. Radt yönetiminde Bergama’da yapılan kazılarda, diğer bu arkeolojik bulgunun yanında, bir de Heron (kült salonu) bulundu. Bu salon olasılıkla Bergamalı Dodoros Parparos’a M.Ö. 70 yıllarında ithaf edilmiş olup, M.S. 17′de restore edilmişti. Salon savaş silahları, savaş giysileri ve benzeri kabartmalarla süslenmiştir. Orijinalinde 9′lu iki sıra halinde yüzyüze dizilmiş oldukları anlaşılmaktadır. Aralarında da “Galip Horoz” kabartmaları göze çarpar. Bu Galip Horoz kabartmalarından biri şaşılacak derecede Yeni Foça’da bulunan kabartmaya benzemektedir. Foça horozu sola doğru, Bergama horozu da sağa doğru dönüktür. Bu benzerlik Foça Galip Horozunun Bergama Galip Horozunun ikizi olduğunu düşündürmektedir. Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir. Horoz ile ilgili atasözleri; Arif olan anlar horoz olan banlar Tavuk eşindiğini yapar, deli düşündüğünü Tavuk var kazdan güzel, gelin var kızdan güzel Her horoz kendi çöplüğünde öter Horoz ölmiş, güzi çöplükte kalmış Tavuk bile su içerken göğe bakar | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| horoz, kültüründe, türk |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Eski Türk Kültüründe Yer-Su İnancı | Sarya | Felsefe | 0 | 23 Aralık 2020 03:30 |
| Türk Kültüründe Kuşa Dönüşen Kadınlar | xena | Felsefe | 0 | 24 Mayıs 2014 14:51 |
| TÜrk kÜltÜrÜnde nevruz geleneĞİ.. | Sevda | Kültür ve Sanat | 0 | 21 Mart 2010 16:06 |
| Türk Tarih ve Kültüründe At | YapraK | Tarih | 0 | 04 Ocak 2010 20:03 |
| Türk Kültüründe Ağrı Dağı Sempozyumu | Kralice | Kültür ve Sanat | 0 | 29 Haziran 2008 15:07 |
Normal
