Çevrimdışı

Gazeteciliğe başladığımda Cudi’de çatışma oluyordu, neredeyse emekli olacağım, Cudi’de hâlâ çatışma oluyor. E haliyle merak edip, soruyorsunuz.
Cudi’de neler oluyor?
*
Dilim döndüğünce...
*
Malum, dünya medya imparatoru Rupert Murdoch, geçenlerde Ankara’ya geldi, Başbakanımızla baş başa görüştü ve hatıra olarak John Philby’nin kitabını hediye etti.
*
Rupert Murdoch... 1915’te Avustralya Başbakanı’na gizlice mektup yazan, cephedeki İngiliz komutanların yalan raporlar gönderdiğini belirten, “Çanakkale geçilmez” diyerek İngiliz hükümetinin uyanmasına ve derhal çekilmelerine vesile olan Avustralyalı gazetecinin oğlu.
*
Murdoch’ın Başbakanımıza hediye ettiği “The Empty Quarter” isimli kitabın yazarı John Philby ise, İngiliz casusu... Anadili gibi Arapça biliyordu. Müslüman oldu. “Şeyh Abdullah” adını aldı! Biz Çanakkale’de İngilizlerle boğuşurken, Osmanlı’ya isyan bayrağı açan Mekke Şerifi Hüseyin’e yardımcı olması için Arabistan’a gönderildi. Bi yandan bizi sırtımızdan hançerleyen Arapları organize etti, bi yandan petrol şirketlerine imtiyaz topladı, bi yandan da araklayıp İngiliz müzelerine sattığı tarihi eserlerle servet sahibi oldu. İngiltere’ye döndü, siyasete atıldı, seçilemedi, küstü. İkinci Dünya Savaşı’nda saf değiştirdi, kendi ülkesini satmaya, çaktırmadan Hitler’e çalışmaya başladı, tutuklandı, ev hapsine alındı. Savaş bitince Lübnan’a taşındı, kalpten öldü, Beyrut’ta Müslüman mezarlığa gömüldü.
*
Bu casus arkadaşın bi oğlu vardı, Kim Philby... O da babası gibi Cambridge’den mezun oldu, o da sular seller gibi Arapça biliyordu, o da babası gibi casustu... 1947’de, Türkiye’ye, konsolosluk sekreteri ayaklarıyla İstanbul’a gönderildi. Sonra, CIA ile MI6’in irtibat görevi için Washington’a tayin edildi. Soğuk savaş tarihine “asrın casusu” olarak geçti. Çünkü çift taraflı çalışıyordu, köstebek’ti... Sovyet gizli servisi tarafından devşirilmişti, Moskova’ya bilgi satıyordu. Şüphelenildi, takip edildi, bi türlü suçüstü yapılamadı. Ama kovuldu... O da gitti, babası gibi Beyrut’a yerleşti. Güya gazeteciydi. Gel zaman git zaman... 1961’de, Anatoliy Golitsyn isimli KGB subayı ABD’ye iltica etti, bülbül gibi öttü, Kim Philby’nin ipliğini pazara çıkardı. Aranan kanıt bulunmuştu. İngiliz siciminin boynuna dolanmak üzere olduğunu anlayan Kim Philby, Suriye üzerinden, Ermenistan’a, oradan Rusya’ya kaçtı. Daha önce bi İngiliz, bi Amerikalı eşinden boşanan Philby, bu sefer, Polonya kökenli Rus yazar Rufina Pukhova’yla evlendi. Hayatı roman oldu, Hollywood’da film oldu. Alkolik oldu. İki defa intihara kalkıştı, beceremedi. 1988’de, babası gibi kalpten gitti. Rusya, onun hatırasına posta pulu bastırdı.
*
Hatta, ölümünden sonra ortaya çıktı ki... İstanbul’da çalıştığı sırada, SSCB’nin İstanbul Başkonsolosluğu’nda görevli olan ve İngiltere’ye iltica etmek isteyen Konstantin Volkov isimli KGB subayını, usta manevralarla, bizzat, kendi elleriyle KGB’ye teslim etmişti. Çünkü, Volkov’un elinde “köstebek”lerin listesi vardı ve listenin başında kendi adı yazıyordu!
*
Bu casus arkadaşın, kendisi gibi casus olan babasına dönersek...
Suudileri örgütleyen John Philby, Irak’ın örgütlenmesi işini de, Gertrude Bell isimli bi kadınla yürütüyordu.
*
Oxford mezunu olan Gertrude...
Türkçe, Arapça, Farsça, Kürtçe dahil, şakır şakır yedi lisan bilen, casustu.
*
Suudi Arabistanlı Lawrence için “manevi oğlum” sıfatını kullanan... Suudi Arabistanlı Lawrence’ın da “annemden farksız, bildiğim her şeyi ondan öğrendim” dediği kadın.
*
Çok güzeldi. Etrafına ışık saçıyordu. Görenlerin ağzı sulanıyordu. Arkeolog ayaklarıyla Mezopotamya’yı karış karış gezdi, aşiretleri örgütledi, 1919’da Paris Konferansı’na delege olarak katıldı, haritaladı, Kürt, Arap, Şii, Türkmen bölgelerine ayırdı, bugünkü Irak’ın sınırlarını elleriyle çizdi. 1924’te Türkiye’yle İngiltere arasında imzalanan Irak sınırı, onun eseriydi. Bi de kral buldu... John Philby’nin kankası Şerif Hüseyin’in oğlu, kukla Faysal’ı Irak tahtına oturttu.
*
Araplar ona “Çöl Kraliçesi” diyordu. Hiç evlenmedi. Aşıktı aslında... Binbaşı Dick Doghty-Willie’ye... Talihsizliğe bakın ki, binbaşı evliydi. Gizli gizli mektuplaşıyorlar, buluşuyorlar ama, binbaşı eşinden boşanmıyor, Gertrude bunalıma giriyordu. Sorunu biz çözdük... Binbaşı’yı Çanakkale’de vurduk, herif öldü, aile faciası yaşanmasına gerek kalmadı!
*
Kim bilir, belki de Gertrude’un Türk nefreti böyle başlamıştı... Sevgilisi ölünce, kendini Kahire’ye attı, İngiliz gizli servisinin Arap Bürosu’na katılıp, yukarda anlattığım işleri halletmek için Irak’a geçti. Önce bizim kuyumuzu kazdı, sonra kendi başını yedi, 1926’da aşırı dozda uyku hapı alarak, intihar etti. Bağdat’a gömüldü.
*
Kendini öldürmeden önce, gene arkeolog ayaklarıyla, defalarca Anadolu’ya geldi. Kadın konusundaki zafiyetimizi biliyordu, kullandı, kapıları ardına kadar açtırdı, yetmedi, yanına rehber bile verdik... Ki, istediği gibi kurcalasın, cirit atsın memlekette!
*
Hakkını verdi, dört döndü...
Ne Diyarbakır bıraktı, ne Kayseri, ne Adana, ne Kapadokya... Kürt köylerinin, Hıristiyan köylerinin listesini çıkardı, hangi aşiret devletten yanadır, hangi aşiret hainliğe müsaittir, şeceresini çıkardı. Nereler kuytudur, nerelerden nerelere geçilir, haritaladı. Mesela bi mektubunda aynen şöyle anlatıyordu: “Zaho kampında konakladım...”
*
Bilmiyorum, bi yerden hatırlıyor musunuz, bu Zaho kampını!
*
Cudi’ye çıktı... Hatıralarında “Müslümanlar, Nuh’un gemisinin sular çekildikten sonra Ararat Dağı’nda değil de, Cudi Dağı’nda oturduğunu düşünüyor. Cudi’ye yaptığım hac ziyaretinden ve gördüklerimden sonra, ben de artık aynı düşüncedeyim” diye yazdı.
*
Antakya’ya da gitti...
Camilerin fotoğrafını çekiyorum, kiliseleri geziyorum filan dümeniyle, ahalinin etnik kökenini raporladı.
*
Diyeceksiniz ki, güzel güzel Cudi’ye kadar gelmiştin, niye zart diye Antakya’ya geçtin? Çünkü, seneler sonra güzel bi kadın daha geldi, insaniyet namına, Antakya’ya...
*
Angelina!
*
Ve, ağzımızın suyu akarak karşıladığımız o iyiniyet elçisi Angelina, yeni bi başrol için, İngiliz yönetmen Ridley Scott’la el sıkıştı... Senaryosu kanımızla yazılmış “Çöl Kraliçesi Gertrude Bell”i canlandıracak.
*
Hayırlısıyla çıksın Cudi’ye, çeksin filmini Angelina... Popcorn yiyerek öğreniriz, neler oluyor oralarda!

Yılmaz Özdil - Hürriyet