Çevrimdışı

Bu soru 2013'te İTÜ Taşkışla'da yapılan bir hayvan özgürlüğü panelinde soruldu. Sonrasında ise Ekşi Sözlük'te belli aralıklarla gündem oldu. Biz de Sözlük yazarlarının bu konuda neler düşündüklerini derledik.
peşin olarak ineklerin sevilmediğini kabul eden, inekleri yemeye başladığımız zamanlarda köpekgillerin kurt, ayı gibi formlarda karşımıza çıkıp anamızı ağlattığını bilmeyen veya bilse de üzerine bilim/mantık çerçevesinde yorum getirmeyen insanlar tarafından her zamanki gibi hayvan katline parmak basayım derken yediğimiz çöp şişe, antrikota parmak basan bir diğer enteresan soru cümlesi.

"köpekleri severiz çünkü köpekler yüzyıllar içinde onları evcilleştirme isteğimize cevap vererek evrimleşmişler ve en sonunda başlarını okşayıp oyun oynayabileceğimiz hale gelmişlerdir. inekleri ise yeriz çünkü inekler yüzyıllardır onları yiyor olmamıza rağmen otlamaya devam etmişlerdir."


geçtiğimiz hafta npr'in bir programında benzer bir konuyu ele almışlardı oradaki konu olarak tavuğu secmislerdi. yani bizler bir tavuğu yerken kediyi yemiyoruz veya kediyi evcillestirirken neden tavukları sadece yemek icin besliyoruz (istisnai olarak zeynep kâmil ornegini hatırlayanlar olabilir)

şimdi söyle ilginç bir konu var yapılan araştırmalar gösteriyor ki tavuklar zannettiğimizden cok daha zeki hayvanlar ve tıpkı kediler gibi her birinin ayrı bir kişiliği var yani bazı tavuklar evcillestirildiginde kimileri insana yakın oluyor kimileri de daha cool davranıyorlar ve ilginç bir sekilde bir tavuğun ismini öğrenmesi bir kedinin ismini öğrenmesinden daha hızlı gerçekleşiyor ve sahipleri ile duygusal bağ kurabiliyorlar.

bence tarihsel olarak insanlık her canlıyı yemeyi denemistir ve her kültür alıştığını, tadını sevdiğini, dininin yasaklamadigini, bol bulunanı yemeyi ve digerlerini yiyenleri de garipsemeyi seçmiştir. ornegin iki jenerasyon öncesi kore'de köpek eti yaygindir fakat yeni nesil batililasma etkisiyle bu alışkanlığı bırakıyor veya japonlar her yıl onlarca balinayı yemek icin avliyorlar.


inekleri yiyoruz diye sevmediğimizi zanneden insan sorusu. inekler de gayet sevimli, sevilesi, mıncırılası hayvanlardır. hele o gerdanları yok muu ufff.. ipekten yumuşak olur böyle... okşamalara doyamazsın...

ama gün geldiğinde o yumuşacık gerdana bıçak vurulur, artık ortamına göre kavurma mı, köfte mi, mangal mı ne yapılacaksa yapılır, misler gibi, afiyetle yenilir.

sevmediğim hayvanı niye yiyeyim lan zaten? bir goril, bir karıncayiyen mesela, dünyanın en lezzetli etine sahip olsa bile yenmez. gözünün önüne gorilin bet suratı, kara kara tüyleri gelir insanın, yiyemez etini. karıncayiyen zaten onu yemesen bile gözünün önüne geldiğinde iştah kesen bir hayvan... ama inek öyle mi? inek sevgidir, inek mutluluktur, inek saflıktır, inek komikliktir, inek sempatidir... ineğin etini yerken, gözünün önüne boynunda çanıyla kırlarda dolaşması gelir, insanın içini açar hayali, yediğinin tadını bir başka kılar...

ezcümle, köpekleri de seviyoruz inekleri de. bir hayvanı yemek için onu zaten seviyor olmak gerekir. haliyle yersizdir bu soru, "neden yolda ilerlerken, denizde yüzeriz" gibi bir soru.


"genelde etobur hayvanların tadı yenmeyecek seviyede kötü olduğu için" şeklinde yanıtlanabilecek soru.

mantıklı bir argümanla eleştirilmeyen soru, cevap verilmeye layık bulunmayabilir ama soruyu sormayın denemez. benim cevabım "şu an et yediğime göre köpekleri yiyen bir kore veya çin kültürü içinde sosyalleşseydim, köpekleri de yiyor olurdum herhalde" olacaktır. bu yine de köpekleri veya inekleri sevmemek anlamına gelmiyor son derece manyakça bir şekilde. ayrıca inekler de fevkalade sevimli canlılardır, güzel gözleri hatta uzun süre süt ineği veya tarlaya koşum için beslenen sığır olarak sahip olunduğunda, yani birey olarak tanındığında, karakterleri ayırdedilebilir, yaşlanan inek/sığır ilçede pazarda kasaba satıldığında sahibinden ayrılma anında göz yaşı bile döker.

kısacası etoburluk insanların hayatta kalma mücadelesi verdiği dönemlerden kalmış, şu an ölüm kalım derecesinde mecburiyet olmasa da beslenme açısından elzemliği tartışmalı bir alışkanlık ve kısmi bir tercih. bunun gelişmiş sinir sistemi hafızası olan varlıkları katletmeden çaresini bulmak lazım. muhtemelen 50 yıl içinde o noktalara da gelinir.


çin'de ne yenildiğinin bir önemi yok, soru türkiye'de yaşayan, severek inek yiyen, ama köpek yeme fikri bile midesini bulandıran insanlara soruluyor. zaten soruda inek ve köpeğin isimlerinin geçmesi bile çok önemli değil. bu detaylara takılmayınız. asıl sorulan şeyin ne olduğu gayet açık: neden bazı hayvanlara gösterilen merhametin, onlara verilen yaşama hakkının diğer hayvanlara verilmediği. neden bazı hayvanları sıcacık evlerimizde ailemizin birer ferdi yapıp canımız gibi bakarken, diğer hayvanları sofralarımızda yiyecek olarak sunduğumuz.

asıl amaç, bir ineğin de bir köpek gibi mutlu ve huzurlu bir yaşam sürme hakkı olup olmadığını insanlara düşündürmek. bir ineği sütü için, rızası olmadan, sürekli hamile bırakmanın, yani insanlara süt satmak için bu hayvana tecavüz etmenin, bu hayvanın doğan yavrularını elinden almanın, süt vermeyenleri kesip etini satmanın, bu hayvanlara acı dolu bir köle hayatı yaşatmanın ne kadar adil olduğunu insanlara sorgulatmak. "gerçekten de bu hayvanlara çektirdiğimiz acılara değer mi? et yemezsek ölür müyüz? hayvansal ürünlerin yerini bitkisel ürünler ile doldurabilir miyiz?" gibi sorulara dikkat çekmek. kimse et yemenize engel olacak değil. agresif tepkilere, sizden farklı düşünenleri aşağılamaya hiç gerek yok. bir konu hakkında düşünmenin, kafa yormanın kimseye bir zararı yok.


Alıntı.

__________________