Çevrimdışı

Chichén Itzá, Mexico (Meridyen 20°40′N | Enlem 88°32′W)
Chichen-İtza Yucatan yarımadasını en fazla ziyaret edilen arkeolojik kalıntısıdır. Bu onun son derece güzel ve değişik mimarisiyle coğrafi konumundan kaynaklanmaktadır. Bulunduğu mahal Meksika’daki Yucatan eyaletinde Merida şehrine 120 km mesafededir.

Bu site m.s 600 ile 1400 seneleri arasında hüküm sürmüştür. İlk yaşayan insanlar m.s 600- 900 arası Maya ırkına ait idiler. Araştırmalardan çıkan neticeye göre burada yaşayanlar şehri 10. asırda terk etmişleridir. Fakat tekrar bir grup insan bu şehirde toplanıp yeniden yaşam sürmüşlerdir m.s. 1000 senelerinde. Tekrar yaşayan bu grup bugün kalıntıları bulunan hakiki İtza yı kurmuşlardır. Bunlar Tula bölgesinden gelen Toltek’lerdi. ( Meksika’ya yakın bir yer)
Arkeologlar burada hem Maya hem de Toltek kültürünü müşterek bir şekilde yaşadığı düşüncesindedirler.
İlk defa m.s 514 senesinde Lakin Chan isimli bir rahip tarafından kurulmuştu. Onun diğer ismi “ İtzamma “idi. Bu sebepten burada yaşayan halkın ismi” İtzaes “‘ler olmuştur. Bu şehre verilen Chichen İtza ismi Maya lisanında “Chi” Çene “Chen “ iyi demekti ve burada o sırada yerleşmiş kavim ise “İtza”lardı bu sebeple onlara bu isim verildi. Burada iki kültür Mayalar ve İtzalar birlikte yaşamışlar ancak daha sonra şehri terk ederek daha kuzeye çekilip orada yerleşmişlerdir.
Meksikayı feth edenler geldiklerinde Chichen İtza ‘yı kısmen yıkılmış bulmuşlardır. Bu yüzden bulunan binaların bir kısmının ne için inşa edildiği anlaşılamamıştır
1000 senedir Güneşin kuvvetli ışınları piramittin kuzey ve doğu duvarlarındaki merdivenlerde iki büyük Maya piramidi ile çok hoş bir gösteri olmuşlardır. Kuzey tarafta tarafında kıvrılarak Tüylü Yılan’ın vücudu var. En üsttede belirlenen barih ve saatte merdivenlerde (Tüylü Yılan) ın sembolik merdivenin bittiği yerin iki tarafında birer tane büyük yılan başı görüntüsü tek tek basamaklardan inip en alta yok olmaktadır ve taştan oyulmuş heykeli vardır.
1 * Merdivenler konulan 9 adet tacın nasıl merdivenlere dağıtıldığı ve 18 taç yeri oluşturulduğu. Maya Takvimindeki Ay âdeti kadar.
2 * Merdivenlerin her iki kenarındaki 26 şar adet beton dikdörtgen paneller. Her Taç’a üç veya dört tane dek gelecek şekilde. Ona diğer elli iki paneli de ilave edince Bir Maya dönemindeki sene sayısı çıkmaktadır.
3 * Piramidin dört tarafında 91 er basamaklı birer merdiven var 91 x4 : 364 birde dört merdivenin tepelerinin bittiği ve piramidin tepesini ilave ederseniz 365 eder. Bir senedeki gün sayısı
4 * Piramidi inşa ederken yerdeki platform ile piramidin tepesi arasında 18 derecelik açı vardır bu da Maya takvimindeki bir senedeki ay adedi kadar.
İlk inşa edildiğinde El Castillo yanındaki Yılan Dağını temsil etmesi için yapılmıştı. Maya efsane ve inanışlarına göre bu dağ bütün bu medeniyetin oluştuğu yerdi. Bu dağ aynı zamanda Teotihuican da Aztek inanışlarında ve Aztek başkent Tenochtitlan da kutsal kabul edilmekte idi. Aslında bu inanış çok daha eski tarihlere kadar gitmektedir zira m.ö. 100 senede Waxaktun Cerros mabetlerinde de resmedilmişti. Bu yılan motifli tanrı bu mabetler de ki temsillerinde “ Kuxan Sum “ veya “Living Cord “ olarak adlandırılan dünyayı idare edenler ile tanrılar arasındaki bağlantı halatını temsil eder. Bütün Maya medeniyetlerinin bulunduğu hiçbir yerde Yılan Tanrısı Chichen İtza daki gibi büyük ve gösterişli bir şekilde motifleşmemiştir. Bu Yılan Dağı aynı zamanda El Castillo da Maya Efsanesindeki ilk anneyi ve onun hamile kalışı sonunda ilk insanın dördüncü kere yaradılışını da ifade etmektedir.
Bu mabed iç içe iki kısımdan oluşmaktadır dış büyük mabetten içerideki daha küçük olana mabedin batı yüzündeki fasadın kuzey kısmındaki merdivenlerin sağındaki küçük bir kapıdan girilmektedir. İç mabed dış mabedin bir daha küçük benzeri olarak inşa edilmiştir. Bu mabedin de içinde bir jaguar tahtı ( bilindiği gibi jaguarlar Maya ve Aztek ler tarafından kutsal yaratıklar olarak kabul edilmişlerdir ) birde Chaak Moll ( dini seremonilerin yapıldığı meydan ) bulunmaktadır.


Meksika’nın muhtelif yerlerine gerek Maya gerekse Aztek din ve kültürü yayılmış ve bir çok abide ve mabetler bugün elden geçmiş ve eski zamanlardaki hallerine göre tamirleri yapılmıştır.
Mayalar tarihte bilimdeki ileri fikirlikleri ve buluşları ile tanınmışlardır. Matematikte”sıfır ” değerini bularak çok büyük bir buluş yapmışlardır. El Castillo dinin ve bilimin birlikteliğinin çok güzel bir ispatıdır. Bu bina hem mabet hem de Mayaların çok ileri oldukları astronomiye hizmet eden bir gözlem evidir. Yapılışındaki bir çok özellik Mayaların kullandıkları Güneş takviminin özeliklerini sergiler. İnşaat da esas alınan matematiksel ana veriler o takvimin geçerli olan rakamlarıdır.
İnşaat esnasında binanın belirli yerlerine konan işaretlerle istendiği anda buna bakılarak senenin hangi ayının hangi gününde olduğunuzu bizim şimdi bir takvime bakıp anladığımız basitlikle anlayabiliyordunuz. Ayrıca mevsim dönenceleri senenin güneşin hareketini iyice ölçerek tam olarak tespit etmişler buna göre de senenin başı ve bitişini tam olarak koymuşlardır.
İçerdeki mabetin vazifesi bizlere göre biraz daha vahşice idi. Zira orada bulunan bir salonda Jaguar Heykelinin yanındaki yerde taştan bir adak ve kurban yeri vardı. Taş adak yapılacak canlının ki bu çoğu zaman insandı, bilhassa savaşlarda aldıkları esirleri , bu taşlara yatırıp boğazlarını kesip ve akan kanlarını taştan su yoluna benzer kanallarda toplayıp onunla başlarındaki krallarının üstüne sürünmesini ve bu sayede bütün o ölen insanların kuvvet ve cesaretlerini krala geçeceğine inanırlardı. Mabedin en üst noktasında ki bu kurban taşında kafası kısmen kesilmiş olan düşman askeri orada rahipler tarafından merdivenlerden aşağı atılıyordu. Bunun sembolik ifadesi de düşmanların Mayaların tanrıları karşısında duramayıp yenildiklerin ifadesi idi. Böyle bir seremoni sonunda merdivenler onlarca insan cesedi ile doluyordu.
SAVAŞCILARIN MABEDİ
Savaşçılar Mabedi tipik bir Toltec mimarisi ile yapılmıştır. Giriş 1000 adet sütunun bulunduğu bir sahadan geçilip içeri girilmektedir. Bu mabetler aynı zaman da o devirde yapılan savaşları ve kahramanlıkların hatırasını yaşatmak için yapılmıştı. O devirde hüküm sürmüş Mayan kralları da buraya gömülmekteydi
El Caracol : Bu tarihi sitede diğer önemli bir kalıntıda El Caracol diye isimlendirilen gözlem evidir. Bu bina yapılırken o zamanlar son derece ileri astronomi bilgilerine sahip olan Mayalar tarafından özel hesaplar ve yönlendirmeler göz önüne alınarak inşa edilmiştir. Çok büyük bir kubbenin altında bir çok dini, ananevi rituellerin kutlanmasının yanında aynı zamanda yine bir çok astronomik gözlemler de yapılmaktaydı. Kubbenin etrafı dört yöne doğru bakan bir çok gözlem penceresi ile çevrelenmiştir. Bu pencerelerden değişik tarihlerdeki yıldız ve gök cisimlerinin durumları ve hareketleri inceleniyordu. Bu kubbe taştan yapılmıştır. Taştan kubbe yapmak mimari bakımdan çok zor bir iştir birde onun bundan 1000 sene evvelki teknik imkanlarla yapıldığı düşünülürse bunu zorluğu daha da iyi anlaşılır ayrıca bu inşaat da en mühim unsur son derece hassas ölçülerde olmasıdır. Zira o pencerelerin yerleri milimetrik derece belli yerlerde olması gerekmekte ki tam istenen tarihte belli bir yıldızın oradan gözlemesi mümkün olsun. Hesaplarda ufak bir şaşma bu gözlemleri imkansız kıllar. Düşünün ki aradan 100o sene geçtiği halde yine bu gözlemler yapılabilmekte. Bugün bile Chichen İtza’nın en fazla ilgi gören yerlerinden birisidir.
MAYA ASTRONOMİSİ :
Samanyolu Maya astronomi ve dininde çok önemli bir yeri vardır. Onlar Samanyolu Galaksisi’nin dünyayla öteki alem arasıdaki yol olduğunu düşünüyorlardı. Akrep konstelasyonun Samanyolu’nun önünden geçme zamanını dönence olarak hesaplamışlardı. Yıldızların arka planında Güneş’in Ay’ın ve diğer gezegenlerin yer değiştirmesini evrendeki değişikliklerin ve mevsimlerin kökü olarak tahmin ediyor ve dönence zamanlarını çok büyük bir doğrulukla hesaplıyorlardı. Mayalar yaradılış kozmogonisini yıldızların gök yüzündeki hareketlerini cennetteki gezintileri olarak düşünerek ona göre kurmuşlardı. Onlara göre Samanyolu Galaksisinin gök yüzünün tam dikeyinde olduğu zaman yaradılışın oluştuğu andı.

__________________

'Türkçe konuşmayan bir insan, Türk milli kültür, toplum ve uygarlığına bağlılığını iddia ederse, buna inanmak doğru olmaz.''
-Mustafa Kemal Atatürk.