Çevrimdışı

Bu konuyu açmış olmamın sebebi, kullanmış olduğunuz sistemleri biraz olsun tanımanızı sağlamaktır.
Öncelikli olarak işletim sistemi nedir biliyor muyuz?

İşletim sistemi, ilk zamanlarda makinemizde bulunan donanımsal parçaları, yazılımsal yollar ile kontrol etmeye yarayan bir tür yazılımdı işin aslı.. daha sonrasında, ipin ucu birazcık koptu ve işletim sistemleri platform modellerine dönüşmeye ve diğer yazılımlara ev sahipliği etmeye başladı. Bu noktadan sonrada, kutuplaşmalar başladı ve geliştirilen yazılımlar platform bağımlı hale gelmeye başladı. Eskiden bir yazılımın geliştirilme safhasında, çalışacak makinenin işlemci tipi, ram miktarı göz önünde bulundurulurken, şimdilerde platform göz önünde bulundurulup yazılımlar ona göre geliştirilmeye başlandı ve bu süreç bayağıdırda böyle gidiyor.

Aslında bu noktada makalenin özetinide yapmış oluyorum ama ayrıntılarına girerek, tam olarak işin aslı neymiş öğrenelim.

Bu makalenin konusu olacak işletim sistemlerini ilk önce söyle bir görelim...

MICROSOFT WINDOWS

Windows, aslında bill gates'in yıllar önce apple ile yaptığı geliştirme anlaşması sırasında apple'dan arakladığı bir işletim sisteminin üzerine yapılandırılmış ve sonrasında microsoft temelli hale getirilmiş bir işletim sistemidir. Yani işin başından beri, microsoft devşirme geliştirmeler yaparak Windows dediğimiz işletim sistemini bu zamanlara getirmiştir.

MAC OS

Mac os, son adı ile Mac os x, apple firmasının, Xerox'un geliştirmiş olduğu işletim sisteminin fikrini çalarak, kendi adları ile geliştirmiş oldukları bir işletim sistemidir. Bu çalıntı fikir 99 senesinin sonlarında köklü bir değişime giderek tamamen yeni bir çekirdek üzerine tekrardan yapılandırıldı ve bugünkü görünümüne kavuştu.

MacOS BSD kernel kodlarını kapatarak adını Darwin koydu ve günümüze kadar geldi. Başlı başına araklama bir sistem diyebiliriz.

LINUX

Linux, bilgisayar mühendisliği bölümünde okuyan linus adlı bir arkadaşın unix tabanlı bir işletim sistemi çekirdeğini baz alarak ve çeşitli yan geliştirmeler ile harmanlayarak geliştirmiş olduğu bir bitirme projesidir.

Yani yukarıdada okuduğunuz gibi, şu anda güncel olan hiç bir işletim sistemi sıfırdan bugünlere gelmiş değil. Kimisi çalmış, kimisi ilham almış, kimisi esinlenmiş. Ama sonuç olarak bugün bu 3 işletim sisteminin adından bahsedilebiliniyor.

BSD

TCP/IP protokollerinin geliştiricileri ile BSD geliştiricileri aynı kişiler olduğu biliniyor. bu durumda BSD'nin dünyanın en güvenli işletim sistemi diyebiliriz. Özellikle de OpenBSD. Kullanımı zor olduğu ve deneyim istediğinden dolayı kullanım oranı az sayıdadır.


Şimdi gelelim hangi işletim sistemi ne için ne yapar pazar durumu nedir...

Windows, son zamanlarda adından da sıkca bahsedilen son versiyon işletim sistemi Vista ile, aslında tıkanan alt yapısı karşısında "biz hala yenilikciyiz" diyen veya demeye çalışan bir işletim sistemidir.

Tıkanan alt yapısı diyorum, çünkü windows'un şuan'da kullanmakta olduğunuz Vista'sı bile 91 senesindeki dos alt yapısına dayanmaktadır. Projenin büyük olması ve herseyi yeniden geliştirmenin çok maliyetli olması söz konusu olsa gerek, Microsoft yıllardır çevirip çevirip aynı şeyleri bir kaç iyileştirme ile bizlere sunmaya devam etmektedir.

Fakat işin asıl kötü olan kısmı, Microsoft'un pazarlama gücünün azımsanmayacak kadar iyi olmasından dolayı sanki piyasada başka işletim sistemi yokmuş gibi her yeni aldığınız makine ile birlikte kurulu geliyor olmasıdır. Windows'un alt yapısının berbat olduğunu bilgisayar üreticileri bilmiyormu sanki? Evet biliyorlar, fakat windows yerine hangi işletim sistemini versinler?? Az sonra neden başka işletim sistemi VEREMEDIKLERINI göreceksiniz.

Vistanın devşirme xp olduğunundan söz etmiştim. Sözüme itimatınız yoksa biraz araştırma ile bir çok uzmanın aynı fikirde olduğunu görebilirsiniz. Halen saçma explorer göçmeleri, kilitlenmeler, sistem çökmeleri... bunlar 2001 senesinden bu zamana kadar geçen sürede, bir türlü iyileştirilemeyen hatalar! Ozamandan bu zamana yeniden yazsalar yazılırdı, fakat yeniden yazdıklarını idaa ettikleri Vista'da bazı core dll olarak adlandırılan dll lerin XP SP2 versiyonundan farksız ve hatta hiç dokunulmamış olduğunu biraz bilgisayardan anlıyorsanız görebilirsiniz.

Böylesine bozuk bir alt yapıya sahip olan işletim sistemine verilen yazılımsal destek azımsanmayacak boyutlarda olduğundan ve birazda ekmek parası derdinden, maalasef halen hepimiz Microsoft Windows kullanmak zorunda bırakılıyoruz.

Windows 7 içinde Vista'nın biraz göz boyanmış ve değiştirilmiş hali diyebiliriz.


Apple Mac OS

Apple firmasının doğuşu, donanım ile oldu. Dünyanın ilk kişisel bilgisayarını görücüye çıkartdıklarında, donanım ve bu donanım ile uyumlu çalışan bir işletim sistemini tanıttılar. Sene 86! Taaa ozamandan bu zamana 21 sene geçmiş olmasını bir yana bırakın, teknoloji nasıl aldı başını gitti anlam veremiyorsunuz, fakat apple bu sürede hiç değişmedi ve 21 senedir sürdürdüğü geleneği devam ettiriyor.

Yukardaki paragrafı size kısaca açıklayim, eger Mac OS kullanmak istiyorsanız, gidip bir tane apple bilgisayar almanız gerekiyor...

İşte bu noktada, makale konusu olan 3 işletim sistemi içinde en iyisi Mac OS diyebilirmiyiz sorusunu size yeniden sormak istiyorum...

Microsoft Windows, her nekadar kötü bir işletim sistemi olsada, donanım üreticilerinden aldığı sürücü desteği ile alacağınız her yeni donanımı, kendi basınıza kurduğunuz bir bilgisayara kolaylıkla tanıtabilirsiniz. Windows'un neden en yaygın işletim sistemi olduğunun en bariz nedenlerinden biri budur. Windows donanım bağımsız çalışan, hemen hemen her bilgisayara çokta zorluk çıkarmadan, sürücü sıkıntısı olmadan kurulabilen bir işletim sistemidir.

Diğer tarafta Mac OS, sadece apple makinelerde çalışan bir işletim sistemidir. 1, 2 sene öncesine kadar PowerPC işlemci kullandığı için yaygınlaşamadığı düşünülüyordu. Fakat Intel mimarili x86 işlemcilere geçmesininde aslında apple'ın politakalarında herhangi bir değişiklik olmadığını gösterdi. Aynı özelliklere sahip biri herhangi bir PC diğeri Apple olan iki makineden Apple olanına Mac OS hiç bir sıkıntı oluşturmadan kurulurken, PC olana kurulamıyor. Bu Apple'ın EULA adı altında yaptığı donanım-yazılım ilişkili bir anlaşmadan kaynaklı güzel bir tekelcilik politikasıdır. Yani Apple için gönül rahatlığıyla tekelci bir firma diyebiliriz. Bir Apple aldığınızda sadece bir yere bağlı kalıp, herhangi bir sıkıntı oluştuğunda Apple'ın keyfini beklemek durumunda kalıyorsunuz.

Bu nedenden dolayı, Mac OS her nekadar şeker gibi arabirimi ve Unix tabanlı Darwin çekirdeğinden aldığı gücü ile içlerinde en iyisi gibi gözüksede, sizi sadece Platform bağımlı değil aynı zamanda donanım bağımlıda bıraktığından, bu onun hanesine kocaman bir eksi (-) olarak işleniyor.

Linux Dağıtımları

Linux, aslında işletim sistemini oluşturan çekirdeğin adıdır. Bu arada deminden beri çekirdek falan deyip duruyorum. Şu çekirdek mevzusuna bir acıklık getirelim.

Çekirdek, donanımlar ile temel iletişimi sağlayan fonksiyonları içeren küçük bir yazılımdır. Örneğin Mac OS'un çekirdeği Darwin adında Linux benzeri bir çekirdektir. Window'un çekirdeği 91 senesinden kalma DOS dur. Linux zaten bahsi geçen işletim sisteminin çekirdeğinin adıdır.

Basit bir örnekle bu çekirdek ne yapar onu anlatayım. Örneğin klavyeden T tuşuna bastınız, çekirdek bunu alır, yorumlar ve ilgili yerlere taşır. Bir ses kartı aldınız diyelim. Bu yeni ses kartınızı taktığınızda çekirdek bunu görür, anlar, tanımlar... Bir dosyayı bir yerden diğer yere taşımak veya kopyalamak istediğinizde, bunu çekirdekteki fonksiyonlar yapar...

Linux, çekirdeği kullanılarak geliştirilen işletim sistemlerinin hepsine birden Linux diyoruz. Madriva, Redhat, Suse, Ubuntu, Pardus, Fedora... bu adların bende aslında hiç bir anlamı yok. Linux çekirdeği üzerine geliştirmeler yaparak kendi başlarına bir takım yenilikler koyuyorlar ve bunların dağıtımını yapıyorlar. Linux açık kaynaklı bir çekirdektir. Eğer yeteri kadar iyi bir C programcısıysanız, sizde bu çekirdeği indirip, kendi eklentilerinizide yaparak, kendi dağıtımınızı oluşturabilirsiniz. Yani tabiri caizse, ortak maldır. kimse sahiplenemez.

İşte bundan dolayı, donanım geliştiriciler bir donanımı geliştirirken karşılarında bir ilgiliyi bulamadıklarından dolayı, linux e yapılacak geliştirmenin firma bünyasında bir linux ekibi kurarak yapılması gerektiğini ve bu ekibinde maliyetli bir ekip olduğunu bildiklerinden dolayı, bir donanımı aldığınızda bu donanımın linux sürücülerinin olmama ihtimali çok yüksektir.

Fakat kendim yapayimde nasıl yaparsam yapayimCILAR, bu donanımı aldıklarında, oturup yeri geldiğinde genel geçer kaynaklardan yeri geldiğinde firmanın donanım teknik dökümantasyonlarından yararlanarak bu donanıma sürücü geliştirirler ve kendi sitelerinde veya bağlı oldukları dağıtım forumlarında yayınlarlar. Sizde google da bir arama yaptığınızda rastlarsanız indirirsiniz, rastlamazsanız donanım size bakar siz donanıma...

İşte bu nedenlerden dolayı linux, yeni aldığınız bir makinede çalışmayabilir veya çok temel özelliklerle çalışabilir.. Evdeki 1 veya 2 senelik bir makineye son versiyon linux dağıtımlarından birini kurduğunuzda, sahip olduğunuz donanımlara geliştirilmiş özel sürücüler bu son sürüm dağıtımda var ise donanıma özel özellikler kullanabilir veya en kötü haliyle temel özelliklerle donanımı çalıştırabilirsiniz.

Artık Adobe'undan, AMD'sine, SUN'ından NVIDIA'sına kadar çeşitli büyük firmalar, linux geliştirmelerine arka çıkıyorlar ve son zamanlarda destek bile vermeye başladılar. Örneğin bir nVidia markalı ekran kartı aldığınızda çok büyük ihtimalle cdsinin içinde Linux sürücüleride gelecektir.

Çünkü windows artık çıkmaza girdi ve yavaş yavaş ister son kullanıcılar olsun ister üreticiler alternatif aramaya başladılar ve Windows a en iyi alternatif şu an için linux. Yakın zaman sonra linux makinelerde 3D destekli EA oyunları oynamaya başlarız.

Masaüstü efektlerinde linux zaten windows'dan açık ara önde... Gnome masaüstü paketi ile Compiz Fusion paketini PC'nize kurduğunuzda, grafik anlamında gördüklerinize inanamayacaksınız ve bunu makinenizi yavaşlatmadan yaptığına tanık olacaksınız...

Kazanan Kim?

Yukarda anlattıklarımı aslında bir liste çıkartacak olursak

Microsoft Windows

ARTILARI


Her makineye rahatlıkla kurulabilir.
Firmaların donanım sürücüleri konusundan özel bir hassasiyeti vardır.
Dünyanın büyük bir kısmı Windows kullandığından, yazılımsal olarak fazla bir sıkıntı çekmezsiniz.

EKSILERI

Çekirdek yapısı çok eskidiğinden dolayı artık bir nevi zamanın gerisinde kaldı diyebiliriz.
Dikkatli kullanmazsanız, çok fazla çöker, stabil çalışmaz, bilgileri kaybetme olasılığınız çok yüksektir.
Her 100 virüsten 99'u windows içindir ve bir kere bulaştımı kurtulma şansınız çok azdır en kesin çözüm işletim sistemini yeniden kurmaktır ve buda bir süre sonra kabak tadı vermeye başlar.
Yavaş çalışır, çok güçlü makineniz olsa bile bir süre sonra yavaşlar, bu yavaşlık sinir bozucu hale gelir.
Bir kere windows kullanmaya başladınız mı, artık hep windows kullanmak zorundasınızdır. Platform değişikliği sancılı olabilir.
Güvenlik açıklarından, virüslerden, spyware'lerden veya benzeri haşere yazılımlardan korunmak için tonlarca program kurarsınız, bu zaten yavaş çalışan bilgisayarınızın çalışma hızını dahada düşürür.


Apple Mac OS

ARTILARI

Stabil çalışır, kendinizi güvende hissedersiniz.
Yazılımsal olarak pek bir sıkıntınız olmaz, en az windows kadar yazılım desteği vardır.
Mac kullanıcıları kendilerini ve birbirlerini elit sayarlar (tartışılır ben öyle sanana maymun gözü ile bakiyorum).
Görsel olarak çok güzeldir. Kullanıcısına keyif verir.
Çok sağlam bir çekirdeğe sahiptir. Sizi yarı yolda bırakmaz...
Geleceğin yazılımlarına alt yapı olarak şimdiden destek vermektedir.
Virus bulaşma riski azdır.

EKSILERI

Sadece bir Apple bilgisayar aldığınızda Mac OS kullanabilirsiniz.
Apple bilgisayarların muadillerine göre fiyatı pahalıdır.
Fazla sayıda ücretsiz yazılımı yoktur. Bundan dolayı biraz masraflı olabilir.
Yazılım güncellemelerinde Apple'ın eline bakarsınız.


Linux

ARTILARI

Stabil bir çekirdeğe sahiptir.
Kendi makinenizi gerçek anlamda kişileştirebilirsiniz.
Görsel olarak bir numaradır.
Bir çok firma tarafından desteklenmeye başladı. Önü acık gibi gözüküyor.
Virus bulaşma riski yoktur.
Bir kere çalışmaya başladımı yavaşlamaz, makinenizin gerçek performansını size gösterir.
Dağıtımına göre kurulumu kolaydır.
Çökme, donanımsal bir sıkıntı olmadığı sürece, yazılımsal çalışma mantığından dolayı söz konusu değildir.
Yazılım sıkıntısı çekmezsiniz ve yazılımların %99'u ücretsizdir.
Dağıtımına göre ücretsiz bir işletim sistemidir.

EKSILERI

Bir sıkıntınız olduğunuzda tek başınasınız, yardım alacağınız sadece internet forumları vardır.
Sürücü sıkıntısı çekebilirsiniz.
Bulduğunuz bir programı, kendi linux dağıtımınıza göre derlemeniz gerekebilir. Eğer bu işi bilmiyorsanız öğrenmeniz gerekecektir.
Windows veya Mac OS daki gibi "çıft tıklada yazılım kurulsun" mantığı her zaman işlemeyebilir.

Linux dağıtımı baştada dediğim gibi, Linux çekirdeğinin, civarına eklentiler koyularak özelliştirilmiş hali. Konuyu biraz açalım en iyisi.

Linux, işletim sistemi ve çalışma mantığı olarak bölümlendirilmiş bir yapıya sahiptir. Yani harici eklentiler (Paketler) ile bütün linux çekirdeğine sahip işletim sistemlerinde çalışacak farklı arabirimli işletim sistemleri oluşturabilirsiniz. Örneğin 2 populer Linux masaüstü paketi vardır. Bunlardan biri KDE diğeri ise GNOME dur. Bazı dağıtımlar örneğin PARDUS, KDE masaüstünü varsayılan masaüstü olarak kabul ederken, UBUNTU GNOME masaüstünü varsayılan masaüstü olarak kabul ediyor. Örneğin bir dağıtımda, yazılım geliştirme araçları ilk kurulumda size sorulmadan kurulurken, diğer dağıtımda oyunlar veya multimedia araçları size sorulmadan kuruluyor.

Mesela Redhat linuxte CUPS yazıcı suruculeri otomatik kurulur ve ilk başlangıçta otomatik olarak başlatılır, ama UBUNTU'da eğer bir yazıcı ekleyecekseniz CUPS otomatikman indirilip kurulur.

İşte bu nedenlerden dolayı Linux Dağıtımı diyoruz. Ama isterseniz en ufak çalışabilir linux parçasını kurup istediğiniz paketi istediğiniz gibi sizde kurabilirsiniz. Örneğin Redhat ile 1300 küsür harici paket kurulurken, UBUNTU ile 800 küsür harici paket kuruluyor. Redhat ile Compiz 3D masaüstü efektleri kurulmazken, UBUNTU ile otomatikman kurulur... Fakat bu dağıtımların hiç biri diğerinden farklı değildir. Sadece OutOfBox denilen ilk kurulumda otomatikman kurulan şeyler farklıdır. Buda kullanım alanına göre kurulumda vakit kazanılan bir unsurdur. Yoksa Redhat da da Compiz 3D masaüstü efektleri paketini kurabilirsiniz veya UBUNTU'yuda bir Linux sunucusu olarak kullabilirsiniz.

Temel bazı farklılıklar da yok değil. Mesela RPM denilen (Redhat Package Manager) Redhat ve destekcilerinin kullandığı Paket yönetim yazılımı Redhat da vardır. Bu dosyanın üzerine iki kere tıkladığınızda kurulum sihirbazını çalıştıran bir paket yönetim modülüdür. UBUNTU'da ise DEB paket yönetim yazılımı vardır. Yani Debian ve destekcilerinin kullandığını paket yönetim yazılımı. Buda RPM gibi üzerine iki kere tıkladığınızda çalışan bir sihirbaz çıkartır ve kurulumu sihirbaz yaptırır. Tek farkı internetten indireceğiniz Linux yazılımınızın kullandığınız paket yöneticisine göre özelleştirilmiş halini bulmaktır. Örnegin Debian için .deb uzantılı, RPM için .rpm uzantılı versiyonları indirmek kurulumda size kolaylık sağlayacaktır. Diğer yandan bir çok yazılım .tar.gz formatında gelir. Bunun kurulumunu ne Debian paket yöneticisi nede Redhat paket yöneticisi yapar. Bunun kurulumunu siz manuel olarak yapacaksınız demektir.

Sonuç

Burada benim hedefim kusursuz işletim sistemi olmadığının ama işletim sistemlerinin birbirlerine göre artılarının ve eksilerinin olduğunu göstermekti.

Kişisel görüşümü soracak olursanız, bilgisayarda oyun oynamayı hedef edinmiş kesimin alacağı makinede kurulacak olan işletim sistemi Microsoft Windows'dur.

Eğer bilgisayarı internete girmek, e-posta almak göndermek, arkadaşlarınızda sohbet gibi amaçlar ile kullanacaksanız. Buna ek olarak ----- kameranızda çektiğiniz -----ları veya digital fotograf makinenizle çektiğiniz resimleri arşivleme gibi bir hedefiniz varsa ve normalden $100 veya $200 daha fazla vermeyi göz önüne alırsanız, gidip bir Mac OS X işletim sistemli Apple almanızı tavsiye ederim. Tabii aynı işlemleri Microsoft Windows yüklü bir makinede de yapabilirsiniz ama iki işletim sistemi kıyaslandığında, Windows'un sahip olduğu eksilerden dolayı ben $100 bilemedin $200 daha fazla verip içim rahat bir şekilde bilgisayar kullanmayı tercih ederim.

Eğer yukarıda anlattıklarımı yapacaksanız ve bilgisayar konusunda iyiyseniz, bir programcıysanız ve/veya araştırmayı çözmeyi seven sıkıntılar karşısında yılmayan bir kişiliğe sahipseniz, size Linux dağıtımını tavsiye edebilirim.

Eğer ben bu işin gurusuyum zaten diyorsanız, büyük ihtimal bu makaleyi bu noktaya kadar okumayı gerek görmemiş veya zevkine okuyup ben zaten linux kullaniyorum diyorsunuzdur. Size "yolunuz açık olsun" diyorum : )

Umarım Linux'un neden bir türlü Windows'un önüne geçemediğini ve piyasada ne işletim sistemleri varken neden halen Windows işletim sistemi kullandınızı birazcık olsun açıklayabilmişimdir... Hepinize sıkıntısız bilgisayarlı günler dilerim...