Ağaç ve Süs Bitkileri Fidanlık Bakımı - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Liaaa · 08 Haziran 2012, 12:47

AĞAÇ VE SÜS BİTKİLERİ FİDANLIK TEKNİĞİ
Süs bitkileri yetiştirmeyi amaçlayan fidanlık ve sera işletmeleri bugün Türkiye'de çok kârlı bir iş sahası olarak gelişmektedir. Bu konuda bizi böyle bir kanıya götüren nedenlerin başında, fidanlık kuruluşları ve diğer fidanlık konularında yapılan başvurular ve bilgilenme isteklerinin gittikçe artmakta olması gelmektedir.
Türkiye değişik iklim bölgeleri ile çeşitli ağaç, ağaççık, çalı ve diğer süs bitkileri yetiştirmek için geniş imkanlara sahip bir ülkedir.
Son yıllarda bir taraftan özel teşebbüs ve diğer taraftan da Belediyeler başta olmak üzere çeşitli kamu kuruluşları, özellikle büyük kentlerde ve büyük yapıtlar çevresinde, cadde, yol, kavşak, refüj ve meydanları düzenlemede, çeşitli otel, tatil köyü ve kıyı kentleri oluşturmada, kıyılan, park ve bahçeleri süslemede, spor ve rekreasyon tesisleri oluşturmada büyük ölçüde bitki materyali kullanmaya başlamışlardır. Bu yüzden bitki materyali temininde gittikçe büyüyen darboğazlar oluşmaktadır. Bugün küçüklü büyüklü pekçok proje, uygulama safhasında istenen tür, form, nitelik ve miktarda bitkisel materyal bulunamadığı için etkinliklerini büyük ölçüde kaybetmektedirler. Gereksinimlerinin bir kısmı ithal yoluyla yüksek bedeller ödenerek karşılanmakta, bulunabilen nitelikli yerli bitki materyali de çok pahalıya satılmaktadır. Bu durum bugün bazı peyzaj mimarlığı çalışma gruplarını kendi bünyeleri içinde bir fidanlık işletmesi kurmaya yöneltmektedir. Bu konuda ülkemizde üniversiter anlamda bir Hortikültür (Süs Bitkileri Hortikül-türü = Ornomentale Horticulîure) eğitiminin yer almamasının doğurduğu boşluklar da etkili olmaktadır. Nitekim şimdiden bazı peyzaj mimarlığı öğrencilerin ve mezunlarının bu konulara özel ilgi göstermeye başladıkları dikkat çekmektedir.
Bitkisel materyal talep fazlalığı ile yerli ve egzotik pekçok türü yetiştirmeye olanak veren ülkemiz koşullan yanında, son yıllarda ortaya çıkan ihraç olanakları da açık saha fidanlık işletmeciliği ile kapalı saha işletmeciliği olan Sera işletmeciliğini bugün ön plana çıkarmaktadır. Nitekim bugün bir durgunluğa girilmekle beraber son yıllarda müteahhit firmaların Libya, Irak, Suudi Arabistan ve

Arap Emirlikleri gibi memleketlerde yaptıkları büyük yapıtlar etrafındaki çevre düzenleme çalışmalarının gerektirdiği fidan ihtiyaçları ve diğer Orta Doğu memleketlerinden gelen talepler; bu konuda ümit verici işaretler oluşturmaktadır.
Bugün Türkiye'de kamu kuruluşları olarak Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su işleri, Karayolları, Demiryolları ve Belediyeler gibi kuruluşların fidanlıkları yanında yeni yeni bazı büyük şehirlerimiz ve çevrelerinde özel fidanlıklar ve seralar da kurulmaktadır. Bu konuda ülkeye, istanbul ve çevre fidanlıkları öncülük yapmaktadır
Ancak ülkemizde gerek kamu fidanlıkları ve gerekse birkaç istisnasıyla özel fidanlıklar henüz peyzaj ve çevre düzenleme çalışmalarındaki bu gelişmelere ayak uyduracak bir düzeyde değildir.
Başta Orman Genel Müdürlüğü olmak üzere, Belediyeler, Devlet Demiryolları, Karayolları ve Devlet Su işleri gibi kamu kuruluşlarının fidanlıkları kendi amaçlarına yönelik bitkisel materyal üretimleri ile bugün kentlerin ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzaktırlar.
Özel fidanlıklar ise son yıllarda bazı ümitvar gelişmeler göstermekle beraber genellikle arzulanan nitelikte, boyut ve miktarda fidan üretmemektedirler. Üretilen fidanlar da çoğu defa mevcut standartlara uymamaktadır.

Nitekim bugün büyük kentlerimizin ana caddelerinde, meydanlarında kullanılan yerli ağaç fidanlarının çoğunluğu Avrupa ve hatta Türk standartları dışında kalan tamamen standart dışı fidanlardır. Bu standartlara uygun, örneğin en az 3 repikaj görmüş fidan bulma olasılığı bizim fidanlıklarımızda hemen hemen yoktur denebilir. Buna karşılık bugün gelişmiş memleketlerin fidanlıklarında 6 kere repikaj görmüş 10-12 m boy ve 4-5 m genişlikte tepe tacına sahip, yetişmiş ağaç boyutlarında topraklı ağaç temini dahi kolaylıkla mümkündür. Halen bu boyutlardaki bir Ihlamur'un değeri (7.500-15.000 DM/yani 1998 Aralık rayicine göre 1.3-2.6 milyar TL)dır.2 Şüphesiz böyle bir ağacı ancak önemli bir pozisyonda soliter ağaç olarak tek tek değerlendirmek düşünülebilir. Tabiatıyla bu ekstrem örnekleri Türkiye fıdanlıklannda daha mütevazi ölçülerde gerçekleştirmek zamanla söz konusu olabilecektir. Ancak bugün bu boyut ve nitelikleriyle fidanlıklarımızda yetişmiş birkaç ağacı dahi bulmak olanaklarına sahip değiliz.
Bugün kamu ve özel fidanlıklarımız bazı girişimler ve bazı iyi örnekler olmakla beraber, genelde beklenen düzeyde değildir. Bununla beraber bu konuda ülkemizde de kapalı alan yani sera işletmeciliğinde daha ziyade küçük süs bitkileri ve çiçek yetiştirmeye dayalı, bir kısmı yabancı ülkelerle işbirliği yapmış bazı modern işletmelere rastlamak mümkün olmaktadır. Ancak bu konuda açık saha fidanlık işletmeciliğimiz daha gerilerde kalmaktadır. Bununla beraber bu alanda da bazı yeni kıpırdanmalar memnuniyetle izlenmektedir
2. Lorenz von Ehren OHG: Hauptkatalog 1986/87 Hamburg, Batı Almanya.

Özel fidanlıklar ise bugün artan bir hızla çoğalmalarına rağmen daha az miktardadırlar ve daha küçük işletme sahalarında çalışmaktadırlar. Ancak onlarda da özellikle kapalı saha (sera) işletmeleri olarak bazı güzel örnekler görülmeye başlamaktadır
Buna karşılık ileri memleketlerde fidanlık işletmeciliği çok gelişmiştir Nitekim Batı Almanya'da çeşitli süs bitkileri, orman ve meyve ağacı fidanları yetiştiren 5800 adet fidanlık vardır. Bunların alanı 11 425 hektara ulaşmaktadır. Fransa'da ise fidanlık sayısı ve çalışma sahaları daha geniş olup 18 715 hektar fidanlık alanı bulunmaktadır (Resim 2-B). ispanya'da ise yalnız orman ağacı yetiştiren fıdanlıklann adedi 10.987 ve toplam büyüklükleri 20 146 hektara ulaşmaktadır.
Avrupa'da özel fidanlıklar kamu fidanlıklarından da daha gelişmiş, daha bakımlı ve kârlı işletmeler halindedirler. Bu ülkelerde bir asırdan daha eski ve ünlü fidanlıklar mevcuttur. Örneğin Almanya'da Hamburg yakınındaki "Pine und Pi-ne" fidanlığı yaklaşık 3500 dekar büyüklüğü ve üretimiyle dünyanın en gelişmiş özel fidanlıklarından biridir. Bu ana fidanlık çevresinde çok sayıdaki küçük özel fidanlıkla müşterek çalışmakta, onların da fidan üretimini dünyaya pazarlamaktadır. Böylece yörede 6000 dekardan daha büyük bir fidanlık kompleksi oluşmaktadır. Bu fidanlık bir taraftan kamu orman işletmelerinin fidan ihtiyacını karşılamakta, diğer taraftan da başta iskandinav memleketleri olmak üzere o ülkelere uygun orijinli tohumlardan fidan üretip satmaktadır. Ülkemizde de şimdilik daha ziyade seralarında iç mekan bitkileri üretmeye yönelmekle beraber açık saha fidanlık işletmeciliğine de açılım yapmakta olan bazı özel fidanlıklar bu konuda ümit vermektedir (Resim l-D). Ancak halihazırda genelde özel fidanlıklarımız iyi organize edilmiş, rasyonel fidanlıklar halinde değildir. Zira çok türle ve çok çeşitli üretme ve yetiştirme yöntemleriyle çalışma, mekanizasyondan mahrum olma, toprağa yeterli ilgiyi göstermeme bunda büyük etkendir. Ekserisi kira arazileri üzerinde çalıştıklarından yeterli ve daimi modern tesis ve seralar kuramamışlardır. Bunların büyük bir kısmı orman fidanlıklarından aldıkları küçük fidanları yaşlandırarak satmakta veya bahçelerinin bir kısmında fidan yetiştiren küçük aile işletmelerinin yetiştirdikleri fidanlarla beslenmekte ve kendi üretimleri oldukça sınırlı kalmaktadır.
Halbuki ülkemizde gerek halkın ve gerekse kentsel ve kırsal alanlarda kamu (özellikle belediyeler) ve özel kuruluşların artan çevre düzenleme, yeşillendirme ve ağaçlandırma faaliyetleri fidan ihtiyacını büyük ölçüde arttırmaktadır. Hatta bu konuda ihtiyaçların büyük bedeller ödenerek yurt dışından sağlanması girişimleri gittikçe çoğalmaktadır.
Bu durumda özellikle Avrupa gümrük birliğine girdikten sonra Avrupa ülkeleri fidanlık işletmeleriyle işbirliği içinde daha modern ve rasyonel çalışan özel fidanlık işletmelerine yönelme şansı mevcuttur. Özellikle güneyde sera yetiştirmelerinde gerek yakıt ve gerekse işçilik maliyetlerinin ucuzluğu ile, açık alanlarda çeşitli fidan materyali yetiştirmeye uygun değişik iklim koşullarının yer aldığı ülkemizde yalnız yurdun artan ihtiyaçları bakımından değil ihraç potansiyeli bakımından da koşullar bu Avrupa memleketleriyle işbirliğine uygundur.
Özel fidanlıklarda olacak gelişmelerin devlet fidanlıklarında da daha teknik ve daha rasyonel çalışmaya yol açacağı muhakkaktır. Nitekim son yıllarda devlet fidanlıklarımızda da bazı gelişmeler bu konuda ümit vermektedir
Ülkemizde ilk fidanlık kuruluşu, 1902'de Alman Holtikültürist fidana, peyzaja ve park mühendisi C.H. Koch'm Ortaköy-Cendere'de oğlu, kardeşi ve yeğeni ile birlikte kurduğu fidanlık olarak belirlenmektedir. Bu fidanlık 1936'ya kadar aynı yerde hizmet vermiştir. İstanbul'da ilk devlet fidanlığı ise 1916'da Belgrad Ormanı'nda Hoca Ali Rıza Efendi eliyle kurulmuştur. Bu saha halen bugün îstan-bul-Bahçeköy Atatürk Arboretumu içinde muhafazaya alınmıştır. Bu fidanlığın o zaman 2 dekar bir alanda Sahilçamı ve Yalancı akasya fidanları yetiştirdiği bildirilmektedir. Bu fidanlık daha sonra 1926'da Orman Mektebi Alisi öğrencilerinin tatbikat yapmasını sağlamak üzere adıgeçen mektebin yanına nakledilmiştir. Adı geçen fidanlık, bu hizmet yıllarında Atatürk'ün isteği üzerine Ankara Orman Çift-liği'nde tesis edilen Akasya (Yalancı akasya) ağaçlandırmalarının ilk fidanlarını üretmiştir. Gene aynı fidanlık Atatürk zamanında Florya'daki ilk ağaçlandırma çalışmalarının fidan gereksinimini de karşılamıştır.
Cumhuriyet tarihinde ağaç fidanı yetiştiren en eski diğer fidanlıklar olarak 1925'de 1 hektarlık bir sahada kurulan Ankara Fidanlığı ile 1930'da kurulan İzmir'deki Karşıyaka Fidanlıkları toplam yılda 1,7 milyon fidan üretiyorlardı. Aynı tarihlerde (1930) İstanbul'da vilayete bağlı olarak Büyükdere Fidanlığı da kurulmuştur. Bu fidanlık çeşitli süs bitkileri yanında meyve ağacı fidanları da yetiştiren karma bir fidanlık niteliğindedir. İstanbul'da ayrıca büyük fidanlık olarak çeşitli orman ağacı ve çalı formunda süs fidanları ile bazı sera bitkileri ve bu arada az miktarda da meyve fidanı üreten Beykoz Fidanlığı da sözkonusudur. Bu fidanlık da İstanbul îl Özel îdaresi'ne bağlı olarak 1934'de 2200 dekarlık bir sahada kurulmuştur.
Bugün ülkemizde ağaç fidanları ile diğer süs bitkilerini yetiştiren en büyük fidanlıklar Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü bünyesinde yer almaktadır. Bu örgütün halen daimi ve geçici fidanlık olarak 4326 hektar alana sahip yılda 760 milyon fidan üretim kapasitesinde 172 adet fidanlığı bulunmaktadır (1993). Bu üretimin halen % 83'ünü iğne yapraklılar ve % 17'sini ise yapraklılar oluşturmaktadır. Bu örgüt dışında Devlet Su işleri, Tarım Bakanlığı Bahçe Kültürleri Enstitü ve istasyonları, Karayolları, Demiryolları ile bazı belediyeler ve özel idareler (Büyükdere ve Beykoz Fidanlıkları gibi) değişik türde ağaç ve süs bitkileri yetiştiren fidanlıklara sahiptirler, istanbul, Yalova ve Karamürsel çevresinde de özel girişimciler sera ve açık saha fidanlık işletmecileri olarak modern ve rasyonel bazı işletmeler kurmuşlardır (Resim 1-D).
Ülkemize kıyasla batı ülkelerinde uygulanan fidanlık tekniğindeki ileri seviyenin dahi bugün yetersiz kaldığı belirtilmekte, yakın gelecekte bu konularda büyük gelişmeler beklenmektedir. Böylece fidanlık endüstrisi daha sağlıklı ve daha etkin bir işletmeciliğine dönüşebilecektir, işçi ücretlerinin gittikçe yükselmesi ve işçi teminindeki güçlükler fidanlık işletmeciliğini yeni olanaklar bulmaya yöneltmektedir. Bu arada yetiştirme tekniğinde de dış şartlara (özellikle düşük hava rutubeti ve az sulamaya) dayanıklı, bakım giderleri az fidan yetiştirme ağırlık kazanmaktadır.3 Önümüzdeki yıllarda doku kültürü yoluyla mikro üretim daha yaygınlaşacak, vejatatif üretmede güç köklenen türler bu yolla seri ve üniform bir şekilde daha ekonomik yollarla yetiştirilebilecektir. Bu konudaki gelişmiş teknik, kitapta ilgili alt bölümde (Bkz. 2.1.3. Mikro Üretim Teknikleri) verilmiştir. Kom-pitör kullanımı da yakın gelecekte üretim programı ve bitkisel materyalin pazar-lanmasında büyük rol oynayacaktır.
Örtü altı işletmeciliği yani sera işletmeciliğinde ise, açık alanda bitki üretim ve yetiştirilmesi için uygun olmayan yetişme ortamı koşullan, yapay yolla sağlanmaktadır. Isıtılabilen, ışık, nem ve diğer iklim şartlan kontrol altına alınabilen bu üretim ve yetiştirme ünitelerinde de son yıllarda büyük gelişmeler gözlenmektedir.
Seracılık geçmişte, soğuk memleketlerde yetiştirilmesi mümkün olmayan bazı sebze, meyve ve süs bitkilerinin yetiştirilmesini gerçekleştirmek üzere başlamıştır. Amerika'nın öncülüğünü yaptığı seracılıkta>Hollanda ikinci sırayı ve Japonya üçüncü, ingiltere dördüncü sırayı almıştır (Resim 3 A,B). Avrupa'da seracılıkta en gelişmiş ülke olan Hollanda 1983 verilerine göre 41 450 dekan çiçek ve süs bitkileri yetiştiriciliğine ayrılmış, 88 210 dekar sera alanına sahiptir. Japonya'da seralann toplam alanı 1975 verilerine göre 231300 dekardır. Sera işletmeciliği Güney Avrupa ve Kuzey Afrika'nın Akdeniz kıyılarına sahip memleketlerde özellikle Japonya, italya, Güney Fransa, israil ve bazı kuzey Afrika ülkelerinde de son yıllarda büyük gelişmeler göstermiştir. Türkiye'de ülke olarak çiçekçilik ve diğer süs bitkileri yetiştiriciliğinde, sera işletmeciliğinden büyük gelir bekleyen bir memleket durumundadır. Son yıllardaki gelişmeler, bu konuda süratle artan dahili ihtiyaçlar yanında, büyük bir ihracat potansiyeline sahip olduğumuzu da ortaya çıkarmaktadır. Seracılığımız varlık olarak son beş yılda Akdeniz memleketleri arasında büyük gelişme gösteren ispanya'nın ardından ikinci sırayı almaktadır. Halen ülkemizde 85 331 dekarı aşmış olan (1989 sonu verileri) serala-nmız4 (bunun ancak 15 830 dekarı sabit cam sera, diğerleri ise plastik örtülü seralardır) öncelikle Yalova, izmir, Fethiye, Fenike (Denire), Antalya ve içel çevresinde gelişmiştir. Yalova'daki seralann tamamı izmir'deki seralann büyük çoğunluğu çiçek ve diğer süs bitkileri yetiştiriciliğine yönelmiştir
4. Bunun dışında 210.600 dekar alçak ve yüksek tünel biçiminde örtülü alan mevcuttur.
Bugün ileri memleketlerde sera işletmeciliği; ısıtma, yağmurlama, nemlendirme, soğutma, havalandırma, gölgeleme v.b. tesisleriyle gübreleme ihtiyaçlarına kadar bilgisayara bağlanmış ve tamamen otomasyona sahip bir sistem oluşturmaktadır. Bu sistem müstakil sera mühendisliği eğitimi yapmış uzmanlar elinde geliştirmektedir. Ülkemizde de son yıllarda, yurdun çeşitli yörelerindeki üniversitelerimizin bünyelerinde yer alan yüksek meslek okullarında "Seracılık Programı" da eğitime girmiş bulunmakta ve bu alanda bugün uzmanlaşmış elemanlar yetiştirilmektedir. Türkiye'de de artık bu modern sera tipleri az da olsa kurulmaya ve işletilmeye başlanmıştır. Bunun çok modern birkaçını Yalova'da Çukurova ve Antalya'da görmek mümkündür. Bugün Hollanda, Almanya, Fransa, Belçika gibi Avrupa memleketlerinde süs bitkileri ve çiçekçilik sahasında sera ve fidanlıklarda çalışan pek çok işçimiz kazandıkları bilgi, deneyim ve para ile yurda dönmektedir. Bunlarla sera işletmeciliği konusunda işbirliği yaparak çok geniş bir çalışma alanına sahpi olunabilir. Bugün beş yıldızlı oteller ve modern turistik tesisler ve meskenlerde bitkisel materyale dayalı iç dekorasyona materyal bulmada, büyük bir sıkıntı çekilmektedir. Bu yüzden süs bitkileri ve çiçekliğe dayanan modern sera işletmeciliği ülkemizde çok vaatkar görülmektedir. Ancak sera işletmeciliğinde bir pazarlama sorunu ile karşılaşmamak üzere başlangıçta iyi bir pazar etüdü yapılması, bu arada hangi süs bitkilerinin veya çiçeklerinin yetiştiriciliğinin bu etüde göre saptanması lazımdır.
Memleketimizde nüfus ve milli gelirdeki artış yani hayat seviyesindeki yükseliş sürdükçe bu durum süs bitkileri talebini artıracaktır. Sera işletmeciliğimiz buna bağlı olarak geliştikçe ve modernleştikçe birim alandan daha fazla ve daha kaliteli bitkisel materyal üretilerek maliyetler düşürülebilecek, böylece Ortadoğu ve Yakındoğu memleketlerinin bugün uzak ülkelerden karşılanan talepleri ülkemize yönelebilecektir.
Günümüzde gelişmiş memleketlerde sera yani kapalı saha işletmeciliği açık saha fidanlık işletmeciliği ile kombine halde gelişmektedir
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü'nün de bazı koşullarda, özel fidanlık kuruluşlarına teknik ve kredi yardımı yapmasına bugünkü mevzuat müsaittir.
Muhakkak ki pazar müsait olduğu takdirde ne kadar az türle çalışılırsa o kadar kaliteli, verimli ve kârlı bir fidanlık ve sera işletmeciliği yapılabilir.
Bu itibarla uygun kuruluş, uygun türler ve bilgili işletmecilik fidanlık ve sera işletmeciliğinde çok büyük avantaj sağlar.
Sera işletmeciliğinde maliyetlere en yüksek oranda etki yapan ısıtma giderleridir. Zira seralarda üretim giderleri içersinde ısıtma giderlerinin payının ortalama % 60 civarında olduğu belirtilmektedir. Bu yüksek ısıtma giderlerini, ülkemizde seraları güney ve sahil kesimlerimizde kurmak, güneş enerjisinden faydalanmak suretiyle büyük ölçüde azaltma olanakları vardır.
Sera işletmeciliğinde arazi temini problemleri de, fidanlık işletmeleri gibi yüksek maliyetli değildir. Zira meyilli, taşlı, kayalık, tarıma elverişli olmayan arazilerde de sera işletmeciliği yapılabilir. Veya büyük bir arazinin yetiştirme için en gayri müsait yeri, seralara ayrılabilir.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Ağaç Ev Resimleri, Ağaç Ev Fotoğrafları, Ağaç Ev Modelleri	Violent	Ev Dekorasyonu	0	04 Aralık 2014 22:46
Ağaç Gifleri, Hareketli Ağaç Resimleri, Hareketli Ağaç Avatarları	Violent	Avatar ve Smiley	0	06 Mart 2014 23:00
Vazo Çiçeği Bakımı, Taze Çiçek Bakımı, Canlı Çiçek Bakımı, Buket Çiçek Bakımı	Violent	Bahçe Bakımı ve Çiçekler	0	05 Şubat 2014 19:55
Dış Mekan Süs Bitkileri Yetiştirilmesi, Düzenlemesi ve Bakımı	Ruj	Bahçe Bakımı ve Çiçekler	0	10 Aralık 2010 01:18
Acı Ağaç - Acı Ağaç Nedir - Acı Ağaç Yetiştiriciliği	YapraK	Türkiye'nin Coğrafi Bölgeleri	0	14 Mart 2010 21:21

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

Etiketlenen Kullanıcılar
Etiketlemek istediğiniz kullanıcılar arasına virgül koyunuz. Örnek: nokta,sukunet,NucLear

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.