Çevrimdışı

Mükemmeliyetçi Çocuklara Nasıl Yardım Edebiliriz?





[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Mükemmeliyetçilik


11. sınıfa giden Efe Her zaman en iyi öğrenci olmalı. Her sınavdan, yazılıdan, testten, projelerden ve okul ödevlerinden mutlaka 100 almalı. Sürekli endişeli ve ızdırap içinde: ‘Ya yüz alamazsa’, ‘Eyvah 98 aldım’, ‘90 mı bu bir felaket’. Tüm bu endişeleri kendiyle gurur duymasını engelliyorsa? Peki ya mükemmeliyetçilik tüm hayatının neşesini çaldıysa.


2. sınıfa giden Zeynep daha yedi yaşında her şeyin mükemmel olmasını isterken, hayata ilgisini kaybederse? Ne bir aktivite yapmak istiyor, ne yeni arkadaşlarla tanışmak ne de yeni bir şeyler denemek. Çünkü başarısız olmak veya başkalarını hayal kırıklığına uğratmak riskini göze alamaz. Kendisinde ve diğerlerinden beklentisi o kadar yüksek ki.

Peki 3. Sınıfa giden Selen ödevlerini defalarca kontrol edip, düzeltirken, zamanın nasıl geçtiğinin farkında değilse. 1 saatlik ödev 3. 4 saatte biterken, sonunda kendini yetersiz ve aptal his edip, ağlayarak uykuya dalmaktaysa.

Aslında tüm çocuklar hemen her şeyde en iyisi olmaya çalışırlar, bu da başarıya ulaşmak için iyi bir yol olmasına rağmen bu yolda ilerlemek bazı çocukları duygusal olarak yıpratabilir. Bu cilalı başarı arzusunu biraz kazıdığımızda mükemmeliyetçilik dehlizi ile karşılaşabiliriz.

Mükemmeliyetçilik nedir?

Mükemmeliyetçilik bir hastalık veya bozukluk değildir. İnsanların ulaşılmaz hedeflere ulaşmaya çalışırken, karşılanması imkânsız, gerçekle bağdaşmayan, yüksek standartlar oluşturdukları bir zihin durumudur.

Mükemmeliyetçilik ne değildir?

Mükemmeliyetçiler sıkı çalışma ile ulaşılabilecek iyi bir başarı için değil, ulaşılması imkansız olan mükemmellik için çalışırlar.

Kafalarındaki mükemmellik algısına ulaşamadıkları zaman veya bu imaj azıcık bozulduğunda kendilerini acımasızca eleştirirler.

Çıkış yolu olmayan çifte çıkmazlı bu yolda kendilerine kolayca tuzağa düşürürler. Her şey siyah. beyaz, doğru. yanlış, iyi. kötüdür. Bir görevin yapılabilmesi için sadece tek bir yol vardır. Eğer bu yol işlemezse başarısız olmuşlardır

Sonunda başarısız olma korkusu hedefleri belirlemelerini ve bunları gerçekleştirmelerini engeller. Erteleme, yetersizlik, okula gitmek istememe, ödevleri yapmama, ders çalışmama gibi davranışlar sergileyebilirler. Bazı çocuklar için hem akademik hem sosyal gelişimleri olumsuz etkilenir. Depresyon, kaygı bozukluğu veya yeme bozukluğu açısından risk yaratabilir.

Mükemmeliyetçilik Belirtileri Nelerdir?

● Yüksek düzeyde kaygı ve gerginlik

● Kontrolcülük ve takıntılı

● Risk almaktan veya yeni şeyler denemekten korkma,

● Başarısızlık karışışında dehşete kapılma

● Öz değeri düşük ve kendini başkalarıyla olumsuz bir şekilde karşılaştırma

● Başarılarını ve becerilerini olduğunu inkar etme

● Ödevlerine başlamak ve bitirmek zorlanma

● Mutsuz, tatminsiz, çökmüş ve depresif hissetme

● Ailesinden ve arkadaşlarından da aynı tutumu bekleme

● Yakın ilişkiler kurmakta zorlanma

● Kendilerinden hep olumsuz bahsetme

● Suçluluk ve utanç duyguları

Neden Mükemmeliyetçi Olunur?

Bunun için mükemmel bir cevap olmasa da birkaç teori bu konuda ileri sürülmektedir.

1. Biyolojik teoriler doğuştan getirdiğimiz kişilik özelikleri ve mizaç özeliklerini işaret etmektedir.

2. Ebeveynlik stilleri ve beklentileri: mükemmeliyetçi ebeveynler

3. Yaşamda büyük değişiklikler ve travmalar: güvensiz, istikrarsız, dengesiz his edildiğinde yeniden kontrolü kazanmaya çalışmak en olağan duygudur.

4. Kültürel normlar ve davranışlar: Yarışmacı bir dünyada, sadece sonuca odaklanılan bir dünyada, toplumun tek kabul ettiği değer hedefe ulaşmak olduğunda, sadece başarılı olduğunuzda övgü aldığınızda, en popüler öğrenci olduğunuzda beğenilmeniz ve takdir edilmeniz de pekiştirebilir.

Mükemmeliyetçi Çocuklara Nasıl Yardım Edebiliriz?

1. Farkındalık: Yaşamlarını olumsuz bir şekilde etkileyen gerçekleşmesi imkansız standartlar için yaşamaya çalıştığını fark ettirerek

2. Mükemmeliyetçi çocukların kendilerine ve etraflarındaki dünyaya yönelik çarpık bakış açılarının üstesinden gelmelerine yardımcı olmak, zihinsel ve fiziksel sağlıkları için çok önemlidir.

3. İkili düşünce yapısı gibi bilişsel çarpıtmaların farkına varıp düşüncelerini, duygu ve davranışlarını değiştirmelerine yardımcı olarak

4. Bu davranışın köklerini bulmasını sağlayarak

5. Olumlu taraflarını keşfetmesini ve kucaklamasını sağlayarak

Ebeveyn Olarak Ne Yapabilirsiniz?

1. Kendinizi bu konuda eğitin

2. Çocuğunuzu, kendinizi ve diğer aile üyelerini gözlemleyin. Farkında olmadan söylediklerinizi veya yaptıklarınızı model aldı mı? Eğer öyleyse, kendinizi değiştirmeye başlayın.

3. Esnek olun, mükemmelliği talep etmeyin, çabalamaya odaklanın

4. Çocuğunuz bir görevi tamamladığında, siz o görev mükemmel olmadığı için tekrar yapmayın.

5. Çocuk olduğunu unutmayın ve yetişkinlerin mükemmel standartları onlar için geçerli değildir.

6. Sonuncu olsa bile her zaman çabasını fark edin ve övün

7. Sevginizi başarılarına dayandırmayın. İyi bir nottan veya iyi bir ödevden ayırın.

8. Başarısızlıktan korkuyorsa risk alması için yardımcı olun. Hiçbir şey mükemmel değildir. Hiçbir şey için mutlak bir garanti yoktur. Önemli olan hayal kırıklığına ve zorluklara rağmen ilerlemektir.

9. Hatalar yaşamın bir parçasıdır, herkes hata yapar. Önemli olan başarısızlıklarla sağlıklı ve olumlu bir şekilde baş edebilmektir.

10. Kendi hayal kırıklıklarınız ve başarısızlıklarınız hakkında dürüstçe konuşun. Ne olursa olsun devam ettiğinizi ona söyleyin. Deneyimlerinizden neler öğrendiğinizi anlatın

11. Başkalarını çocuğunuzun önünde yargılamayın ve kusurlarını göstermeyin.

12. Çocuğunuza kendini ve diğerlerini kabul etmeyi öğretin

13. Televizyondan, internetten, okuldan, akranlarından aldığı mükemmeliyet mesajlarına karşı uyanık olun.

__________________