| |
|
28 Mart 2014, 18:17
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Fiil Çatısı KONU ANLATIMI VE TESTLER Çekimli bir fiilden oluşan yüklemin nesne ve özneye göre gösterdiği durumlara çatı denir. Bundan hareketle, yüklemin isim soylu sözcüklerden oluştuğu cümlelerde çatının aranmayacağını söyleyebiliriz. Çatı; yüklemin nesne ve özneyle ilgisi olduğundan, sorularda karşımıza çoğu kez, nesne-yüklem ve özne-yüklem ilişkisi olarak çıkar. Şimdi bunları ayrı ayrı inceleyelim. NESNE – YÜKLEM İLİŞKİSİ Fiiller nesne alıp almamalarına göre değişik şekillerde adlandırılır. Bunları dört grupta inceleyebiliriz. 1 ) Geçişli Fiil Nesne alabilen fiillerdir. Bir fiilin nesne alıp almadığının nasıl anlaşılacağını cümle öğelerinde “nesne” konusunda işlemiştik. Buna göre, fiil nesne alıyorsa geçişli olacaktır. Örneğin; “Etrafı daha iyi görebilmek için ışığı yaktı.” cümlesinde “yaktı” yüklemdir; “o” gizli öznedir. Nesneyi bulmak için “O neyi yaktı?” diye soruyoruz. “ışığı” cevabı geliyor. Öyleyse yüklem nesne almıştır; “yakmak” fiili geçişli bir fiildir. Fiilin geçişli olması için cümlede mutlaka nesnesinin bulunması gerekmez. Bazen fiil geçişli olduğu halde cümlede nesne kullanılmamış da olabilir. Örneğin; “Ayşe mutlaka senden öğrenmiştir.” cümlesinde “öğrenmiştir” yüklemine “Neyi öğrenmiştir?” diye sorduğumuzda cümlede herhangi bir öğenin cevap vermediğini görüyoruz. Ancak biz cümleye “onu” gibi bir nesne ilave edebiliriz. Öyleyse bu cümlenin yüklemi geçişlidir, ancak cümlede nesne yoktur. Böyle cümlelerde bir tür “gizli nesne” nin varlığı söz konusudur. Bu durumun görüldüğü cümleleri daima “onu” sözüyle kontrol edin, çünkü bu söz yalnızca nesne olabilir. 2. Geçişsiz Fiil Nesne almayan fiillerdir. Bu fiillerin yüklem olduğu cümlelere dışarıdan da herhangi bir nesne getirilemez. Örneğin; “Eve dönünce, yorgunluktan, uzandığım yerde uyuyakalmıştım.” cümlesinin yüklemine “Neyi uyuyakalmıştım?” diye sorduğumuzda mantıklı bir soru olmadığını görüyoruz. Çünkü bu fiiil nesne almaz; yani geçişsizdir. Fiiller değişik eklerle çatı özelliğini değiştirebilir. Bu durumda “oldurganlık, ettirgenlik” durumu ortaya çıkar. ÖZNE – YÜKLEM İLİŞKİSİ Öznenin yüklemle ilişkisi beş grupta incelenir. 1 ) Etken Fiil Yüklem durumundaki fiilin bildirdiği işi, öznenin kendisi yapıyorsa fiil etkendir. Örneğin; “Masanın üzerini güzelce temizledi.” pan kim?” diye sorduğumuzda yine “o” cevabı geliyor. Yani özne, yüklemin bildirdiği işi kendisi yapmıştır. Öyleyse fiil etkendir. “Yağmur yağıyor yine ince ince.” “Taş bu yola nereden düşmüş?” “Yapraklar gittikçe daha çok sararıyor.” “Yaşlı kadının elleri bir hayli buruşmuştu.” cümlelerinin yüklemleri de etken fiildir. 2 ) Edilgen Fiil Fiilin bildirdiği işi özne değil de başkası yapıyorsa, özne bu işten etkileniyorsa, fiil edilgendir. Bu fiiller, etken fiillere “-l-” ve “-n-” eklerinin getirilmesiyle yapılır. Etken fiilin nesnesi olan öğe, fiil edilgen yapıldığında özne durumuna geçer ve bu öznelere “sözde özne” adı verilir. Örneğin etken fiilde örnek verdiğimiz cümleyi edilgen yapalım; “Masanın üzeri güzelce temizlendi.” cümlesini incelersek; “temizlendi” yüklemdir. “Temizlenen ne?” diye sorduğumuzda “Masanın üzeri” öznesi cevap veriyor. “İşi yapan kim?” diye sorduğumuzda, “başkası” cevabı gelir. Yani işi yapan özne değil, başkasıdır. Çünkü masa kendi kendini temizleyemez. Öyleyse fiil edilgendir, öznesi de sözde öznedir. 3 ) Dönüşlü Fiil Fiilin bildirdiği işi özne kendi üzerinde yapıyorsa, yani özne hem işi yapan, hem de yaptığı işten etkilenense, bu anlamı veren fiil dönüşlüdür. Dönüşlü fiiller de etken fiillere “-l-” ve “-n-” ekleri getirilerek yapılır. “Tarağı eline alıp bir süre tarandı.” cümlesinde tarama işini öznenin kendi üzerinde yaptığı bellidir. Dolayısıyla fiil dönüşlüdür. 4. İşteş Fiil En az iki özne tarafından yapılabilen fiillerdir. Bu fiiller, fiillere “-ş-” eki getirilerek türetilir. Bazı fiiller ise kök olarak “-ş-” ile bitmiştir ve işteş özellik gösterir. İşteş fiiller işin yapılışına göre iki grupta incelenir. a. Karşılıklı yapılma bildirir Yüklem durumundaki fiilin anlamında öznelerin işi birbirlerine karşı yaptıkları görülür. “Yolda karşılaşınca mutlaka selamlaşırlardı.” cümlesine baktığımızda “selamlaşmak” eyleminin kişilerin karşılıklı yaptıkları bir iş olduğunu görürüz. İki kişi birbirine selam vermiştir. “Ortadaki elmaları paylaştılar.” “Boş yere saatlerce tartıştılar.” “Boksörler çok yaman dövüştüler.” cümlelerindeki yüklemler karşılıklı yapılan işteş fiillerdir. b. Birlikte yapılma bildirir Bunlarda özneler işi birbirlerine karşı değil hep birlikte yaparlar. Yani karşıdan bir hareketin olduğu görülmez. “Çocuklar odaya girer girmez yemeklerin başına üşüştüler.” cümlesinde “üşüşme” işini çocuklar hep birlikte yapmışlardır. “Kuzular otların arasından meleşiyor.” “Kuşlar etrafta sevinçle uçuşuyor. “Çocuklar ağaçların arasında koşuşuyor.” cümlelerindeki yüklemler birlikte yapılma bildiren işteş fiillerdir. “Okula bu sabah birlikte gittiler.” cümlesinde de yüklem birlikte yapılma bildirir, ancak biz buna işteş diyemeyiz. Çünkü işteş fiiller, önceden de söylemiştik, mutlaka “-ş-” ile bitmelidir. Yapıca “-ş-” ile biten her fiil elbette işteş değildir. “Adam genç yaşında dünyayı dolaştı.” cümlesinde yüklem işteş değildir; çünkü karşılıklı ya da birlikte yapılma anlamı yoktur. Bazı kaynaklarda “nitelikte eşitlik” adıyla işteş sınıfına alınan, oluş bildiren fiiller de vardır. “Elleri çalışmaktan nasırlaşmış.” “Görmeyeli bir hayli güzelleşmiş.” “Pantolonu, yerde oturmaktan kırışmış.” cümlelerindeki yüklemler bu türdendir. Ancak bunlarda herhangi bir iş bildirme olmadığından “işteş” mantığına pek uygunluk görülmez. Sorularda da bunun işteş olduğuna dair bir ipucu verilmemiştir. 5 ) Ettirgen Fiil Konumuzun başında, nesne-yüklem ilişkisini verirken, ettirgenliğe de değinmiştik. Bu tür fiillerde işi özne bir başkasına yaptırır. “Oğluna terliklerini getirtti.” cümlesinde getirme işini yapan “oğlu” dur, özne ona işi yapmasını söylemiştir. “Masayı bir güzel temizletti.” “Soruyu ablasına çözdürdü.” cümlelerinin yüklemleri de aynı özelliği göstermektedir. CEVAPLI ÖRNEK SORULAR ÖRNEK – 1 (ÖSS – 2002): Anneleri yaramazlık yapan çocuklara söylendi. Bu cümlenin yüklemiyle aşağıdaki cümleler*den hangisinin yüklemi arasında çatı yönün*den benzerlik vardır? A) Toplantıda önemli kararlar alındı. B) Bayram bu yıl daha coşkulu kutlandı. C) Okul arkadaşlarını karşısında görünce çok sevindi. D) Üyelere verilen kartların tümü yenilendi. E) Törende çağdaş ozanlardan şiirler okundu. ÇÖZÜM: Örnek cümledeki "söylendi" yüklemi, dönüşlü bir fiildir. Çünkü söyleme eylemini yapan "anneleri", bu eylemden etkilenen de yine "anneleri'dir. A, B, D ve E seçeneklerindeki "alındı, kutlandı, yenilen*di ve okundu" yüklemleri edilgen çatılı fiillerdir. C seçeneğindeki "sevindi" fiili ise dönüşlüdür. Çün*kü eylemi yapan ve eylemden etkilenen aynı kişi*dir. Doğru cevap (C) seçeneğidir. ÖRNEK – 2 (ÖSS – 2003): Oyunda, üç arkadaşın 1980'den bugüne kadar gelen birlikteliği, zaman zaman mizahi, zaman za*man da hüzünlü bir dil kullanılarak anlatılıyor. Bu cümleyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangi*si yanlıştır? A) ilgeç vardır. B) Sıfat – fiil vardır. C) Yüklem, çatısı bakımından etkendir. D) Zarf tümlecinde ikileme yer almıştır. E) Belgisiz sıfat kullanılmıştır. ÇÖZÜM: "kadar" ilgeçtir. "gelen" sıfat – fiildir. Zarf tümlecinde "zaman zaman" ikilemeleri kul*lanılmıştır. "bir dil"deki "bir" sözcüğü, belgisiz sıfattır. "anlatılıyor" yüklemi etken çatılı değil, edilgen ça*tılıdır. Doğru cevap (C) seçeneğidir. ÖRNEK – 3 (ÖSS – 2005): (I) İçine kapanmış olan Anadolu dağları, sessizli*ğini, bilge dalgınlığında sürdürür zamanın akışı içinde. (II) Kendi dilince söyler türküsünü, kendi gönlünce sürer yaşamını. (Ill) Dağlar vardır, yüre*ğinden eski uygarlıklar gülümser çağımıza. (IV) İş*te bundan dolayı birçok efsaneyi bağrında yaşatır bizim Anadolu dağları. (V) Anadolu'nun en eski sahiplerinden şimdikilere değin olanları anlatır bi*ze. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han*gisinin yüklemi, çatısı bakımından geçişsizdir? A)l. B) II. C) III. D) IV. E) V. ÇÖZÜM : Bir fiilin geçişsiz olması demek, o fiilin istense de nesne alamaması demektir. Bir başka deyişle ge*çişsiz fiiller nesne buldurucu "neyi, kimi" sorula*rına cevap veremeyen fiillerdir. Numaralanmış cümlelerin yüklemlerini sırayla inceleyelim: I. cümlede sürdürür yüklemi "Neyi sürdürür?" so*rusuna "sessizliğini sürdürür" cevabını; II. cümle*de "söyler ve sürer." yüklemleri "Neyi söyler?" sorusuna "türküsünü söyler." "Neyi sürer?" soru*suna "yaşamını sürer" cevabını; IV. cümlede "ya*şatır" yüklemi "Neyi yaşatır?" sorusuna "birçok efsaneyi yaşatır" cevabını; V. cümlede "anlatır" yüklemi "Neyi anlatır?" sorusuna "Anadolu'nun en eski sahiplerinden şimdikilere değin olanları anlatır." cevabını verir. I., II., IV. ve V. cümledeki yüklemler nesne alabildikleri için geçişlidir. Ancak III. cümledeki "gülümser" yüklemi "Neyi veva kimi gülümser?" sorusuna cevap veremez. Yani nesne alamaz, bu nedenle III. cümledeki yüklem çatısı bakımından geçişsizdir. Doğru cevap (C) seçeneğidir. ÖRNEK – 4 (ÖSS – 1990): Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin yüklemi geçişli bir fiildir? A) Araba devrilince yol gösteren çok olur. B) Boş çuval ayakta durmaz. C) Kurunun yanında yaş da yanar. D) Gülü seven dikenine katlanır. E) Ayağını yorganına göre uzat. ÇÖZÜM : Verilen cümleler nesne – yüklem ilişkisi açısından incelendiğinde "olmak, durmak, yanmak, katlan*mak" fiillerinin yüklem olarak kullanıldıkları görü*lür. Bu fiiller geçişsiz olduğundan nesne alama*mışlardır. "E" seçeneğinde, yüklem olan fiil "uzat*maktır. Nesne alabilme özelliği olan bu fiil geçiş*lidir. Zaten cümlede "ayağını" nesnesi de kullanıl*mıştır. Doğru cevap (E) seçeneğidir. ÖRNEK – 5 (ÖSS – 1992): Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz*cük, çatı bakımından ötekilerden farklıdır? A) Seni darıltmak istemiyorum. B) Bu konuyu birlikte seçmiştik. C) Seni durakta çok bekledim. D) Onun için bu kadar üzülmemelisin. E) Önerdiğin kitabı alacağım. ÇÖZÜM: Fiiller çatı yönünden incelenirken hem özne -yüklem, hem de nesne – yüklem ilişkisine bakılır. Özne – yüklem ilişkisine göre incelediğimizde bü*tün sözcüklerin "etken" fiil olduğu, çatı farkı ol*madığını görürüz. Oysa, nesne – yüklem ilişkisine göre incelediğimiz zaman "istemiyorum, seçmiş*tik, bekledim, alacağım" sözcüklerinin (fiillerinin) "neyi, kimi" sorularına cevap verdiklerini, yani "geçişlilik" özelliği yansıttıklarını görürüz. D seçe-neğindeki "üzülmemelisin" sözcüğü (fiili) bu soru*lara cevap veremez; geçişsiz bir fiildir. Doğru cevap (D) seçeneğidir. ÖRNEK – 6 (ÖSS – 1997): (I) Köşedeki masaya oturdu. (II) Eldivenlerini çıka*rıp yanına koydu. (III) Usulca çantasını açtı. (IV) Küçük el aynasını çıkardı. (V) Yüzünü uzun uzun inceledi. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi*sinin yüklemi geçişsiz bir fiildir? A)l. B) II. C)lll. D) IV. E) V. ÇÖZÜM: "Koydu, açtı, çıkardı ve inceledi" yüklemleri "onu" nesnesini kabul edebilen geçişli fiillerdir. I. cümle*deki "oturdu" fiili, "onu" nesnesini kabul edeme*yen geçişsiz bir fiildir. Doğru cevap (A) seçeneğidir. DENEME TESTİ – 1 1. (I) Bir vapur yanaşıyor Eminönü'ndeki vapur iskelesine. (II) Martılar ona çığlıklarıyla eşlik ediyor. (Ill) Günün ilk ışıklarıyla birlikte insan*lar birer ikişer çıkıyorlar kaldırımlara. (IV) Yol kenarındaki taksiler, gecenin yorgunluğunu atıyor. (V) Caminin avlusundaki güvercinler uçuşuyor. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi geçişli bir fiildir? A)l. B) II. C) III. D) IV. E) V. 2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yüklem çatı bakımından ötekilerden farklıdır? A) Melekler dolanır bu kuytu yerde. B) Ufukta pas tuttu birdenbire yaz. C) Akşam, sanki boşluk içime dolar. D) Rüzgârda bir kadın, saçını yolar. E) Gün çabuk geçti, akşam tez oldu. I. Yaşlı kadın odasında söylendi, durdu. II. Kurallar ona da söylenmemiş mi? III. Bütün koridorlar yıkanmış. IV. Herkes kazandığıma çok sevinmişti. V. Son olarak parkta görülmüştü. 3.Yukarıdaki cümlelerde altı çizili fiillerden hangileri dönüşlü çatılıdır? A) I. ve II. B)l. ve IV. C) I. veV. D) II. ve III. E) II. ve IV. 4. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi nesne -yüklem ilişkisi bakımından ötekilerden farklıdır? A) Dost başa düşman ayağa bakar. B) Görünen köy kılavuz istemez. C) Ayağını yorganına göre uzat. D) İyilik eden iyilik bulur. E) Duvarı nem, insanı gam yıkar. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı özelliği aranmaz? A) Bu kitabı, yakınlarım için bir kolaylık ol*sun diye yazdım. B) Ben, kendimi olduğum gibi anlatıyorum. C) Burada kusurlarım apaçık görülecektir. D) Kendime şeref kazandırmak aklımdan hiç geçmedi. E) Anlattığım hayat, yalın ve gösterişsizdir. 6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yüklem, geçişli bir eylemdir? A) Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyo*rum. B) Sanki beni bekleyen bir hayal görüyo*rum. C) Geceler toprağa benimle inmiş. D) Bana, yakan gözlerle bir kerecik baktı*nız. E) Gidiyor, gidiyor nurdan heykeller. 7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yüklem, oldurgan bir fiildir? A) Otuz üç yıl, saatim işlemiş, ben durmu*şum. B) Alıp beni götürsün, tam dört inanmış adam. C) Bana, gerçekleri söyledi her biri. D) Onu bir kez gördüm bundan altı yıl ev*vel. E) Yıllarca gezdirdim hoyrat başımı. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne -yüklem ilişkisi "Çocuklar gün boyu çalıştı*lar." cümlesindekiyle aynıdır? A) O akşam, kötü haber duyuldu. B) Evin etrafı kuşatılmıştı. C) Eşyalar, dördüncü kata taşındı. D) Gerçek dostluğun ne olduğunu bilirim. E) Yarışmanın kuralları açıklandı. 9. İçimde damla damla bir korku birikiyor; I Sanıyorum, her sokak başını kesmiş, devler. II III Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor. IV Gözüne mil çekilmiş, bir âmâ gibi evler. V Yukarıdaki dizelerde numaralı sözcükler*den hangisi, çatısı bakımından ötekiler*den ayrılır? A)l. B) II. C) III. D) IV. E)V. 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, dönüşlü bir fiildir? A) Çektiği fotoğraflarla durmadan övünü*yordu. B) En kaliteli halılar burada dokunuyor. C) Bu ağaçların hepsi budanacak. D) Her gece bütün cadde yıkanıyordu. E) Çimler her gün sulanmalıydı. 11. Aşağıdakilerden hangisi özne – yüklem ilişkisi yönünden ötekilerden farklıdır? A) Kampta sabaha kadar şarkılar söylendi. B) Başarılı öğrencilere ödülleri verildi. C) Çocuğundan haber alamayan yaşlı ka*dın kaygılandı. D) Perdeler yeni ütülendi. E) İzinsiz gösteri yapanlar çok geçmeden yakalandı. 12. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem edilgen çatılı bir fiildir? A) Her dakikasını ayrı hatırlarım Erenköy'de geçen zamanın B) Bir gün bizim de dokunacak Atlasımız çalışkan ellerde C) Süzüyor ufukta bir kızıl yeri İçi karanlıkla dolu gözleri D) Yanan bir kâğıtta küçük bir satır Yazı gibi akşam onu karartır E) Yıllar bir gözyaşı olup da kaymış Nurlu ihtiyarın yanaklarında 13. İşteş fiiller genellikle nesne almaz. Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala aykırı bir kullanım vardır? A) Onunla dershaneye gelirken karşılaştık. B) Araya amcam girince barıştılar. C) Artan yiyecekleri paylaştılar. D) Bir ara gülüştüler. E) Ağaçların gövdeleri iyice kalınlaşmıştı. 14. Aşağıdakilerin hangisinde özne, yaptığı işten yine kendisi etkilenmektedir? A) Korkmasınlar diye amcam da yanlarında bulundu. B) Yoksullara yiyecek, içecek ve yakacak yardımı yapıldı. C) Bineceğimiz araçlar belli oldu. D) Aşı yaptırmayan çocuklar hastalandı. E) Tapular, dağıtılmaya başlandı. 15. I. Hazırlıklar kısa sürede tamamlandı. II. At iyice huysuzlaştı. III. Onun kendisini sevdiğini biliyordu. IV. Araba kullanırken sağa sola bakmaz. V. Yazdığı dörtlüğü yüksek sesle okudu. Numaralanmış cümlelerden hangi ikisinin yüklemi hem özne – yüklem hem de nes*ne – yüklem ilişkisi bakımından özdeştir? A) I. ve II. B) II. ve III. C) ll.veV. D) III. ve V. E) IV. ve V. 16. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi dö*nüşlü bir eylemdir? A) Kimlerle gideceğimiz konuşulacaktı. B) Yürüyüş sonrası mutlaka yıkanırdı. C) Gömleklerimin hepsi de çok güzel ütülenmişti. D) Tasarı kabul edilmedi. E) Takıların bir kısmı söylenmedi. 17. (I) Evimin balkonundan arka bahçelere baka*rak sonbaharı günü gününe izliyorum. (II) Sonbahar bu yıl da bana her zamankinden daha yakın geliyor. (Ill) Ama yine de yazın üzerimdeki etkilerinden bir türlü sıyrılamıyorum. (IV) Sanki avucumdan birdenbire kayıp gitti yaz. (V) Adalar Denizi'nin bol yıldızlı ge*celerinin tadına varamadan sonbahar geli*verdi. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi geçişli bir fiildir? A)l. B) II. C) III. D) IV. E)V. DENEME TESTİ – 1 CEVAP ANAHTARI 1)D 2)A 3)B 4)A 5)E 6)B 7)B 8)D 9)E 10)A 11)C 12)B 13)C 14)A 15)D 16)B 17)A DENEME TESTİ – 2 I. Edilgen çatılı fiillerin öznesine "sözde özne" denir. II. Nesneyle kullanılabilen fiillere geçişli fiil denir. III. Dönüşlü fiiller, eylemin gösterdiği işin birden çok özne tarafından yapıldığını gösterir. IV. Geçişsiz fiillerin geçişli yapılmasına "ettirgen fiil" denir. V. Nesneyle kullanılamayan fiillere "geçişsiz fiil" denir. 1. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangi-sindeki bir bilgi yanlışlığı vardır? A) I,III ve IV B) III ve IV C) III,III ve IV D) I,IV ve V E) I ve IV 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yüklemin yapılışı yönünden diğerlerinden farklıdır? A) Bir hafta sonra dedikleri saatte buluştular. B) Bütün meseleleri enine boyuna görüştüler. C) Sabaha kadar basit bir meseleyi tartıştılar. D) Otobüse yetişmek için koşuştular E) Bir hafta sonra buluşmak üzere sözleştiler. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi, çatı bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Kendi iyiliğim için de yapmalıydım bunu. B) Yıllardır süren bu tutku, sevgi bir şekilde bitmeliydi. C) Sonra, ilk defa gözlerine bakabildim. D) Martıların can alıcı çığlıkları duyuluyor uzaklardan. E) Bu konuda hepsi yanılmıştı. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilin çatısı "Fotoğraf, çok özel günlerde çektirilirdi." cümlesindekinden farklıdır? A) Çok uzaklardan bir çığlık işitiliyor. B) Ne kadar bağırsak da sesimiz duyulmuyor. C) Uçsuz bucaksız bir ormanda kaybolmuşuz. D) Şehrin tarihi ve turistik yereleri gezildi. E) Ünlü şair, anlamlı bir törenle anıldı. 5. "Resim" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde "sözde özne" olarak kullanılmıştır? A) Resim, çoğu insan taraflından zevkle yapılır. B) Sanatların en güzelidir, resim. C) Boş derste, defterine resim çizdi. D) Kendini bildi bileli resmi zayıftı. E) Resim, onda bir tutku haline gelmişti. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir işi karşılıklı yapma anlamı vardır? A) Gemi, ağır ağır limana yanaştı. B) Sesi duyan hayvanlar sağa sola kaçıştı. C) Sonunda şirketin müdürü ile de görüştü. D) Yazılandan zayıf alınca yüzü buruştu. E) Ali, okula varmadan bize yetişti. 7. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem ettirgen bir fiil değildir? A) Çocuğa elbisesini çabucak giydirdi. B) Kitapları raflara güzelce yerleştirdi. C) Bütün ödevlerini ablasına yaptırdı. D) Taksiyi, uzun bir süre bekletti. E) Suyu, çocuğa istemeye istemeye içirdi. 8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil oldurgan çatılıdır? A) Dallarını, çiçeklerini hiçbir zaman okşayamayacağım. B) Hiçbir zaman kavuşamayacağım ona. C) Köy çocuklarının uçurtmaları uçuyordu göklerde. D) Bayramlarda çocukları aldığı hediyelerle sevindirirdi. E) Oğluna bahçedeki çiçekleri sulattı. 9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne-yüklem ilişkisine göre farklıdır? A) Hiçbir zaman elimde kalemle okumadım. B) Birçok kimse, bundan başka bir yönteme başvurmuyor. C) Bir doğru üzerinde iki nokta işaretleyelim. D) Radyoteleskoplar kurularak araştırmalara başlanmış. E) Selam verip ayrı ayrı ellerimizi sıktı. DENEME TESTİ – 2 CEVAP ANAHTARI 1) B 2)D 3)D 4)C 5)A 6)C 7)B 8)D 9)D Alıntı | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| çatısı, fiil |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Marketin çatısı çöktü: 4 ölü | SeckiN | Haber Arşivi | 0 | 22 Kasım 2013 04:57 |
| Almanca Sürekli kullandığımız birkaç fiil | KarakıZ | Ödev ve Tezler | 0 | 18 Aralık 2011 18:23 |
Normal
