Gün geçtikçe büyüyen ve önü alınamayan Selçuklu-İslâm akınları karşısında, Bizans imparatoru Romanos Diogenes, çareyi, Uz ve Peçenekler’in de dahil olduğu sayısız milletin katılımıyla meydana gelen, yaklaşık 200 bin kişilik, tarihinin en muazzam ordusunu teşekkül ettirmekte bulmuştu. Tamamı paralı askerlerden oluşan bu ordu, Bizans halkından zorla toplanan ağır vergilerle tesis edilmişti. Selçuklu kuvvetleri ise yalnızca 50 bin kişiden ibaretti. İmparator, ordusunun kudretiyle öylesine mağrur oluyordu ki, Selçukluları Anadolu’dan atmak bir tarafa, Türkistan ve İslâm Dünyasını da zaptedeceğini; camileri kiliseye çevirmekle Hıristiyanlığı yücelteceğini zannediyordu.
Diogenes, ordusuna güvenin verdiği gurur ve kibirle Sultan Alparslan’ın barış teklifini tereddüt etmeden reddedip Selçuklu elçisine şu kaba ve küstah karşılığı verecekti:
“Barış, ancak ve ancak Rey’de yapılacaktır. Ben, İslâm ülkelerine, kendi ülkem gibi hâkim olmadıktan sonra asla geri dönmeyeceğim... Hemedan’ın çok soğuk olduğunu haber aldım, bu bakımdan biz, Isfahan’da kışlayacağız, hayvanlarımız ise Hemedan’da kışlayacaklar.”
Elçi İbnü’l Mahleban ise, şu muhteşem sözlerle imparatora haddini bildirmişti:
“Hayvanlarınız, Hemedan’da kışlayabilir; ama sizlerin nerede kışlayabileceğinizi bilemem!”
Diogenes, İstanbul’dan hareket etmeden önce, Ayasofya’daki büyük dinî ayine katılarak buradaki meşhur “büyük haçı” ziyaret etmişti. İmparator, bu ziyaretle ilgili, Malazgirt yenilgisinden sonra, şu şaşırtıcı hatırayı zikredecekti:
“Herhangi bir sefer dolayısıyla İstanbul’dan çıkan imparatorun törelerinden birisi de, Ayasofya’ya gidip yakutlarla bezenmiş olan altın haçtan yardım ve şefaat dilemesidir. Ben, bu geleneğe uyarak Ayasofya’ya gidip buradaki altın haçtan başarı için şefaat diledim. Bu sırada haç, bulunduğu durumdan müslümanların kıblesine doğru çevrildi. Buna son derece hayret edip şaşakaldım ve onu, yeniden doğuya çevirip eski haline getirdim. Ertesi günkü ziyaretimde, haçın yine kıbleye dönmüş olduğunu gördüm. Bunun üzerine onun, zincirlerle bağlanmasını emrettim. Fakat bununla birlikte, üçüncü günkü ziyaretimde haç yine kıbleye yönelmişti; hayretler içinde kalıp bunu, çıkacağım seferde yenilgiye uğrayacağıma yormuştum. Bununla birlikte, arzu ve ihtiraslarımın etkisiyle, İslâm ülkelerine yürüdüm ve işte bütün bunlar başıma geldi.”