Sefer-i hümayunlar dönemi 1697’de kapanmakla beraber, padişahların diyebilirim ki birinci uğraşları orduları idi. Orduların hukuki başkomutanları idiler. Üçüncü Selim (1789-1807) Nizam-ı Cedit adlı modern orduyu kurdu. Ama bu iş İkinci Mahmud ile 1826′‘a Vak’a-i Hayriye’den sonra kesin bir şekilde gerçekleşti. Sultan Mahmud, iki kışı Rami kışlasının taş odasında uyuyarak geçirdi. Sıradan albay gibi kışın kar altında ve çamurlar içinde yeni ordunun talimlerine çıktı. Küçük oğlu Sultan Abdülaziz (1876-1909) askerliğe çok meraklı idi ve dünyadaki askeri gelişmeleri de dikkatle izler, Yıldız Saray’ına doldurduğu danışmayı kurmay subaylarla her gelişmeyi müzakere ederdi. Son padişahlar oğullarını ve erkek torunları şehzadeleri, yalnız Harbiye’de okuturlar. Sultan Reşad’ın büyük oğlu Dr. Ziyaeddin Efendi gibi tıp fakültesinde okuyanları çok azdır. Son şehzadeler Almanya ve Avusturya gibi yabancı ülkelerde de askerlik okudular, hatta o devletlerin ordularında kıt’a subaylığı yaparak staj gördüler.


Yılmaz ÖZTUNA