Osmanlı Rumeli İstihbarat Teşkilatı Martolos'lar - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

12 Mayıs 2014, 22:38

Osmanlı Rumeli İstihbarat Teşkilatı Martolos'lar

Genel anlamda Martoloslar, gerek Osmanlı kaynaklarında gerek ise yabancı kaynaklarda değişik şekilde isimleri geçmekte idi.

Kaynaklarda yaygın olarak Martolos şekli kullanılmasına karşın; Martaloz, Martoloz, Martuluz, Martilos ve Martulos gibi yazılış ve söyleniş şekillerine de rastlanmaktadır.

Martolos kelimesi Balkanlarda, Osmanlı İmparatorluğu hakimiyeti altında; bulunmuşolan milletlerin dillerine de geçmiştir.

Nitekim Sırpça;Martanoş,
Martaluzi; Macarca’da Martaloz, Martaloc ;
Çekçe’de Martaloz ve Martalous şekillerinde kullanılmaktadır.

Martolos kelimesinin menşeinin Grekçe’den geldiği hemen hemen kesindir. KelimeYunanca ‘’Amartolos’’ (bozulmuş,yolunu şaşırmış anlamında) ya da ‘’Armatolos’’(Silahlı, Silah taşıyan anlamında)‘dan Osmanlı Türkçesine kısalmış şekliyle“Martolos”olarak geçmiştir.

Martolos kelimesinin adını taşıyan teşkilat, Bizans menşeli olup “Silahlı Nöbetçi,Milis Mensubu” anlamına gelmektedir.

Osmanlılar İmparatorluğu Bizans topraklarını ele geçirmeye başladıkları andan itibaren, yerlilerden bazılarını hizmetlerinde kullanarak bunların silah taşımalarına vedolaşmalarına izin vermiş, bu yerliler arasında Martoloslar da yerini almışdır.

Osmanlı İmparatorluğu, Balkanları Fethettikleri zaman buralarda yeterli ölçüde Müslüman Türk nüfusu yoktu. Anadolu’da Türk Askeri birlikleri de henüz tam anlamıyla kurulmamış olduğundan, Fetih edilen yerlerdeki yönetici kademesindeki Türklerin, geniş Balkan topraklarında ihtiyaç duydukları İnsan gücü,daha doğrusu asker gücü açığını kapamak zorundaydılar.

Bu Sebepler den ötürü Yönetici Türkler, Balkanlardaki eski küçük toprak sahipleri ve küçük asilzade gruplarını ya yerlerinde bıraktılar ya da yeniden teşkilatlandırdılar.Bu teşkilatlandırılan gruplardan biride Martoloslar dır.Martolosların, Osmanlı idari yapısına katılması ise mevcut şartların kabulü, onların eski toplumsal ve iktisadi durumlarının kabulü, kuvvetlendirilmesi ve genişletilmesiyle mümkün olabilmiştir.Martolosların Osmanlı Devlet yapısı içerisinde bulunmaları tarihi literatür içerisinde değişiklik göstermektedir.Örnek olarak; Martoloslar, kuruluş devresinde haberci ve casus olarak hizmette bulunurken XV. yüzyılda yapılan değişiklerle akıncı, kale muhafızı, derbend ci ve maden bekçisi gibi askeri görevleri bulunan bir teşkilat olarak karşımıza çıkmaktadır.

Martolosların Osman Gazi ile Orhan Bey zamanlarında, mevcut olduklarına dair ilkOsmanlı kaynaklarında bilgiler bulunmaktadır.

Osman Bey döneminde İnegöl tekfurunun, 200 kişilik bir kuvvetle kurduğu pusuyu bir Martolos gelerek Osman Bey’e haberdar etmiştir.

Aşık Paşazade de ise haberci ve casus manasına gelen Martolos’un Orhan Bey döneminde Süleyman Paşanın Rumeli’ye geçerek Konur Hisarı’nı fethetmesisırasında Gelibolu yöresinden haber getirdiği kayıtlıdır.

Aşık Paşazade, Rumeli’de bir süre kalması sebebiyle, Türklerin hizmetindekiHıristiyanlar için kullanılan bir terim olan “Martolos” tabirine aşinalığından ötürü , Martolosları açıkça haberci ve casus olarak tanımlamıştır.

XV.yüzyılın ilk yarısından itibaren Osmanlı İmparatorluğu, Martolos teşkilatı üzerinde birtakım değişiklikler yapmışlardır. II-Murad zamanında Martolosların idari sistem içerisine kabul edilmeleriyle mevcut teşkilatlarının genişlediği ve geliştirildiği görülmektedir.Martolos teşkilatının askeri kimlik kazanması 1421 veya 1438 tarihlerindeyapılan değişiklikle mümkün olmuştur.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun sınır bölgelerinde gelişmiş ve sağlamlaşmıştır. Askeri Martoloslar XV. yüzyılın ikinci yarısı ve XVI. yüzyılın başında Vidin, Kuzey Sırbistan, Bosna, Dalmaçya ve Arnavutluk havalisinde bulunan hudut boylarında kale muhafızlığı görevini yapmaktaydılar.

Kanuni Sultan Süleyman devrinde Martolosların yalnız hudut boylarında değilhudutların gerisinde de muhafız ve derbendçi olarak hizmet ettiklerini görüyoruz.

1548 tarihli İzvomik Sancağı Kanunnamesine göre Martoloslar, dağlarda ve ormanlarda mesken tutarak, şehir ve kasabaları basacak olan haramilere karşı buraları muhafaza edecek ve emniyetin sağlanmasını temin edecek Martolos (derbend) birligi olarak tesis edilmiştir.

Martolos organizasyonu Bosna ve Dalmaçya havalisinde Sırp-Hırvatlardan,Macaristan’da Macarlardan olduğu gibi her bölgede kendi ahalisindenseçilmiştir.

Seçilenlerin çoğunluğu bölgelerinde küçük toprak sahipleri ve küçük asilzadegrupları içerisindeydi. Dini bakımdan Martolosların başlangıçta hemen hementamamı Ortodoks Hıristiyan olmasına karşın, sonraları diğer mezheplere’ mensup olanlar da görülmüştür.

Martolosların yönetici kademesinde bulunanlarının müslüman olmalarına ise dikkat edilmekteydi.

Martolosluk hizmeti ırsi olup babadan oğula geçtigi gibi, oğul yoksa yakın bir akrabaya da geçebilirdi.Hizmete gelmeyen ya da görevini kötüye kullanan Martoloslarıngörevine son verilirdi.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Osmanlı Maliye Teşkilatı	Zen	Tarih	0	06 Mayıs 2014 18:05
Elveda Rumeli Merhaba Rumeli	Zen	Kitap Tanıtımları	0	29 Nisan 2013 16:38
Osmanlı'da Mutfak Teşkilatı	Kalemzede	Tarih	0	04 Eylül 2011 22:47
Yıldız İstihbarat Teşkilatı - 1880	Kalemzede	Tarih	0	20 Ağustos 2011 15:24

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

Etiketlenen Kullanıcılar
Etiketlemek istediğiniz kullanıcılar arasına virgül koyunuz. Örnek: nokta,sukunet,NucLear

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.