Osmanlı İmparatorluğu Ordusu veya resmi adıyla Ordu-yi Hümâyûn (Osmanlıca: اردوي همايون) Osmanlı İmparatorluğu'nun ordusudur. Osmanlı İmparatorluğu Ordusu'nun tarihi iki ana döneme ayrılabilir. Klasik Dönem, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşu olan 1299 yılı ile 19. yüzyılın başlarındaki askeri reformlar arasındaki dönemi kapsamaktadır. Modern Dönemde ordu; Kara Ordusu, Deniz Ordusu ve Hava Ordusu olmak üzere üçe ayrılmıştır.

Klasik Dönem


Çırak Esnaf Esnaf Çırağı
Usta Küçük Rütbeli Yeniçeri Subayı
Kalyoncu Yelkenli Gemi Efradından
Tulumbacı' Yeniçeri Ocağında Etfaiye Eri
Cebehane Karakullukçusu Cephane Muhafızı
Cabehane Çorbacısı Cephane Subayı
Bostancı Saray Muhafızı
Satır Tören Kıtası Eri
Kalpaklı
Şubara Neferi
Nizamı Cedid Neferi
Şubara Neferi III. Selim Kurduğu Yeni Ordu Erlerinden
Humbaracılar
Tımarlı
Ulufeli
Tımarlı Subayı
Kulluk Neferi Karakol Bekleyen Yeniçeri
Keçeli Yeniçeri Neferi
Odabaşı Yeniçeri Kışlası Amiri
Kulluk Bayrakdarı Karakol Amiri
Salma Neferleri Padişahın Ziyaretlerinde Maiyet Efradından
Nöbetçi Kale Muhafızı
Haseki Ağa Yeniçeri Ocağında İtibarlı bir Sınıftan Kimse
Yol Haseki Saray muhafız subayı
Çuhadar Padişahın giyeceklerini muhafaza edip taşıyan
Bölükağası Yeniçeri bölük kumandanı
Osmanlı ordu teşkilatı, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar ve Memlüklüler devletlerinin askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu Ordusu'nun Başkomutanlık görevini Hakanlar yapmışlardır.
Yaya ve atlılardan oluşturulan kısma "yaya”, süvarileri ise "müsellem” şeklinde adlandırılmıştı. Kapıkulu Ocakları'nın kuruluşuna kadar savaşlarda fiili olarak hizmet gördüler.
Osmanlı Devletinin temeli atılırken süvari olan beylik kuvvetlerinin yerine vezir Alaâddin Paşa ile Kadı Cendereli Kara Halil'in tavsiyeleriyle Türk gençlerinden oluşan ayrı ayrı biner kişilik yaya ve müsellem isimleriyle muvazzaf iki sınıf piyade ve süvari kuvveti kuruldu.

Osmanlı Devleti’nin beylik-devlet siyasetinden imparatorluk siyasetine geçişi imparatorluk içinde bağımsız güç bırakmak istemeyen, merkezi otoriteyi devşirme-kapıkulu-yeniçeri-enderun sistemiyle sağlamlaştırmak isteyen II. Mehmet ile başlamıştır.

II. Mehmet Yeniçeri ocağına büyük önem vermiş Çandarlı ailesinden sonra vezir-i azamlığa devşirme-kapıkulu kökenliler getirilmeye başlanmış ve yeniçeri-devşirme aristokrasisi Cem ve II. Beyazıt arasında çıkan taht kavgasında belirleyici rol oynayarak tımarlı sipahi-Türk aristokrasisine karşı üstünlük sağlamışlardır. Ayrıca bu devirde çok fazla kadın alış verişi olmuş,ilişkileri arttırmıştır. Kanunî Sultan Süleyman'ın ölümü ile, devletin henüz karalarda üstünlüğü, iç denizlerde hakimiyeti ve sosyal düzeni devam etmekte idi. Duraklama Döneminde artık ihtiyaç kalmayan yaya ve müsellemler ve voynuklar gibi bazı eski askeri birlikler kaldırılmıştır. Kapıkullarının sayısı 1610'larda 40.000'e çıkmış, tımarlı sipahi sayısı 20.000'e düşmüştür. Sonuç olarak, tımar sisteminin bozulmasının en olumsuz tarafı, devletin iktisadi yapısına yansımasıdır.

Gerileme döneminde, Avrupa örnek alınmaya çalışılmış, teknik ve ekonomik alanlarda yapılanmaya gidilirken Donanmanın yenilenmesi gibi askeri birtakım yenileşme çabalarına gidilmiştir.
III. Murat döneminden itibaren kapıkulu ocaklarına kanunlara aykırı asker alınarak sayılarının artırılması
Yeniçerilerin geçim sıkıntısını ileri sürerek askerlik dışında işlerle uğraşmaları
İltizam sisteminin yaygınlaşması üzerine tımar sisteminin önemini kaybetmesi ve eyaletlerde asker yetiştirilmemesi
Denizcilikle ilgisi olmayan kişilerin donanmanın başına getirilmesi
Avrupa’da meydana gelen harp teknolojisindeki gelişmelerin takip edilmemesi

gibi etkenler Osmanlı askeri sisteminin bozulmasına neden olmustur.