Çevrimiçi

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


İngiltere’nin Şerif Hüseyin’den beklentileri nelerdi?
İngilizler kendi kontrolünde Müslümanlar tarafından kabul gören yeni bir halife ve Arabistan’da yeni bir hilafet merkezi oluşturmayı istiyordu

İsmail çal-Tarih Dosyası/Dünya Bülteni
Sömürge İmparatorluğu içerisinde en büyük İslam Devleti olan Osmanlı Devletinden daha çok Müslüman barındıran İngiltere halifenin nüfuzundan büyük endişe duyuyordu. Her ne kadar Osmanlı Devleti can çekişmekte ise de halifelik yetkisi İngiltere’nin korkulu rüyasıydı.
İhtilalci bir karekter taşımamasına rağmen II. Abdülhamit zamanında izlenen İslamcılık akımının etkisi Uzakdoğu’da bariz bir şekilde hissedilmeye başlamıştı. II.Abdülhamit’in iktidardan uzaklaşması İngiltere’yi birazda olsa rahatlatmıştı. Fakat I. Dünya Savaşı sırasında İttihat Ve Terakki’nin halifenin nüfuzundan yararlanmak istemesi İngiltere’yi çare aramaya itmiştir. Çare İngiltere kontrolünde Müslümanlar tarafından kabul gören yeni bir halife ve Arabistan’da yeni bir hilafet merkezi oluşturmaktı.
İngiltere’nin aradığı halifelik için en uygun kişi Mekke Şerifi Hüseyin’di. Çünkü birincisi Kureyş soyundan geliyordu. İkincisi kutsal şehir Mekke’nin yöneticisiydi. Üçüncüsü İslam dünyasının merkezi Mekke’ydi. İngilizlere göre halifelik için aranan vasıflara sahip kişi bulunmuş ve yeni hilafet mnerkezi de belirlenmişti. Şerif Hüseyin’in Arap Kralı olmak istediği öteden beri biliniyordu. II.Abdülhamit onun bu temayüllerini bildiği için kendi iktidarı döneminde onu İstanbul’da zorunlu misafirliğe tabi tutmuştu. Fakat İttihat ve Terakki idarecileri Abdülhamit’in siyasi dehasından bihaber oldukları için Şerif Hüseyin’in Mekke’ye dönmesinde herhangi bir sakınca görmemişlerdi.
Şerif Hüseyin ile İngiltere arasında yapılan görüşmeler neticesinde Mac Mahon Antlaşması imzalandı. Şerif Hüseyin’in para, silah ve siyasi destek vaadi ile ikna edilmesi hiç de zor olmadı. İngiltere’nin Şerif Hüseyin’den beklentilerini şu şekilde özetlemek mümkündür:

• Şerif Hüseyin’in Kureyş kabilesinden gelmesi ve uzun süredir bu ailenin Mekke çevresini idare ediyor olması Müslümanların desteği ile halife olmalarını sağlayacaktı. Böylece Osmanlı Hilafeti sona ermese bile etki alanı daralacak ve tartışmalı hale gelecekti.
• İngiltere askeri ve siyasi olarak kendi kontrolünde olacak olan halifelik sayesinde kendi idaresi altında ki Afrika ve Asya Müslümanlarını daha kolay idare edecekti.
• Osmanlı Devletinin izlediği ittihad-ı politikası etkisizleştirilecekti.
• Osmanlı Devleti’nin savaşın başında ilan ettiği cihad-ı ekber geçersiz hale gelecekti.
• Ayrıca İngiliz ordusu içerisinde ki Müslüman askerlerden gelebilecek olumsuz davranışlarında önüne geçilmiş olacaktı.
• Osmanlı Ordusu içerisinde ki unsurlar isyan ettirilecekti.
• Arap dünyasında Osmanlı Devletine karşı büyük bir isyan başlatılacak Osmanlı Devleti Yemen, Asir, Kanal, Suriye, Filistin, Hicaz ve Irak bölgesinde zor durumda bırakılmış olacaktı.

Arabistan Kralı ve İslam Halifesi düşleri içerisinde ki Şerif Hüseyin 5 Haziran 1916 tarihinde Mekke’de Osmanlı Devletine karşı isyanı başlattı. İsyan gerekçesi olarak da İttihat ve Terakki yönetiminin kötü idaresini, İslam şeriatına uygun hareket etmemelerini, mirasta eşitliği savunarak ilgili ayetlere muhalefet etmelerini bunlara ilave olarak Ramazan'da askerlerin oruç tutmalarını yasaklayarak, İslamiyet'in beş esasından birini yıkmaya kalkışmalarını; halifenin bütün haklarını gasb etmelerini; ArapIardan ileri gelen kimseleri asmalarını ve mukaddes yerlere hürmet ve saygı yerine alayla mukabelede bulunduklarını iddia etmiş ve Arap halkından kendisine destek vermelerini istemiştir.
İngilizler yetenekli casusları aracılığı ile İslam dünyasında halifeliği Türklerin zorla aldığı, halifenin Arap olması daha da önemlisi Kureyş’ten olması gerektiği yönünde propagandalara başladılar.
Acaba Şerif Hüseyin İngiltere’nin beklentilerini karşılayabildi mi? Peki Şerif Hüseyin İngiltere’den istediğini alabildi mi?