Sosyolojiye Giriş: Sosyoloji Kavramı Olan Toplumsal Olay Nedir? Ne Değildir?

Sosyoloji hem somut toplumsal sorunlar üzerinde çalışan hem de genel teorik araştırma ve kavramlaştırmalar yapan bir bilimdir. Bu iki yönüne denk gelecek şekilde, toplumda meydana gelen yeni durum ya da değişiklikleri “Toplumsal Olay” ve “Toplumsal Olgu” olmak üzere iki kavram ile ifade eder.

Toplumsal ilişkileri, toplumsal grupları, örgütlenmeleri, kurumları ve bu kurumlar arasındaki ilişkileri, toplumsal yapıda meydana gelen değişim ve gelişim süreçlerini, toplumsal olay ve olguları neden-sonuç ilişkisi bağlamında çeşitli yönleriyle bütüncül bir bakış açısıyla sistematik olarak ele alan bilim dalına, “Sosyoloji” denilmektedir.

İşte sosyoloji, “Toplumsal Olay ve Olguları” inceleyerek toplum hakkında bilimsel bilgilere ulaşır, aralarında bağlantı kurar ve genellemelerde bulunur. Bu nedenle toplumun bilimsel olarak incelenmesinde toplumsal olay ve olgular sosyoloji için önemli bir çalışma alanıdır.

Toplumsal yaşamda toplumsal ilişkiler sonucunda ortaya çıkan tek tek değişmelerdir. Her toplumsal olayın belli bir yeri, zamanı ve faili vardır. Örneğin; “1789 Fransız Devrimi” bir toplumsal olaydır. Ancak bir olayın sosyolojinin ilgi alanına girebilmesi için toplumun genelini etkileyecek bir nitelik kazanması gerekir. Belli bir yerde meydana gelen, başlama ve bitiş noktaları belli olan bir süreç içindeki birden fazla kişiyi ilgilendiren tek tek oluşum ve değişimlerdir.

Örneğin; Kurtuluş Savaşı, 1999 yılında yaşanan Marmara Depremi birer toplumsal olaydır. Bir sosyal olayın sebebi yine başka bir sosyal olaydır ve bir sosyal olay ancak başka bir sosyal olayla açıklanabilir. Örneğin Türkiye’nin sanayileşmesi ve buna paralel olarak şehirleşmenin ortaya çıkması, dönemler itibarıyla farklı fakat birbirine bağlı ve yakından ilişkili gelişmeleri ortaya koymaktadır. Toplumsal olaylar insanların bir arada yaşamalarından doğar. Toplumsal olgunun yeri, başlangıcı ve bitiş süresi belli değildir.

KAYNAK: SOSYOLOJİ TARİHİ KİTABI