Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (LES), ülkemizde lisansüstü eğitime girişte, Yükseköğretim Kurulunca yurtdışına lisansüstü eğitim için gönderilecek adayların seçiminde, araştırma görevlilerinin atanmalarında ve bunlara benzer amaçların gerçekleştirilmesinde, ilgili kurumların yapacakları düzenlemelere göre kullanacakları puanları veren bir sınavdır. Bu sınavda alınan puanlar, adaylara LES Sınav Sonuç Belgesiyle duyurulacak ve istendiğinde yukarda sayılan amaçlar için ilgili kurumlara adaylar tarafından verilecektir.

Bu bölümde, yukarda amaçları açıklanan sınava başvurma, sınavın uygulanması ve sınav sonuçlarının değerlendirilmesi ile ilgili olarak halen yürürlükte olan esaslar verilmektedir. Sonraki LES'lerle ilgili olarak bu esaslar, yetkili mercilerin kararları ile, adaylara haber verilmeden değiştirilebilir. Bu esasların son şekli için ilgili dönemin LES Kılavuzuna bakılması gerekir.

LES, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından mayıs ve aralık aylarında olmak üzere yılda iki kez yapılır.
LES'te sayısal ve sözel bölümlerden oluşan bir yetenek testi uygulanır.
Bütün yükseköğretim kurumlarının lisansüstü programlarına öğrenci seçme ve yerleştirme işlemlerinde LES sonuçları kullanılır. Yükseköğretim kurumları, lisansüstü programlarına öğrenci seçiminde bu sonuçları ne şekilde kullanacaklarını adaylara duyururlar. Yükseköğretim kurumları seçme ve yerleştirme işlemlerinde sadece bu puanlardan yararlanabilecekleri gibi, bu puanları ön eleme amacıyla veya kendi yapacakları sınavın bir parçası olarak da kullanabilirler.
Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacının karşılanması amacıyla, 2547 sayılı Kanunun 418 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 33. Maddesi uyarınca, araştırma görevlisi kadrolarına atanmak suretiyle yükseköğretim kurumları tarafından yurtdışına lisansüstü öğrenim görmek üzere gönderilecek adayların seçiminde de LES sonuçları kullanılır. Bu yolla yurt dışında lisansüstü öğrenim görmek isteyen adayların LES'e girmeleri zorunludur. (Önceki yıllarda Yükseköğretim Kurulu, yurt dışına lisansüstü öğrenim görmek üzere öğrenci gönderirken diğer koşulların yanı sıra adayların Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavına (KPDS) girmelerini şart koşmuştur. Yukarda sözü edilen kanun uyarınca yurtdışına gitmek isteyen adayların bu koşulu da göz önünde tutmaları gerekir.)

ÖSYM, LES sonuçlarına göre lisansüstü öğrenim görmek üzere yurtdışına gönderilecek adayları seçme koşullarını ayrıca duyurmakta, tercihleri almakta ve duyuruda belirtilen kurallara göre yerleştirme işlemlerini yaparak sonuçları ilgililere bildirmektedir.

Yurtiçindeki bazı kuruluşlar yurtdışında lisansüstü öğrenim görecek öğrencilere burs verirken LES sonuçlarından yararlanabilirler. Yurtdışındaki öğretim kurumları lisansüstü öğrenim görmek üzere kendilerine başvuran adaylardan ülkemizde yapılmış bir sınavın sonuçlarını da istedikleri takdirde, adaylar LES Sonuç Belgelerini bu kurumlara verebilirler.
Yükseköğretim kurumları araştırma görevlilerinin atamalarında diğer değerlendirme ölçütlerinin yanı sıra LES sonuçlarını kullanırlar.
Yurtiçindeki ve yurtdışındaki kurumlar istedikleri takdirde amaçları doğrultusunda bu sınavın sonuçlarından yararlanabilirler.
LES sonuçları, sınav tarihinden itibaren iki yılık bir süre için geçerlidir.
Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (LES), LES Kılavuzunda belirtilen üniversite rektörlüklerinin bulunduğu merkezlerde yapılır.
Sınavda çoktan seçmeli sorulardan oluşan bir test uygulanır. Cevapların, bu amaçla hazırlanmış olan cevap kağıtlarına işaretlenmesi istenir. Cevap kâğıtları ÖSYM'de optik okuyucularla okunur ve bilgisayarla değerlendirilir.

Sınav sonuçları adayların adreslerine postalanır.

Bir adayın sınavının geçerli sayılarak cevap kâğıdının değerlendirilebilmesi için,
Sınava, Sınava Giriş ve Kimlik Belgesinde yazılı olan salonda girmesi ve sınav sonunda bu belgeyi görevlilere teslim etmiş olması,
Kopya eylemine karışmamış olması,
Cevap kâğıdına aday numarasını doğru olarak kodlaması,
Cevaplarını soru kitapçığına değil, cevap kâğıdına işaretlemiş olması
Soru kitapçığını ve cevap kâğıdını eksiksiz olarak sınav görevlilerine teslim etmesi,
Diğer sınav kurallarına uyması zorunludur. Bu kurallara uymayan adayların sınavları iptal edilir.

Başvurusu geçersiz sayılan; sınava girmeyen veya giremeyen, sınava alınmayan veya sınavdan çıkarılan; sınavda başarı sağlayamayan veya sınavı geçersiz sayılan; ücret gerektirmeyen bir işlem için ücret yatıran, aynı işlem için birden fazla ödeme yapmış olan adayların ödedikleri ücretler geri verilmez.

LES'e başvuran adaylardan Sınava Giriş ve Kimlik Belgeleri sınavdan üç gün öncesine kadar ellerine geçmeyenler, başvurularının geçerli olup olmadığını ÖSYM'den öğrenebilirler ve başvuruları geçerli olan adaylar, ÖSYM Ankara Bürosuna kimliklerini belirten bir belge ile başvurarak Sınava Giriş ve Kimlik Belgesini yeniden çıkartabilirler.

Sınava Giriş ve Kimlik Belgesindeki fotoğrafta sorun olan adayların bu sorunlarını ÖSYM'ye başvurmak suretiyle çözmeleri gerekir. Sorununu bizzat ÖSYM'ye gelerek çözmek isteyen adaylar, sınava girecekleri merkeze dönmek zorunda olduklarını göz önünde tutmalı, bu konudaki başvurularını erken tarihlerde yapmalıdırlar.

Adayların yenisini çıkartmak istedikleri her belge için ÖSYM'nin T. İş Bankası Güvenevler-Ankara Şubesindeki 114 079 numaralı hesabına LES Kılavuzunda belirtilen ücreti yatırmaları ve bu ücreti yatırdıklarını gösteren dekontu dilekçelerine eklemeleri gerekir.

Kendisi ile ilgili sınav sonuçlarının incelenmesini isteyen adaylar, Sınav Sonuç Belgelerinin gönderildiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde yazılı olarak ÖSYM'ye başvurabilirler. Süre hesabında ÖSYM Genel Evrak Biriminin tarih damgası esas alınır. Bu adayların inceleme masrafları karşılığı olarak, ÖSYM'nin T. İş Bankası Güvenevler-Ankara Şubesindeki 114 079 numaralı hesaba, LES Kılavuzunda belirtilen miktarda ücreti yatırmaları ve bu ücreti yatırdıklarını gösteren dekontu dilekçelerine eklemeleri gerekir.

Sınav evrakı ÖSYM'de sınav tarihinden itibaren 100 takvim günü saklandıktan sonra imha edilir.
Özürlü adaylar sınav sırasında yardımcı istedikleri takdirde, özür durumlarını gösteren sağlık kurulu raporunu Başvurma Belgesine eklemek zorundadırlar. Bu adaylara özürleri nedeniyle farklı bir test verilmesi veya sınav sonuçlarının değerlendirilmesinde herhangi bir ayrıcalık tanınması söz konusu değildir.

Başvuru İle İlgili Tüm Bilgiler


Başvurma Koşulları

Durumları aşağıdaki maddelere uyanlar LES sınavına başvurabilmektedir (bunların son şekli için ilgili dönemin LES Kılavuzuna bakılmalıdır).
Sınav tarihinden itibaren bir yıl içinde herhangi bir lisans programından mezun olabilecek durumda bulunanlar
Lisans programını bitirmiş olanlar
Yükseklisans (master) öğrenimini sürdürmekte olanlar
Yükseklisans (master) diplomasına sahip olanlar
Doktora öğrenimini sürdürmekte olanlar
Doktora diplomasına sahip olanlar

Yukarıdaki koşullardan herhangi birine uymadığı tespit edilen adaylar, sınava alınmış olsalar bile bu durumdan doğabilecek hiçbir haktan yararlandırılmazlar.

Başvurma İşlemleri

LES'e katılmak isteyen adaylar, sınav dönemi ile ilgili LES Kılavuzu, Başvurma Belgesi, Sınav Ücreti Banka Belgesi ve soru örneklerini içeren kitapçıktan oluşan başvuru evrakını, ilanda ve Kılavuzda belirtilen ücret karşılığında, üniversite rektörlüklerinden alabilirler. Adaylar, Kılavuzda belirtilen kurallara göre doldurdukları Başvurma Belgesi ile sınav ücretinin ilgili ban**** yatırıldığını gösteren Banka Belgesi ÖSYM Kuponunu, Kılavuzda belirtilen tarihe kadar kendi üniversitelerine, mezun adaylar bir üniversiteye onaylatarak teslim ederler.

Başvuru Belgesinin Doldurulması

Başvurma Belgesi, Aday Bilgi Formu, Kayıt Kartı ve Aday Fişinden oluşur. Başvurma Belgesinin Aday Bilgi Formu kısmı yumuşak, siyah bir kurşunkalemle, diğer kısımları ise dolmakalem veya tükenmezkalemle doldurulur.
Başvurma Belgesinin Aday Bilgi Formu kısmı ÖSYM'de optik okuyucularla okunacaktır. Bu nedenle bu kısmın yumuşak, siyah bir kurşunkalemle doldurulması gerekir. Aday Bilgi Formunun doldurulmasında iki ayrı işlem bulunmaktadır. Birinci işlem istenen bilgilerin yazılması, ikinci işlem ise yazılan bilgilerin kodlanmasıdır. Kodlamada yapılacak iş, alanın başındaki kutulara yazılan harf veya rakamların bu kutuların altında birer sütun halinde sıralanmış olan yuvarlaklar arasından bulunması ve bu yuvarlakların kurşunkalemle, dışarıya taşırılmadan karalanmasıdır. Aday Bilgi Formunda, her sütunda sadece bir yuvarlağın karalanmış olmasına dikkat edilmelidir. Optik okuyucular yazılan harf ve rakamları değil, kodlama işaretlerini kayıtlara aktarabilir. Bu nedenle, Aday Bilgi Formuna yazılan fakat kodlanmayan bilgiler bilgiişlem kayıtlarına geçmeyeceği için geçersiz sayılır ve işlem görmez. Yazma işlemi, kodlamanın kolay ve yanlışsız yapılmasına yardımcı olacağı için gereklidir. Yapılan kodlama yanlışlarından doğacak sonuçların bütün sorumluluğu adaylara aittir.
Başvurma Belgesinin Aday Bilgi Formu ve Kayıt Kartı kısımlarına ad, soyadı, baba adı ve doğum tarihi gibi kimlikle ilgili bilgiler yazılır ve kodlanırken nüfus cüzdanındaki kayıtlara uyulması gerekir.

Başvuruların Geçersiz Sayılacağı Durumlar

Başvurma Belgesinin Aday Bilgi Formu kısmındaki bilgiler tam olarak, kurşunkalemle yazılıp kodlanmamışsa,
Başvurma Belgesinin çeşitli kısımlarına yazılan kimlikle ilgili bilgilerde eksiklik ya da tutarsızlık varsa,
Kayıt Kartının arka yüzünde ayrılan yere açık adres yazılmamışsa,
Kayıt Kartı aday tarafından imzalanmamışsa,
Kayıt Kartına yapıştırılan fotoğraf Kılavuzda "KAYIT KARTI" başlığı altında açıklanan nitelikleri taşımıyorsa,
Sınav ücretinin ödendiğini gösteren Banka Belgesi ÖSYM Kuponu eksikse,
Kayıt Kartı üzerinde belirtilen "onay" yaptırılmamışsa,
Başvurma Belgesi başvurma için tanınan süre içinde, üniversite rektörlüklerine teslim edilmemişse,
Birden fazla Başvurma Belgesi doldurulmuş veya Başvurma Belgesinin fotokopyası ile başvurulmuşsa,
Başvurma koşullarından (Bak. Başvurma Koşulları bölümü) herhangi biri sağlanmamışsa

başvurular geçersiz sayılacak ve belgeler işleme konmayacaktır.

Dolduruluşunda bir eksiklik ya da kural dışı bir durum görülmeyen belgeler işleme konur. Başvurma Belgesine bilgilerin gerçeğe uygun olarak yazılması ve kodlanmasından aday sorumludur. Eksik ya da yanlış bilgilerden adayların yararına doğacak sonuçlar geçersiz sayılır, zararına doğacak sonuçlar düzeltilmez. Adayın, yazdığı ve kodladığı bilgilerdeki eksik ve yanlışlardan doğacak sonuçlarla ilgili itirazları dikkate alınmaz. Yanlış bilgi verildiğinin tespit edilmesi halinde, adayların sınav sonuçlarına ilişkin bütün hakları geçersiz sayılır.
__________________
LES SINAVINA GİRİŞ


Sınavın Kapsamı

Sınavda adaylara sayısal ve sözel bölümlerden oluşan bir yetenek testi uygulanır. Test Türkçedir. Her bölüm ayrı bir kitapçık halinde adaylara verilir ve adaylar cevaplarını her bölüm için ayrı bir cevap kâğıdına işaretlerler. Soru kitapçıkları birbirinden farklı iki türde basılır. Bu soru kitapçıklarının kapsadıkları sorular birbirinin aynıdır; ancak soruların ve sorulardaki seçeneklerin sıralanışı değiştirilmiş olabilir. Bu nedenle, her soru kitapçığı türünün doğru cevap anahtarı farklıdır. Soru kitapçığı türü, kitapçığın üzerinde ve iç sayfaların başında büyük harflerle yazılıdır. Sınav kitapçıkları dağıtıldıktan sonra adaylar, kitapçığın üzerinde ayrılmış olan yerlere istenen bilgileri yazarlar.

Sınavda uygulanan testte lisansüstü eğitimdeki başarıda etkili olan sayısal, sözel ve mantıksal düşünme (akıl yürütme, muhakeme) becerilerinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla ilgili olarak hazırlanan sorular, belirli yükseköğretim programlarında kazanılan yeterlikleri ve bilgileri ölçmeye yönelik değildir. Test soruları, farklı alanlardan gelen yükseköğretim kurumu mezunlarının cevaplayabilecekleri niteliktedir.
Testin her bir bölümü için cevaplama süresi 90 dakikadır (birbuçuk saat). Bu süre değişebilir. İlgili dönemde bu sürenin ne kadar olduğu test üzerinde belirtilmiştir.

Sınava Girerken Adayın Yanında Bulundurması Gereken Belgeler

Sınava girilen yıl ve dönemle ilgili SINAVA GİRİŞ VE KİMLİK BELGESİ: Bu belge her aday için bilgisayarca doldurulacak ve üzerinde adayın bilgisayarca basılmış fotoğrafı bulunacaktır. Belgenin üzerinde, adayın kimlik bilgileri ile sınav tarihi ve saati, sınava girilecek bina ve salon yazılı olacaktır.
FOTOĞRAFLI VE ONAYLI ÖZEL KİMLİK BELGESİ: Sınava girebilmek için ilgili yıl ve dönem için hazırlanmış olan Sınava Giriş ve Kimlik Belgesinden başka, adayın kimliğini gösteren fotoğraflı ve soğuk damga ile onaylı bir belge (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaport) gerekmektedir.

Bu iki belgeyi yanında bulundurmayan bir aday, gerekçesi ne olursa olsun sınava alınmamaktadır.
Sınava girerken yukarda sözü edilen belgelerin yanı sıra şu araç ve gereçlerin de bulundurulması gerekir:
En az iki adet koyu siyah ve yumuşak kurşunkalem
Yumuşak, leke bırakmayan kaliteli bir silgi ve kalemtraş

Sınavın Uygulanması

Kimlik kontrolleri ve salona yerleştirme işlemlerinin zamanında yapılabilmesi için adayların, sınavın başlama zamanından yarım saat önce sınava girecekleri salonun kapısında hazır bulunmaları gerekir. Adayların oturacakları yerleri saptamak, gerekirse sınav sırasında bir adayın yerini değiştirmek yetkisi salon başkanına aittir. Gerekli kimlik kontrolleri, Sınava Giriş ve Kimlik Belgesi ile Özel Kimlik Belgesi kullanılarak yapıldıktan sonra fotoğraflı Sınava Giriş ve Kimlik Belgeleri salondaki görevliler tarafından toplanır. Salona yerleştirme işlemleri tamamlandıktan sonra salon başkanı sınavda uygulanacak kuralları adaylara okur ve testin Sayısal Bölümü için kullanılacak cevap kâğıtlarını dağıttırır. Cevap kâğıtlarındaki gerekli yerler adaylarca doldurulduktan sonra, Sayısal Bölüme ait soru kitapçıkları da dağıtılır. Adaya verilen soru kitapçığı üzerine basılı olan harf, cevap kâğıdı üzerindeki ilgili yere adaylar tarafından işaretlenir. Soru kitapçığı türü belirtilmeyen cevap kâğıtlarının değerlendirilmesi mümkün olmayacağından böyle durumlarda adayın sınavı geçersiz sayılır. Soru kitapçıkları üzerinde ayrılmış olan yerlere adaylar istenen bilgileri yazdıktan sonra sınav başlatılır. Soru kitapçıkları dağıtıldıktan sonra gelen adaylar sınava alınmaz. Bu bölüm için verilen cevaplama süresi sonunda Sayısal Bölüme ait soru kitapçığı ve cevap kâğıtları toplanır ve salon görevlileri tarafından koruma altına alınarak hemen paketlenir. Paketler hiçbir durumda açılmaz. Sayısal Bölüm için ayrılan süre bittikten sonra Sözel Bölüme geçilirken ara verilmez. Sözel Bölüme ait cevap kâğıdı dağıtılır, cevap kâğıdı ile ilgili işlemler bittikten sonra Sözel Bölüme ait soru kitapçığı verilir. Soru kitapçığının türü, cevap kâğıdı üzerinde ayrılan yere işaretlettirilir. Kitapçık üzerindeki bilgiler doldurulduktan sonra sınavın bu bölümü başlatılır.


Puanlama

Yetenek testinin sayısal ve sözel bölümleri ayrı ayrı olmak üzere adayların testteki sorulara verdikleri doğru ve yanlış cevaplar ayrı ayrı toplanır, doğru cevap sayısından yanlış cevap sayısının dörtte biri çıkarılarak ham puanlar elde edilir. Tüm adayların sayısal ve sözel bölümlerin her birinden aldıkları ham puanların ortalaması ve standart sapması ayrı ayrı hesaplanır ve adayların ham puanları, ortalaması 50, standart sapması 10 olan standart puanlara dönüştürülür. Böylece her aday için Sayısal Standart Puan ve Sözel Standart Puan hesaplanır. Bu standart puanlar kullanılarak her aday için sayısal ağırlıklı (LES-SAY), sözel ağırlıklı (LES-SÖZ) ve eşit ağırlıklı (LES-EA) olmak üzere üç ayrı LES puanı hesaplanır.
Ağırlıklı LES puanlarının hesaplanmasında, Sayısal Standart Puan ve Sözel Standart Puan aşağıdaki tabloda gösterilen katsayılarla çarpılır.
LES PUANI Sayısal Standart Puan Sözel Standart Puan
LES-SAY 0,7 0,3
LES-SÖZ 0,3 0,7
LES-EA 0,5 0,5