Çevrimdışı

Kanser yorgunluğunun tam sebebi ve en iyi nasıl tedavi edileceği her zaman kesin olarak belli değildir. Doktorların kanser yorgunluğu hakkında ne bildiklerini ve bu konuda neler yapabileceğinizi öğrenin.

Yorgunluk, genellikle yorgun, zayıf veya bitkin hissetme olarak tanımlanır ve kanser tedavisi sırasında çoğu insanı etkiler. Kanser yorgunluğu kanserin kendisinden veya tedavinin yan etkilerinden kaynaklanabilmektedir.

Kanser yorgunluğunun sebepleri
Kanser yorgunluğu birçok faktörden kaynaklanabilir ve sizin kanser yorgunluğunuza katkıda bulunan faktörler bir başkasınınkinden tamamen farklı olabilir. Bununla birlikte, katkıda bulunan olası etmenler aşağıdakileri içerir:

Kanseriniz vücudunuzda değişikliklere sebep olabilir ve bunun sonucunda yorgunluğa yol açabilir. Örneğin, bazı kanserler yorgunluğa neden olduğu düşünülen sitokin adı verilen proteinleri salgılar.
Diğer kanserler vücudunuzun enerji ihtiyacını artırabilir, kaslarınızı zayıflatabilir, bazı organların (karaciğer, böbrek, kalp veya akciğerler gibi) hasar görmesine neden olabilir veya vücudunuzun hormonlarını değiştirebilir ve bunların hepsi yorgunluğa neden olabilir.

Kanser tedavisi. Kemoterapi, radyasyon terapisi, ameliyat, kemik iliği nakli ve biyolojik terapinin hepsi yorgunluğa sebep olabilir. Kemoterapi veya radyasyon terapisi, hedeflenen kanser hücrelerinin yanında sağlıklı hücreleri tahrip ettiğinde yorgunluk yaşayabilirsiniz.
Yorgunluk, vücudunuz sağlıklı hücre ve dokulara verilen hasarı tamir etmeye çalışırken ortaya çıkabilir. Tedavinin anemi, bulantı, kusma, ağrı, uykusuzluk ve ruh hali değişiklikleri gibi bazı yan etkileri de yorgunluğa sebep olabilir.

Tedavinizin çok fazla sağlıklı kırmızı kan hücresini tahrip etmesi halinde anemi ortaya çıkabilir. Kanser kemik iliğinize yayılıp kan hücresi üretimini etkiler veya kan kaybetmenize neden olursa da anemi ortaya çıkabilir.
Ağrı. Kronik ağrı yaşıyorsanız, daha az hareket edebilir, daha az yemek yiyebilir, daha az uyuyabilir ve depresifleşebilirsiniz ve bunların hepsi yorgunluğunuza katkıda bulunabilir.
Kanser teşhisi ile ilişkili kaygı, stres veya depresyon da yorgunluğa neden olabilir.
Geceleri daha az uyuyorsanız veya uykunuz sıklıkla bölünüyorsa yorgunluk yaşayabilirsiniz.
Kötü beslenme. Verimli çalışabilmek için sağlıklı beslenme şekillerinin sağladığı enerjiye ihtiyaç duyarsınız. Kansere yakalandığınızda, besin maddelerini işleme gereksiniminiz ve ihtiyacınızda değişiklikler olabilir. Bu değişiklikler kötü beslenmeye yol açarak yorgunluğa sebep olabilir.
Örneğin, vücudunuz besinleri yeterince iyi işleyemediğinden, normalden fazla besine ihtiyaç duyabilirsiniz. İştahınızın azalması veya mide bulantısı ve kusma gibi tedavi yan etkilerinin yemek yemeyi zorlaştırması halinde, daha az besin alabilme ihtimaliniz yüksektir.

İlaçlar. Ağrı kesici gibi bazı ilaçlar yorgunluğa sebep olabilir.
Egzersiz azlığı. Hareketli bir yaşam sürmeye alışıksanız, bunun ardından yavaşlamak yorgun hissetmenize neden olabilir. İyi günler de kötü günler de yaşasanız, elinizden geldiğince normal aktivite seviyenizi korumaya çalışın.
Hormonal değişiklikler. Kanser tedavisi esnasında pek çok hormonal değişiklikler meydana gelebilir. Hormonal terapiler bazı kanserleri tedavi etmek için yaygın kullanılan bir yöntemdir ve vücudunuzdaki hormonlardaki bu değişim önemli ölçüde yorgunluğa neden olabilir. Hormonal değişiklikler, cerrahi müdahale, radyoterapi veya kemoterapi gibi tedavilerin yan etkileri olarak da ortaya çıkabilir. Tiroid bezi, adrenal bezler, testisler veya yumurtalıklardaki değişikliklerin hepsi yorgunluğa neden olabilir.
Kanser olan herkes yorgunluk yaşamaz. Eğer yaşıyorsanız, kanser yorgunluğu seviyeniz farklılık gösterebilir — hafif bir enerji eksikliği hissedebilir veya tamamen tükenmiş hissedebilirsiniz.

Kanser yorgunluğunuz epizodik olarak ortaya çıkabilir ve kısa bir sürede sona erebilir veya tedaviyi tamamladıktan sonra birkaç ay sürebilir.
Ne zaman doktora görünmeli?
Kanser tedavisi sırasında biraz yorgunluk beklenir. Ancak, kanser yorgunluğunun kalıcı olduğunu, haftalarca sürdüğünü ve günlük işlerinizi yapmanıza engel olduğunu fark ederseniz, doktorunuza bildirin.

Aşağıdakileri yaşarsanız derhal doktorunuza bildirin.

Kafa karışıklığı
Baş dönmesi
Denge kaybı
Yataktan 24 saatten uzun süre çıkamama
Ciddi nefes darlığı
Kötüleyen bulgular ve belirtiler
Doktorunuza ne söylemelisiniz
Yorgunluk hissediyorsanız doktorunuz sizi muayene edebilir ve belirtilerinizin ciddiyetini ve doğasını değerlendirmek için size sorular sorabilir. Bu doktorunuza kanser yorgunluğunuza neyin sebep olduğu ve yorgunluğu nasıl tedavi edeceği konusunda ipuçları verir.

Doktorunuz aşağıdakiler gibi sorular sorabilir:

Yorgunluk yaşamaya ne zaman başladınız?
Tanı konulmasından sonra ilerledi mi?
Ne kadar ciddi?
Ne kadar sürüyor?
Yorgunluğunuzu ne azaltıyor?
Yorgunluğunuzu ne daha da kötüleştiriyor?
Günlük hayatınızı nasıl etkiliyor?
Nefes darlığınız veya göğsünüzde rahatsızlık var mı?
İyi uyuyabiliyor musunuz?
Nasıl ve ne ile besleniyorsunuz?
Duygusal olarak nasıl hissediyorsunuz?
Bu sorulara ilaveten, doktorunuz muhtemelen bir fiziksel muayene yapacak ve tıbbi geçmişinizi, aldığınız tedavinin türü ya da türlerini ve aldığınız tüm ilaçları değerlendirecektir. Durumunuza uygun kan tahlili veya röntgen gibi bazı testler önerebilir.
Baş etme stratejileri: Tıbbi tedaviler ve kişisel bakım
Kansere bağlı yorgunluk birçok faktörden kaynaklanabileceğinden, doktorunuz belirtilerinizi azaltmak ve bunlarla baş etmek için birden fazla yöntem önerebilir. Bunlar kişisel bakımı ve belli başlı vakalarda ilaç kullanımını ve tıbbi işlemleri içerebilir.

Tıbbi müdahaleler
İlaçlar yorgunluğunuzun altında yatan sebebi tedavi edebilir. Örneğin, yorgunluğunuzun sebebi anemi ise kan nakli yardımcı olabilir. Kemik iliğinizi daha fazla kırmızı kan hücresi üretmek üzere uyaran ilaçlar da bir seçenek olabilir; ancak herhangi bir ilaçta olduğu gibi bu ilaçlar kullanılırken de uygun önlemler alınmalıdır.

Eğer depresyondaysanız, doktorunuz depresyonu azaltmaya, iştahınızı arttırmaya ve iyi hissetmenize yardımcı olacak ilaçlar önerebilir.

Uyuyabilme yetinizi artırmak yorgunluğunuzun azalmasına yardımcı olabilir. Bazen ilaçlar uyumanıza yardımcı olmada etkili olabilir.

Uygun ağrı yönetimi, yorgunluğun azaltılmasında büyük rol oynayabilir; ancak bazı ağrı kesici ilaçlar yorgunluğu daha da kötüleştirebilir, bu nedenle doğru dengeyi sağlayabilmek için doktorunuzla birlikte çalışın.

Kişisel bakım seçenekleri
Yorgunlukla baş etmek, kendi başınıza uygulayabileceğiniz çözümler gerektirebilir. Aşağıdakileri yapmayı deneyebilirsiniz:

Fazla yorulmayın. Gün içinde dinlenmeye özel zaman ayırın. Gün boyunca tek bir uzun süreli dinlenme vaktinden ziyade bir saatten uzun olmayan kısa şekerlemeler yapın.
Enerjinizi koruyun. Enerjinizi en önemli faaliyetlerinize saklayın. Kendinizi ne zaman en iyi hissettiğinizi takip edin ve önemli etkinliklerinizi o zamanlarda yapmayı planlayın. Gerektiğinde yardım isteyin.
Enerjinizi muhafaza edin. Bol miktarda sıvı içmek ve iyi yemek yemek, enerjinizi yüksek tutmanıza yardımcı olabilir. Kafein ve alkolü kısıtlayın ya da bunlardan kaçının. Bulantı ve kusma yemek yemenizi güçleştiriyorsa, doktorunuzla bu yan etkiler hakkında konuşun.
Hareket edin. Kendinizi hazır hissettiğinizde hafta içinde herhangi bir zamanda hafif egzersiz yapmak enerji seviyenizi korumanıza yardımcı olabilir. Tedaviye başladığınız gibi düzenli egzersiz yapmaya başlayın. Egzersiz rutinine alışacaksınız ve bu tedavi esnasında yorgunluğu önlemeye bile yardım edebilecektir.
Yorgunluğunuz hakkında konuşun
Yaşadığınız yorgunluğun sadece kanser deneyiminizin diğer bir parçası olduğunu düşünmeyin. Eğer sinirinizi bozuyorsa veya günlük yaşamınızı etkiliyorsa, artık doktorunuzla konuşmanızın vakti gelmiş demektir.

Yorgunluk, kanseri olanlarda yaygın bir belirti olsa da bu durumunuzu azaltmak veya durumunuzla baş edebilmek için atabileceğiniz adımlar vardır. Yorgun hissediyorsanız, yorgunluğunuza hangi faktörlerin neden oluyor olabileceği ve bunları düzeltmek için neler yapabileceğiniz hakkında doktorunuzla konuşun.

alıntı