Çevrimdışı

Probiyotikler

Son zamanlarda sıkça rastlar konuşulan “probiyotik mikroorganizma katkılı ürünler” ve etkileri merak konusu oldu. Kısaca probiyotik gıdalarla ilgili genel bilgileri sizlerle paylaşmak istedik.

Roy Fuller tarafından 2004 yılında "Biologist" dergisinde çıkan bir makaleye göre kelimeyi tanımlarsak;

Bağırsak florasını etkileyerekya da immün sistemin durumunu modifiye ederek,yararlı etkiler oluşturmak için insanlar yada hayvanlar tarafından (evet hayvanlar için de kullanılmakta özellikle kuşlarda)tüketilen canlı mikroorganizma preperasyonudur.

Probiyotik mikroorganizmalar Lactobacillus spp., Bifidobacterium spp., Enterococcus spp. gibi seçilmiş Laktik asit bakterilerini içerir. Bunların 3 ana özellikleri vardır:

İnsan menşeyli olma
Bağırsak hücrelerinde tutunabilme
Gastrointestinal sistemde canlılığını sürdürebilme
Probiyotikler gıdaya, özellikle fermente gıdalara sonradan ilave edilirler. Örneğin yoğurt tek başına probiyotik bir gıda değildir.

Probiyotik mikroorganizmaların bazı hastalık ve semptomlar üzerinde yararlı etkileri kesin bir şekilde ortaya konmuş iken diğer bazı rahatsızlıklar üzerindeki etkileri konusundaki çalışmalar da sürmektedir.

Etkileri kanıtlanmış ve mekanizması açıklanmış olanlar:

İshalin hafifletilmesi
Laktoz sindiriminin düzeltilmesi
İdrar atımının düzeltilmesi
Bağışıklık sisteminin uyarılması (immün modülasyon)
Candida enfeksiyonları
Etkileri bilinen ancak mekanizması açıklanamayanlar:

Kabızlık
Karaciğer rahatsızlıkları
Üriner sistem enfeksiyonları
Ağız ve diş sağlığı rahatsızlıkları ve önlenmesi
Etkisi kanıtlanmaya çalışılanlar:

Kan kolesterol seviyesinin kontrol altına alınması
Alerjik şikayetlerin azaltılması
Ülseratif kolit
Crohn hastalığı
Kolon kanseri riskinin azaltılması
Biz bu makalede probiyotiklerin kalp-damar hastalıkları üzerine etkilerini inceleyeceğiz.

Bilindiği gibi kalp-damar hastalıkları ölümlere ve kalıcı sakatlıklara yol açan hastalıklardır. Gelişmiş ülkelerde ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almakta olup, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve şişmanlık gibi sorunların aşılması ile bu ölümlerin önlenebileceği veya geciktirilebileceği bilinmektedir.

Kanda kolesterolü taşıyan iki lipoprotein kalp-damar hastalıkları açısından özellikle önemlidir. Bu lipoproteinler düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) olarak adlandırılmaktadır. Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması, hasta için risktir ve kolesterol yüksekliği de bir kardiyovasküler risk faktörüdür. HDL-kolesterolün düşük olması da bir risktir. Bu riske sahip hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği gibi hastalıkların ortaya çıkma olasılığı da fazladır.

Son yıllarda probiyotik alımının kandaki kolesterol düzeyine ve dolayısıyla kalp-damar hastalıkları üzerine olan yararlı etkileri ümit verici çalışmaların ışığında sürmektedir.

1974yılında yayınlanan bir makalede fermente süt tüketiminin kolesterol düşürücü etkisi olduğunun bildirilmesinden sonra probiyotik bakterilerin bu konudaki etkileri incelenmeye başlanmış, ilk olarak bilimsel bir çalışma sonucunda farelerin ve domuzların serum kolesterol seviyelerini düşürdüğü belirlenmiştir. (Bu çalışmada Lactobacillus acidophilus ve Enterococcus faecium suşları kullanılmıştır)

Benzer şekilde yapılan çalışmada belli miktarda (en az 106 düzeyinde) L.acidophilus ve E.faecium kültürleri dışındaki probiyotiklerdeki kolesterol düşürücü etkiler incelenmektedir.

Probiyotiklerin serum kolesterol seviyesini düşürme mekanizması tam olarak bilinmemekle beraber konu ile ilgili son muhtemel mekanizma, probiyotiklerin safra tuzlarını hidrolize ederek kolesterol seviyesine etki ettiği hipotezidir. Sonuçta etki tek bir mekanizmaya bağlı değildir. Bu konuda çalışmalar hala devam etmektedir.

Yapılan piyasa araştırmalarında halen dünyada Bifidobacteri türleri ve L.acidophilus ile üretilen 90'dan fazla gıda maddesi olduğu, bunun 50'den fazlasının süt orijinli olup, önemli bir kısmının Japonya'da pazarlandığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak probiyotik bakterilerin yararları gıda içerisindeki miktarına, kullanım süresine, doz aşımına, kişinin kilo ve vücut özelliklerine göre de değişim gösterdiği göz önünde bulundurularak ve etki süresinin ve şiddetinin bahsettiğimiz kriterlere göre değişebileceği düşünülerek probiyotik katkılı gıdaların sağlık alanında büyük bir başlık olduğu ve sağlık için kullanılabileceği söylenebilir.

KAYNAKLAR

1. Fuller,R.What is a Probiotic? Biologist 2004

2. Fukushima M. ve Ark.Nutrition

3. Annual Review Nutrition

4. Dr.Oğuz Gürsoy, Prof.Dr.Özer Klinik Akademik Gıda Dergisi

5. Trends in Food Science and Technology

Yazar: Dr. Bedri Ergun TOPSEVER

__________________

#MustafaKemaLAtatürkTorunuyum..ღ ❦

{22~02~`22..∞}
{09~09~`22..ღ}