böbrek vereminin belirtileri - böbrek veremi sebepleri - böbrek vereminde tedavi

Böbrek veremi, üreme boşaltım sistemi vereminin bir parçasıdır.



NEDENLER



Verem basiline bağlı olan böbrek veremi, eskiye oranla daha seyrek görülmekle birlikte, verem hastalıkları arasında akciğer vereminden sonra ikinci sırada gelir. Böbrek vereminin ilk bulaşma evresi yoktur ve hastalık genellikle akciğerlerdeki bir odağı izler.



Bu nedenle çoğunlukla erişkinlerde ortaya çıkar. Böbrek her zaman kan yoluyla bir lenf düğümü, akciğer ya da kemik odağından gelen mikrobu alır. Aşağı boşaltım sisteminden (sidik yolu, sidik torbası) ya da bir üreme sistemini odağından, çıkıcı yolla hastalığa tutulması hiç bir zaman kanıtlanamamıştır.



TEŞHİS



Klinik belirtiler



Hastaların yüzde 60′mdan çoğunda, hastalığı ortaya çıkarıcı belirti, bir sidik torbası iltihabıdır. Sidik çıkarma sayısının artmasıyla (pollaküri), sidik çıkarma sırasında yanmayla ve belirgin bilirin işemeyle (sidikte akyuvarlar bulunmasıyla) nitelenir.



Bu sidik torbası iltihabının (sistit) özel nitelikleri vardır. İnatçıdır, alışılmış tedavilere iyi yanıt vermez, geçmişte boşaltım sistemi rahatsızlıkları geçirmemiş kişilerde ortaya çıkar.



Ziehl-Nielsen boyamasıyla verem basilinin ortaya çıkarılması yöntemine başvurulmazsa, sidiğin bakteri incelemesinde hiç bir hastalık yapıcı mikrop bulunmaz. Mikrop bulunamayan bir sidik torbası iltihabı bir böbrek veremi olasılığını akla getirir, ama kesin olarak kanıtlamaz.



Çoğunlukla böbrek veremi gizli kalır. Bilinen bir verem hastasının, -----in işeyen birinin, atardamar yüksek basıncı olan bir kişinin sistemli muayenesi sonucu açığa çıkarılır.



Erkekte hastalığın, üreme sisteminin de hastalığa katılmasıyla (erbeziüstü iltihabı) ortaya çıkmasına hâlâ sık raslanmaktadır. Daha ender olarak, böbreğin vereme tutulması, klinik olarak tam, tek başına bir alyuvar işemeyle, bel ağrılarıyla başlar.



Klinik muayenede bel çukurunda hiç bir şey bulunmaz. Erbezi torbalarının elle muayenesi ve prostatın parmakla muayenesi (göden barsağı yoluyla) bazen değerli bilgiler (erbeziüstü iltihabı; yumrulu prostat iltihabı; meni keseciği iltihabı) verir.



Kesin bir özgeçmiş öyküsünün ya da akciğer zan, akciğer ya da omurgadaki (Pott hastalığı) ilk odağı gösteren röntgen filminin, hastalığı akla getirici değeri büyüktür.



Tamamlayıcı muayeneler



Taze sidiğin incelenmesi, teşhisin ilk öğesidir. Sidik soluk renkli, bulanık ve asittir. Çıplak gözle yapılan bu incelemenin, mikroskop incelemesi kadar büyük önemi vardır: Mikroskop incelenmesinde, yoğun bir sidik elde etmek için en az 12 saat içecekler kısıtlanır ve sabah ilk sidik alınıp mikroptan arındırılmış kaba konulduktan sonra, elden geldiğince çabuk incelenir. Küme halinde bozulmuş akyuvarlar ve Gram boyaması altında alışılmış mikropların bulunmadığı gözlenir.



Dolaysız bakteri incelemesi, çoğunlukla verem basillerini bulmak için yeterlidir. Üstünde verem basilinin yavaş (1-2 ay) geliştiği özel Löwenstein besiyerine ekim, mikrobun hemen ve dolaysız bulunmasının yararını gösterir. Verem aşısı (BCG) yapılmamış bir kişide şiddetli pozitif deri tepkimesi, teşhis açısından çok önemli değildir.



Hazırlıksız karın flımi bazen böbrek alanında kireçlenmeler ya da mermeri andırır çizgilenmeler gösterir.



Teşhiste başlıca yeri, ilaçlı boşaltım sistemi filmi tutar. Çoğunlukla sidik ekim sonuçlarından önce böbrek vereminin kanıtlanmasını sağlar. Özellikle, bozunun yaygınlığının, tek ya da çift taraflı oluşlarının araştırılmasına olanak verir. Röntgen görünümleri, ayrı ayrı ya da birlikte bulunan çeşitli tiplerdedir. Kovuklar, bir çanağa açılmış düzensiz, türdeş olmayan, saydamsız lekeler halinde görünürler. Birden çok ya da tektirler ve böbrek dokusu içindedirler.



Darlıklar daha niteleyicidir ve daha sık gözlenir. Küçük ya da büyük çanaklar üstünr de, hattâ böbrek havuzcuğunda’dırlar. Darlıkların üstünde, hemen her zaman geniş boşluklar vardır; hattâ geri kalan bütün böbrek boşluklarında genişleme görülür. Röntgen görünümlerinden biri de, papilla-böbrek çanağı çıkmazının parçalanmış görünmesidir.



Damar içine karşıt madde verilerek çekilen boşaltım sistemi filmi böbreği göstermiyorsa, geç filmler istenmelidir. Çünkü sık olarak tedavi edilebilen daraltıcı vereme bağlı sidik borusu iltihabı da vardır. Sessiz böbrek (böbreğin damar içine karşıt madde verilerek çekilen filmde görünmemesi), yıkılmış böbrek donıek değildir.



Ayrıca. sidik borusundaki engel nedeniyle böbrek boşluklarının genişlemesi, çoğunlukla, yukarda sayılan niteleyici görüntülen gizler. Bu durumda, uirçok değişik teşhis akla gelebilir ve mutlaka atardamar filmi çekmek (özellikle sessiz böbrekte) gerekir.



Geriye doğru sidik borusu ve böbrek filmi, ancak böbreğin çıkarılması girişiminden önce, böbrekte doku yıkımı konusunda kuşku varsa gereklidir. Damar içine karşıt madde verilerek çekilmiş boşaltım sistemi filminin normal çıkması, hastalık olasılığını ortadan kaldırmaz.



Böbrek sessiz olduğu zaman, önce atardamar filmi, sonra da geriye doğru sidik borusu ve böbrek filmi gereklidir.



EVRİM



Veremli böbrek bozunlarında doku yıkımı ve savunma tepkisi görünümleri birliktedir



Kovuklarda ülserli kazeinsi (peynir görünümlü) doku yıkımı vardır. Bu kovuklar irinle ya da ölü dokuyla doludur ve oradaki böbrek dokusu yıkıma uğramıştır. Bozunlarm çevresinde sertleşmiş bağdokusundan kalın bir tabaka oluşur. Kovuğun genişlemesini kısıtlar ve nedbeleşmeyi kolaylaştırır. Ama sertleşme giderek, sağlam dokuyu iter ve ezer.



Havuzcuk ve çanakların sıkışması, böbrekten sidiğin normal boşalışını frenler ve boşaltıcı boşlukların sidikle dolarak genişlemesi, böbreğin bütünüyle ölümüne yolaçar. (En kötüsü, bütün böbreğin kireç yüklü, beyaz tebeşir gibi nedbeleşme dokusuyla kaplanmasıdır. İşlevsel açıdan ve röntgen filmi açısından böbrek sessizdir.)



Böbrek vereminin klinik evrimi, günümüzde birçok hastada iyidir. Akciğer veremi kadar erken kolay teşhis edilebilseydi, büyük bir olasılıkla hiç bir belirgin iz bırakmadan iyileştirilebilirdi. Ama çoğunlukla belirti vermez ve hafif belirtilerle böbreğin yıkımına doğru ilerler. Geç tedavi edildiğinde, iyileştirilemeyen (ama ilerlemeyen de) böbrek bozunları kalır.



Gene bazen, bir böbreğin bütünüyle yıkıldığı gözlenir ve ameliyatla çıkarılması gerekir. Bununla birlikte bu bozunlar, öteki böbrek sağlamsa, hastaların yaşam ve etkinliklerini tehlikeye sokmazlar.



TEDAVİ



Veremin modern tedavisi, boşaltım sistemi vereminin evrimini değiştirmiştir. Böbreğin mutlaka çıkarılması gerekliliği, veremin yayılmasıyla (küçük tanecikli akciğer veremi; verem kökenli beyin zarı iltihabı) ölüm ve cerrahi girişimden önce ve sonraki fistülleşmeler ortadan kalkmıştır.



Ama böbrek işlevini büyük ölçüde bozan, toplumsal yaşamı engelleyen hastalık sonrası izler hâlâ ortadan kalkmamıştır. Bununla birlikte, hastaların çoğunda, iyileştirilebilmektedirler.



Daraltıcı sidik borusu iltihabı (özellikle böbrek havuzcuğundaki bozunlarla birlikte), verem hastalığı iyileştirilmiş bir böbreği öldürebilir. Sertleşmiş, küçülmüş sidik torbası, sık sık sidik çıkarmaya ve yavaş yavaş süreğen böbrek yetmezliğine götüren sidik torbasından böbreğe doğru sidik kaçırmaya yolaçar.



Sidik torbası boynu sertleşmeleri, verem kökenli prostat iltihapları ve sidik yolu darlıkları bazen, üstlerinde kalan boşaltıcı yollara yansıyabilirler.



Kuraldışı durumlar bir yana bırakılırsa, böbrek vereminin artık ölüme yolaçmaması önemli bir gelişmedir. Sidik çıkarma bozuklukları olmaksızın iki yanlı bir böbrek veremiyle uzun süre yaşamak, Koch basilinin bu organa yerleşiminin genel geleceğini kuşkusuz değiştirmektedir. Ama altındaki boşaltıcı yollarda yolaçtığı aksaklıklar nedeniyle, bu gelişmeye karşın, böbrek büyük tehlikelerle karşı karşıyadır.



Antibiyotik tedavisi rifampisin, izoniyazit, etambütol, streptomisin, PAS, v.b. ilaçlarla zenginleşmiştir. Verem (Koch) basilinin direnç ya da duyarlığı daha önce incelendiğinden, dirençli verem basilleri yaratmamak için, en azından tedavinin başlangıcında bu ilaçlardan 3′ü birlikte kullanılmalıdır.



İlaç tedavisi 2 yıl sürer. Düzenli aralıklarla sidik denetimleri gerektirir. İrin işeme (piyüri) ve basil işemenin (basilüri) sürmesi, ameliyat kararı vermeyi gerektirir.



Genellikle, hasta 3 ay sonra etkinliğine yeniden başlayabilir. Boşaltıcı yollardaki darlık önemli olduğu zaman, tedavinin başlangıcında bir kortizon tedavisi eklenir. Böbreğin çıkarılması ancak ağır böbrek yıkımlarında uygulanır; böbreğin ya da böbrek ve sidik borusunun bütünüyle çıkarılmasına dayanır. Özel verem ilaçlarının nisbi etkililiği sayesinde, günümüzde büyük kovukların kazınması ya da kısjni böbrek çıkarılması yeterli ojabilmektedir.



Bir böbreğin bütünüyle çıkarılması, eskiye oranla azalmıştır. Onarıcı girişimler, sidik borusu devamlılığının ve yitmiş sidik torbası yeteneğinin yeniden kazandırılmasını (sidik torbasının bir barsak yamasıyla büyütülmesi) sağlarlar.



Böbrek hastalıklarının ana belirtisi sidikte kan görülmesidir. Böyle bir belirti ile karşılaşınca mutlaka bir doktora başvurmak gerekir.

Böbrek veremi : Özellikle 20 ile 30 yaş arasında görülen bu hastalık hemen her zaman tek bir böbrekte ortaya çıkar. Hastalık hiç bir neden olmaksızın ağrısız bir kan işeme ile başgösterir.



Ancak kimi zaman da, ağrılı işeme ve sık işeme gibi belirtilerle ortaya çıkan sidik torbası yangısı ile belli olur. Sidik torbası yangısında, sidik içinde irin bulunabilir.Ayrıca bol işeme de görülür. Böyle durumlarda, hasta bölgeler ameliyatla çıkarılır modern tedavi yöntemleriyle hastalığın tehlikesi giderilmeye çalışılır.



alıntı