Çevrimdışı

Doppler Ultrasonografi yöntemi ile bir organin veya damarinin kan akimini
inceleyebiliriz. Kan akiminin miktari, akimi engelleyen yapi varligi, akimin
normal yönde olup olmadigi degerlendirilebilir. Akan kan, kirmizi ya da mavi
renk seklinde gözle görülebilir. Akan kanin miktari ile ilgili ölçümler
yapilabilir. Bu esnada cihazdan kalp atislarina benzer sesler duyulur. Cihazin
çalisma prensibi, sesin hareket eden yapilardan yansirken frekans degisikligi
göstermesidir. Doppler incelemeleri, normal ultrasonografi cihazlari ile
yapilir. Ancak bunlarda farkli bilgisayar donanimi mevcuttur.
Doppler Ultrasonografi incelemesi, Doppler ultrason cihazina bagli bir prob
yardimiyla ve incelenecek organ ya da damar üzerine jel sürülerek
gerçeklestirilir. Jeller, probun hava ile temasini önler ve gönderilen sesin
daha derin dokulara ulasmasini saglar.
Doppler Ultrasonografi incelemesi ile:
• Kol ve bacak
damarlari,
• Karacigeri besleyen damarlar
• Böbregi besleyen damarlar
•
Boyun damarlari
• Gebelerde, anneye ve fetuse ait damarlar
• Erkeklerde
testisleri besleyen damarlar
• Gözü besleyen damarlar;
• Vücudun herhangi
bir bölgesinde olusan bir kitlenen damarlanmasi incelenebilir.
Inceleme öncesinde önemli bir hazirlik gerekmemektedir. Ancak karin içindeki
bir organ (karaciger, böbrek v.b.) incelenecek ise hastanin aç olmasi,
olusabilecek gazi engelleyerek incelemenin daha kaliteli gerçeklesmesini saglar.
Bu nedenle karin bölgesindeki damarlarin incelenmesi için 1 aya kadar çocuklarda
emzirme süresi kadar, 5 yasina kadar çocuklarda 4 saatlik, 10 yasina kadar
olanlarda 6 saatlik ve büyüklerde 12 saat açlik gereklidir. Bu süre içerisinde
sigara dahil hiç bir sey yenilip içilmez. Karin bölgesi incelemeleri disinda
önceden bir hazirlik gerekmemektedir. Inceleme sirasinda gözlük, saat, metal
esya gibi cisimlerin çikartilmasi gerekmez. Ancak incelenecek bölgenin, probla
temas alaninin saglanmasi için açikta olmasi gerekir. Bu nedenle hasta masaya
yattigi sirada, o bölgedeki giysiler soyundurulur.

Inceleme sirasinda,
karin bölgesinin iyi incelenmesi için hastadan nefesini tutmasi istenir. Bunun
için derin nefes aldiktan sonra olabildigince hareketsiz kalip, nefesi vermemek
gerekir. Bu süre kisiye göre degismekle birlikte ortalama 15-50
saniyedir.

Doppler Ultrasonografi incelemesi, tipki Ultrasonografi
incelemesinde oldugu gibi radyasyon içermeyen bir tani yöntemidir. Yanlizca
ultrason enerjisi (yüksek frekansli ses) kullanilir. Ultrason enerjisi,
vücuttaki dokularla etkilesir. Bu etkilesim, dokularin isisini artirmak
seklindedir. Isi artimi 1.5ºC olabilir. Özellikle anne karnindaki fetüslerde isi
artiminin 41ºC’yi geçmesi zararlidir. Ancak, tani amaciyla kullanilan sinirlarda
bu kadar yüksek isi artimi olusmaz. Olusmasina neden olabilecek inceleme
sekillerine karsi radyologlar zaten egitim almaktadir. Gebelikte uygulanan
Doppler incelemelerinin, çocuk dogduktan sonraki davranis ve okul basarisina
olumsuz etkisi gösterilememis, kansere neden oldugu konusunda bir bulgu bugüne
kadar ortaya çikmamistir.

inceleme sirasinda damar içine ilaç
verilmemektedir. Ancak, son yillarda özellikle karin içindeki gaza bagli veya
herhangi bir nedenle net izlenemeyen damarlarin incelenmesinde; damarlari daha
ayrintili ortaya çikaran ve herhangi bir yan etkisi olmayan ilaçlar da
kullanilmaya baslanmistir. Bunlara \”ultrason kontrast maddesi\” adi
verilmektedir.

Kol ve bacak damarlari
Atar ve toplar
damarlardaki kireçlenme (damar sertligi) plaklarina bagli olusan darlik, pihti
olusumlari ve toplar damarlarda yetmezlik (varisler) olup olmadiginin
saptanmasini saglar. \”Üst/alt ekstremite arteriyel ve/veya venöz Doppler\”
incelemesi adini alir.

Karacigeri besleyen
damarlar
Siroz v.b. hastaliklarda karacigeri besleyen damarlarda
meydana gelen degisiklikleri incelemek için kullanilir. \”Portal Doppler\” adini
alir.

Böbregi besleyen damarlar
Diabet, hipertansiyon
vb hastaliklarda böbregi besleyen damarlarin ne düzeyde etkilendigini saptamak
için kullanilir. \”Renal Doppler\” adini alir.

Boyun
damarlari
Boyunda, beyine giden ana atar damar ile dallarinda
kireçlenme plaklarina bagli olusan darliklari ya da beynin arka kesimini
besleyen damarlarin akim miktarini saptamak için kullanilir. \”Karotis ve
vertebral sistem Doppler\” adini alir.

Gebelerde, anneye ve fetuse
ait damarlar
Son adet tarihine göre gelisme geriligi süphesi olan
fetüslerde, hipertansiyonu olan gebelerde kan akiminin hizi ve özelligi
incelenerek olasi anomaliler saptanir. \”Obstetrik Doppler\” adini
alir.

Erkeklerde testisleri besleyen
damarlar
Testisleri besleyen damarlarda meydana gelen düzensiz
genislemeler damarlardaki yetmezlige baglidir ve erkeklerde kisirligin önemli
bir sebebidir. Bu damarlara yönelik yapilan incelemede toplar damarlardaki olasi
yetmezlik (varisler) saptanabilir. \”Skrotal ya da testis Doppleri\” adini
alir.

Gözü besleyen damarlar
Diabet, hipertansiyon vb
hastaliklarda göz damarlarinda meydana gelen degisikleri saptar. \”Göz Doppleri\”
adini alir.

Vücudun herhangi bir bölgesinde olusan bir kitlenin
damarlanmasi
Bir kitleyi (tümör) besleyen damarlarin olup olmamasi o kitlenin
iyi huylu ya da kötü huylu oldugunu saptamada önemli bir kriterdir. Kitlenin çok
kanlanmasi bu kitlenin habis özellik tasidiginin bir göstergesidir. \”Kitleye
yönelik Doppler\” seklinde adlandirilir.

__________________