Çevrimdışı

Oruç tuttuğu için bir cerrahın ya da pilotun hata yapma lüksü yok... Bu nedenle, dikkat gerektiren işlerde çalışanlar, oruç tutarken daha özenli davranmalı. Örneğin; yoğun dikkat isteyen işler, kan şekerinin düşük olmadığı sabah saatlerinde yapılabilir....

Anadolu Sağlık Merkezi'nden Algoloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşen Yücel, çalışanlara, Ramazan boyunca iş yaşamında fazla olumsuzluk yaşamamalarını sağlayacak yöntemleri anlattı:

* Çalışırken orucun olumsuz etkilerinden korunmak için ne yapılabilir? Oruç tutma nedeniyle özellikle çalışanların en sık yaşadıkları yan etki; öğleden sonra başlayan performans eksikliği ve dikkat kaybı. Bir kısım insan da, Ramazan'ın ilk günlerinde yoğun baş ağrısı çeker. Bu bazı işyerlerinde o dereceye varır ki; herhangi sıradan bir iş bile halledilemez hale gelir. Her şey oruç ve iftara göre ayarlanıp uygulanır. Düşünecek olursak; ülkemiz gibi devamlı üretmesi gereken bir ülke için yılın bir ayı durmak, büyük kayıp demektir. Çünkü oruç tuttuğu için işini hakkıyla yapamayan bir cerraha ya da hava kontrol görevlisine kimsenin tahammülü yoktur. Dikkat eksilmesinin ana nedeni; açlığın sebep olduğu düşük kan şekeri, yeterli sıvı almamaya bağlı dehidratasyon ve tansiyon düşüklüğüdür. Bunun yanında azalan kan insülin seviyesi de, sodyumun atılımını artırıp, düşük tansiyona zemin hazırlar. İnsanlarda terleme, halsizlik, kaslarda ağrı görülebilir ve baygınlık hissi olabilir. Ellerde titreme ve yoğun dikkat kaybı belirtiler arasında yer alır.

* Dikkat kaybı nasıl önlenebilir? Sabah saatlerinde insanlar daha dikkatli çalışabilirler. Öğleden sonra düşen kan şekeriyle birlikte, çalışma isteği ve gücü de azalır. Bu nedenle, yoğun dikkat isteyen işler, sabah saatlerine kaydırılmalı. Oruç boyunca görülen halsizlik ve yorgunluk; kan basıncının yani tansiyonun düşmesine bağlı olabilir. Bu sırada terleme, enerji azalması, baş dönmesi görülebilir. Bu hal, özellikle öğleden sonra ortaya çıkar. Bunun nedeni iftar ve sahurda yeterli sıvı ve tuz alınmamasıdır. Bu yüzden kilo başına 30 mililitre suyun tüketilmesi gerekir. Yani; 50 kilo olan biri iftarın ardından 1.5 litre sıvı içmeli.

* Çalışanlar Ramazan ayı boyunca nasıl beslenmeli? Ramazan'da sadece iki öğün yenilebildiğinden; gün boyu süren performansımızı etkileyen en önemli öğün olan sahuru atlamamak gerekir. Her ne kadar zaman zaman uyku daha tatlı gelse de, konsantrasyonun iyi olması, metabolizmanın hızlı çalışması ve yukarıda sayılan açlık belirtilerinin ortaya çıkmaması için bu öğünde yeterli miktarda gıda yenmeli.

* Oruç sırasında başı ağrıyan kişilere ne yapmalarını tavsiye edersiniz? Eğer kişide ataklar şeklinde gelen bir ağrı varsa, ancak atak sıklığı ayda 1-2'den fazla değilse ve ilaç dışı yöntemlerle de ataklarını geçirebiliyorsa; sahur ve iftar öğünlerini düzgün takip etmek kaydıyla bu kişiler oruç tutabilirler. Ancak bu dönemde fazla miktarda kafeinli ürünleri tüketmemeleri gerekir. Çünkü ani kafein eksikliğiyle birlikte ek bir baş ağrısı meydana gelebilir. Eğer kişi düzgün bir ilaç tedavisi almak zorunda ise ve bu tedavi sahur ve iftar saatlerine uydurulamayan bir tedavi ise oruç tutmakta ısrar etmemesi gerekir. Bunun dışında, herhangi bir sağlık sorunu olmayan kişilerde oruç sırasında şiddetli bir ağrı görülüyorsa, bu kişi hemen bir doktora başvurmalı.

* Hangi ağrıları ciddiye alıp orucu bozmak gerekir? Eğer daha önce hiç böyle bir ağrıyla karşılaşmadıysak, yani akut ağrı dediğimiz, ani başlayan ve vücutta meydana gelen herhangi bir bozukluğun habercisi olan bir ağrı varsa; bunu ciddiye almak gerekir. Örneğin hastanın hiç mide ya da karın ağrısı yokken oruçluyken çok şiddetli bir karın ağrısı başladıysa veya barsak düzeninde bozuklukla birlikte şiddetli bir karın ağrısı, beraberinde kusma gibi belirtiler varsa, tabii ki bunu ciddiye almak gerekir.

* Oruç bozulmadan ağrıdan kurtulmanın yolları var mı? Eğer hafif ve orta şiddette bir ağrıysa kişi nefes ya da gevşeme egzersizleriyle bu ağrıyı geçirebilir. Ama ağrıyı çeken kişinin bu egzersizleri nasıl uygulayacağını bilmesi gerekir. Fakat ağrı orta şiddetten fazlaysa, bu egzersizlerin faydası olsa bile tam olarak ağrıyı geçiremeyebilir.

* Nefes egzersizleri nasıl yapılmalı? Nefes egzersizleri, tıpkı doğum sancıları sırasında uygulandığı gibi yapılabilir. İnsanın vücudunu zihni ile yönlendirerek kontrol altına almasını sağlayan birçok yöntemden biridir. Ağrıyı kendi kendinize kontrol etmeye çalışırken, bir yandan da vücudun iyi oksijen almasını sağlayarak, dokulara daha fazla oksijen gönderebilirsiniz. Aynı şekilde gerilim ağrılarında, özellikle de kas kökenli gerilim ağrılarında çok sık kullanılan, insanın kendi kendine kaslarını gevşettiği gevşeme egzersizleri de çok yararlıdır. Ve bu egzersizlerin sessiz, sakin bir ortamda, mümkünse sevilen bir müzik eşliğinde yapılması çok faydalı olur. Ama her ikisi için de kişiye önceden bir uzman tarafından bu konuda eğitim verilmiş olması gerekir. Ayrıca imkan varsa, loş ve sessiz bir ortamda uzanma, temiz havaya çıkma gibi bir takım tedbirler de ağrının azalmasını sağlayabilir.