Günümüzde evlenme yaşı ilerlediği ve evlenen çiftler çocuk sahibi olmayı erteledikleri için kısırlık daha sık görülüyor. Ayrıca enfeksiyonların daha yaygın görülmesi de fallop tüplerinde tıkanıklığa neden olarak kısırlığa yol açabiliyor. Son zamanlarda yapılan çalışmalar ise her 6 çiftten birinde kısırlık problemi olduğunu gösteriyor. Kısırlığa neden olan problemlerden biri de bir tür yumurtlama bozukluğu olan Polikistik Over Sendromu (PCO).

Ferti-Jin Kadın Sağlığı ve Yardımcı Üreme Teknikleri Merkezi Klinik Direktörü Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Seval Taşdemir, Mynet okurları için yazdı.

Yumurtlama (Ovulasyon) Bozukluğu Nedir?
Çocuk sahibi olamayan kadınların %25'inde ovulasyon (yumurtlama) düzensizlikleri vardır. Bunun nasıl oluştuğunu anlayabilmek için de, yumurtalık fonksiyonlarının bilinmesi gerekir.

Yumurtlama fonksiyonu ise şu şekilde işler; Üreme çağında yumurtalıkların iki ana fonksiyonu vardır; bunlardan biri düzenli adet kanamalarının arasında yumurta üretimi, diğeri ise östrojen ve progesteron hormonlarının salınmasıdır. Bu hormonlar yumurtayı döllenmeye, Fallop tüplerini de embriyo transferine hazırlar ve döllenen embriyonun rahimde tutunabilmesi için gerekli ortamı sağlar.
Beyindeki hipofiz bezinden yumurta gelişimini uyaran hormon (FSH) ve yumurtanın olgunlaşarak çatlamasını uyaran hormonların (LH) salınımı ile yumurta gelişimini ve yumurtalıklarda hormon üretimini kontrol eder. Adet kanaması sonrasında FSH ve LH hormonlarının etkisi ile folikül gelişimi başlar, östrojen salgılayan her folikül bir yumurta içerir. Menstruel siklusun (adet dönemi) ortasında yumurtlama gerçekleşir. Baskın olan folikül çatlar ve yumurta Fallop tüplerine atılır, çatlayan folikülün hücreleri progesteron hormonu salgılar. Boş folikül büzüşür ve oluşan sarı renkli yapıya korpus luteum adı verilir. Menstruel siklusun luteal faz denen ikinci döneminde korpus luteumdan östrojen ve çok miktarda progesteron salgılanır.

Eğer döllenme gerçekleşirse döllenen yumurta (embriyo) Fallop tüplerinde üç dört gün geçirdikten sonra rahme gelerek endometrium denen rahmin iç tabakasına yerleşir. Östrojen ve progesteron rahmi embriyonun tutunabilmesi için hazır hale getirir ve embriyonun besinini sağlar. Eğer döllenmiş yumurta rahme tutunamazsa bu hormonlar yumurtlamadan iki hafta sonra iyice azalır ve rahmin iç tabakası dökülür, bu da adet kanamasına neden olur. Menstrüel siklus tekrar başlar.

Yumurtlamanın düzenli gerçekleştiği nasıl anlaşılır?
Bazal vücut ısısı ölçümü ile yumurtlamanın gerçekleşip gerçekleşmediği anlaşılabilir. Kadın adet döneminin ilk gününden itibaren her sabah uyandığında derece ile ağızdan vücut ısısını ölçer ve tabloya işler. Yumurtlama gerçekleştikten hemen sonra vücut ısısı 0.5 derece artar. Eğer yumurtlama gerçekleşmezse vücut ısısı değişmez. Kanda veya idrarda yumurtanın olgunlaşarak çatlamasını uyaran hormonun (LH) düzeyi belirlenerek de yumurtlamanın olup olmadığı belirlenir. Ayrıca ultrason ile yapılan takipler ile de yumurtalıklardaki folikül gelişimi ve yumurtlamanın olup olmadığı belirlenebilir.

Yumurtlama Problemlerinin Nedenleri

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Yumurtlamadaki problemler birçok nedene bağlı olabilir. Diet, kullanılan ilaçlar ve yaşam tarzı yumurtlamayı etkiler. En sık görülen neden beyin-yumurtalık aksının düzenli çalışmamasıdır. Daha nadir olarak yumurtalıkların kendindeki bir problem yumurtlama bozukluklarına neden olur.

Beyin yumurtalık aksının çalışmasındaki problemler iki değişik şekilde görülebilir. Hipotalamik pitüiter fonksiyon bozukluğunda; hastada adet düzensizliği ve yumurtlama bozuklukları görülürken, Hipotalamik pitüiter yetmezlikte yumurtlama hiç gerçekleşmez ve hasta adet görmez.

Hipotalamik pitüiter fonksiyon bozukluğu; yumurtlama bozukluklarının en sık görülen ve en kolay tedavi edilebilen nedenidir. Bu durum şişmanlığa, strese, kullanılan ilaçlara ve polikistik over sendromu olarak adlandırılan nedenlere bağlı olabilir. Hipotalamik pitüiterde yumurtalıklara beyinden hiçbir hormonal uyarı gitmediği için folikül gelişimi ve yumurtlama gerçekleşmez.

Yumurtalıklarda görülen yetmezlik de; yumurtlama bozukluklarının nadir görülen bir diğer nedenidir. Bu, bağışıklık sistemindeki bozukluklara, doğuştan olan problemlere veya enfeksiyonlara bağlı olabilir.

Yumurtlama gerçekleşmeyen hastalarda ilaç kullanılarak folikül gelişimi ve yumurtlama sağlanır. Uygulanan tedavi ile hastaların yaklaşık % 50'si altı ay içinde gebe kalır.

En Sık Görülen Yumurtlama Bozukluğu; Polikistik Over Sendromu Düzensiz ya da adet kanaması olmadan geçen sikluslar, tüylenme, infertilite ve kilo artışı ile karakterize bir durumdur. Polikistik over senduromu olan vakalarda birçok küçük kist içeren büyük yumurtalıklar dikkati çeker. Adet düzensizliği, tüylenme ve kilo alma değişik boyutlarda veya hiç olmayabilir, fakat yumurtalıklardaki kistler tipiktir ve ultrasonografik olarak saptanır. Polikistik over sendromunda beyindeki hormonlar yeterli miktarda salgılanmaz, yumurta gelişimi ve yumurtlama gerçekleşmez. LH/FSH oranı artarak bozulur. Folikül (yumurta) gelişimi adet siklusunun ilk döneminde durur. Bu yüzden östrojen ve androjen hormonları sürekli yüksek düzeylerde olur. Yumurtalıklar büyür ve kistler oluşur. Bu da daha fazla östrojen ve androjen (erkeklik hormonu) hormonu salınmasına yol açar. Artan hormon düzeyleri ve yumurtlamanın olmaması infertiliteye neden olur.

Artmış hormonlarla sürekli uyarılan endometrium (rahmin iç tabakası) kalınlaşarak fazla ve düzensiz kanamaya yol açar. Yüksek dozdaki östrojenin endometriumu sürekli uyarması sonucu yıllar içinde rahim kanseri gelişebilir. Androjen (erkeklik hormonu) düzeyinin artmazı da aşırı kıllanmaya neden olur. Polikistik over sendromu olan hastaların rahim ve yumurtalık kanalları normaldir. Bu hastaların yumurtalıklarında ultrason ile rahatlıkla görülebilen 8 mm'den küçük çok sayıda minik kistler mevcuttur. Bu kistler genellikle büyümeyip küçük kalırlar, yumurtalık kanseri riskini artırmadıklarından cerrahi bir işleme gerek yoktur.

Polikistik Over Sendromunun Bulguları
Adet düzensizliği
İnfertilite
Tekrarlayan düşük
Tüylenme
Kilo artışı
Anormal insülin cevabı veya şeker hastalığı
Kalp hastalığı
Göğüslerden süt gelmesi

Polikistik Over Sendromunun Nedenleri

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Yumurtalıkların fonksiyonunu bozarak polikistik over sendromuna neden olan birçok faktör vardır. Bilinen bazı nedenler;

Şişmanlık;Polikistik over sendromunın en sık görülen nedeni şişmanlıktır. Yağlı dokular östrojen salgılar. Bu da beyindeki hipofiz bezinden yeterli FSH salgılanmasını engelleyerek yumurtlamayı engeller.

Diabet (Şeker Hastalığı);İnsülin düzeylerinin yüksek olduğu diabetli hastalarda yumurtalıkların normal fonksiyonu bozulur ve polikistik over sendromuna benzer tablo gelişir.

Polikistik Over Sendromunun Tanısı
Polikistik over sendromunun tanısı hastanın yakınmaları ve muayenesi ile kolaylıkla konabilir. Tanının doğrulanabilmesi için kan hormon düzeylerinin belirlenmesi gerekir. Ultrason incelemesi ile yumurtalıklardaki kistler belirlenir. Eğer hastalık uzun süreden beri devam ediyorsa rahimden parça alınarak değerlendirilir.

 

;scare
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.