Kaliteli ve düzenli uykunun, öğrenme sürecindeki olumlu etkisi bilinen bir gerçek. Çünkü beyin uyanıkken olduğu kadar uykuda da çalışıyor ve aslında öğrenme uyku sırasında gerçekleşiyor. Araştırmalar, düzenli ve kaliteli uyuyan çocukların okul, özellikle de matematik başarılarının daha yüksek olduğunu ve matematik problemlerini daha kolay çözdüklerini kanıtlıyor.

Uykunun öğrenme ve gelişme üzerindeki etkisine dikkat çeken Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seda Günhar Duman, araştırmaların, matematik becerisi yüksek olan çocukların düzenli uyku uyuduklarını kanıtladığını söyledi.

2011 yılında İngiltere’de yapılan bir araştırmaya dikkat çeken Doktor Seda Günhar Duman, bu araştırma için 11.178 çocuğun, doğumdan 7 yaşına kadar düzenli olarak takip edildiğini belirtti. Çocukların sosyo-ekonomik koşullarının, demografik özelliklerinin, uyuma zamanlarının, aile rutinlerinin ve psikososyal çevrelerinin değerlendirildiğini ifade eden Dr. Duman, “Uyku düzeni olmayan ya da geç uyuyan çocukların okuma, matematik ve bilişsel fonksiyonlarında, düzenli uyku uyuyan çocuklara göre önemli ölçüde düşme tespit edildi. Araştırmayla uyku düzeni iyi olan çocukların matematik problemlerini daha kolay çözdükleri de kanıtlandı” dedi.

“Bir başka çalışma; bir hafta boyunca günde bir saat az uyumanın çocuğun okul başarısını azalttığını göstermiştir” diyen ve kaliteli uyuyamayan çocuklarda öğrenme güçlüğü, dikkat dağınıklığı gibi sorunlar yaşandığını belirten Çocuk Hastalıkları Uzmanı şöyle devam etti:

“Yetersiz uyku, okula giden çocukların psikolojisini bozmakla birlikte, öğrenme becerilerini de olumsuz etkiliyor. Yaz tatiliyle başlayan düzensiz uyku süreci okul döneminde yerini düzenli uykuya bırakmalı. Derslerde verimliliği artırmak için uyku düzeni yeniden oluşturulmalı.”

GECE 10.00’DAN SONRA UYUMAK ÖĞRENME FONKSİYONLARINI BOZUYOR

Dr. Duman’a göre, okul çağı çocukları akşam saat 10.00’dan önce uyutulmalı çünkü uyumak için o saati kaçıran çocukların öğrenme fonksiyonları olumsuz etkileniyor. Bu nedenle aileler çocuklarını her zaman aynı saatte yatırıp, aynı saatte kaldırmalı.

ÖĞRENME UYKU SIRASINDA GERÇEKLEŞİYOR

Uyku, hem vücudun hem de beynin dinlenmesi için önemli. Aslında beyin uyanıkken olduğu kadar uykuda da çalışıyor. Gün içinde öğrenilen verilerin beyne işlenmesi uyku sırasında oluyor. Öğrenilen bilgileri birbiriyle ilişkilendirme, hafızaya yerleştirme ve öğrenilen verilerden doğru çıkarımlar yapabilme yetisi uykuda oluyor. Bu nedenle genetik ve çevre faktörleri, çocuğun öğrenme kapasitesi ve zeka seviyesinin yanında kaliteli uyku uyuması da okul ve matematik başarısı açısından önem taşıyor.

ÇOCUKLAR NEDEN UYUYAMAZ?

İyi bir uyku için gerekli ortamın hazırlanmasına rağmen bir türlü uyuyamayan çocukların fiziksel hastalıklar açısından değerlendirilmesini öneren Dr. Duman, çocuklarda uykusuzluğa neden olabilen hastalıklara da dikkat çekti:

“Solunum yolu problemleri (üst solunum yolu enfeksiyonu, alerjik rinit, astım, reaktif hava yolu, geniz eti büyümesi, uyku apnesi), kansızlık, gastroözofagial reflü, horlama, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, otizm, epilepsi, migren, depresyon, anksiyete, panik bozukluk obezite, huzursuz bacak sendromu gibi sorunlar çocuklarda uykusuzluğa yol açabilir. Bazı ilaçların da uykusuzluğa neden olabileceği unutulmamalı ve çocuğun doktoruyla iletişim halinde olunmalı. Ancak sebepsiz yere yorgun, haşarı, duyarsız, aşırı huysuz ya da tepkili olan, sosyal ve akademik başarısı sorunlu çocuklarda uyku kalitesine mutlaka bakılmalı ve bu çocuklara gerekirse uzman kontrolünde bir uyku rutini oluşturulmalı.”


ÇOCUKLARDA SAĞLIKLI UYKUNUN OLMAZSA OLMAZLARI

İlkokul öncesi çocukların günde 11-13 saat, ilk ve orta öğretimdeki çocukların 10-11 saat, lise çağındaki çocukların ise en az 9 saat uyumasının ideal olduğunu dile getiren Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seda Günhar Duman’ın çocuklarda kaliteli uyku için önerileri ise şu şekilde:

- Çocukların bir uyku rutini olmalı. Her gün aynı saatte yatıp, aynı saatte kalkmaları sağlanmalı.
- Uykudan 1-1,5 saat önce yaptırılacak banyo, çocuklarda uykuya eğilimi artırır.
- Uykudan hemen önce ballı süt verilmemeli. Ballı süt yararlıdır ancak reflü riskine karşı uykudan 2 saat önce verilmelidir. Reflünün uykuyu bozacak bir sorun olduğu unutulmamalı.
- Uyku öncesi çocukların hareketliliğini azaltmak, birlikte kitap okumak onun için rahatlatıcı olacaktır, bu sayede çocuğun uykuya geçişi kolaylaşacaktır.
- Çocukların uykudan hemen önce bilgisayar, cep telefonu, tablet, televizyon gibi cihazlardan uzak tutulması gerekir. Bu tür aktiviteler uykuya dalış süresini uzatır. Özellikle bilgisayar ya da telefondaki oyunlar uyku kalitesini bozar. Uykudan en az bir saat önce bu cihazların kullanılmaması önemlidir.
- Çocukların yatak odasının karanlık, sessiz ve 23-24 derece sıcaklıkta olması gerekir.
- Yatağa çok aç ya da çok tok bir şekilde gitmemeleri sağlanmalı.
- Uykuya dalmadan önce en sevdiği oyuncağı veya battaniyesi yanına alınabilir. Masal okumak da çocuğu sakinleştirerek uykuya dalmasını kolaylaştıracaktır.
- Çocukla güven veren bir ilişki kurulmalı. Çocuk fazla korunmamalı, aynı zamanda güveni sarsılmamalı.
- Çocuğun uykusu ile ilgili problemler aşılamıyorsa mutlaka bir uzman yardımı alınmalı.

ntv