Psikolojiye Giriş: Sigmund Freud'un Psikoanalitik Kuramında Bilinçdışı Nedir?

Bilinçdışı kavramının psikolojide ve genel kültürde ortaya çıkması, esas olarak Avusturyalı nörolog ve psikanalist Sigmund Freud'un çalışmalarından kaynaklanıyordu. Psikanalitik teoride, bilinçdışı zihin, Bastırma mekanizmasına maruz kalmış fikirlerden ve dürtülerden oluşur: çocuklukta kaygı üreten dürtüler bilinçten men edilir, ancak varlığı sona ermez ve bilinç yönünde sürekli bir baskı uygular. Bununla birlikte, bilinçdışının içeriği, yalnızca gizlenmiş veya çarpıtılmış bir biçimde, rüyalar ve nevrotik semptomların yanı sıra dil sürçmeleri ve şakalar yoluyla temsil edilmesi yoluyla bilinç tarafından bilinebilir. Psikanalist, bastırılmış olanın doğasını anlamak için bu bilinçli tezahürleri yorumlamaya çalışır. Bilinçdışı zihin, rüyaların ve otomatik düşüncelerin görünürde herhangi bir neden olmadan ortaya çıkanlar, unutulmuş anıların deposu daha sonra bir süre sonra bilinç tarafından hala erişilebilir olabilir ve örtük bilginin yeri olarak görülebilir o kadar iyi öğrendiğimiz şeyler ki onları düşünmeden yapıyoruz. Yarı bilinçle ilgili fenomenler arasında uyanış, örtük bellek, bilinçaltı mesajlar, translar, hipnogoji ve hipnoz yer alır. Uyku, uyurgezerlik, rüya görme, deliryum ve koma bilinçdışı süreçlerin varlığına işaret edebilirken, bu süreçler bilinçdışı zihnin kendisinden ziyade semptomlar olarak görülür. Bazı eleştirmenler bilinçdışının varlığından tamamen şüphe etmişlerdir.

Sigmund Freud ve takipçileri bilinçdışı zihnin bir açıklamasını geliştirdiler. Akıl hastalığına bir açıklama geliştirmek için bilinçdışı zihinle çalıştı. Psikanalizde önemli bir rol oynar. Freud zihni bilinçli zihin veya ego ve bilinçdışı zihin olarak ikiye ayırdı. İkincisi daha sonra id veya içgüdüler ve dürtü, süperego veya vicdan olarak ikiye ayrıldı. Bu teoride bilinçdışı, bireylerin farkında olmadığı zihinsel süreçleri ifade eder. Freud, insan bilincinin dikey ve hiyerarşik bir mimarisini önerdi: bilinçli zihin, bilinç öncesi ve bilinçsiz zihin - her biri diğerinin altında yer alır. Önemli psişik olayların bilinçdışı zihinde yüzeyin altında" gerçekleştiğine inanıyordu. Bilinçdışı zihnin içeriği, bilinçli farkındalığa gelmeden önce bilinç öncesi zihinden geçer. Bu tür olayları hem sembolik hem de gerçek öneme sahip olarak yorumladı.

Psikanalitik açıdan, bilinçdışı, bilinçli olmayan her şeyi değil, bilinçli düşünceden aktif olarak bastırılanı içerir. Psikanalitik bakış açısına göre, bilinçdışı zihinsel süreçler ancak bilinçteki etkilerinin analizi yoluyla tanınabilir. Bilinçdışı düşüncelere sıradan iç gözlem için doğrudan erişilemez, ancak örneğin rüya unsurları veya nevrotik semptomlar olarak tezahür eden, gizlenmiş bir biçimde baskının sansür mekanizmasından kısmen kaçabilir. Bu tür semptomların, psikanaliz sırasında, serbest çağrışım, rüya analizi ve bilinçli yaşamdaki sözel sürçmelerin ve diğer kasıtsız tezahürlerin analizi gibi yöntemlerin yardımıyla yorumlanabileceği varsayılmaktadır.


KAYNAK: PSİKOLOJİ TARİHİ
(İNGİLİZCEDEN TÜRKÇEYE ÇEVRİLMİŞTİR.)