Psikolojiye Giriş: Sigmund Freud'un Sosyolojiye Etkisi Nedir? Ne Değildir?

Sigmund Freud'un psikoloji alanındaki çalışmaları sosyolojiyi etkilemiştir. 1940'lı yıllara gelindiğinde, Avrupa ve Amerikan entelektüel topluluğu tarafından muhafazakar olarak görülmeye başlandı. Psikanalitik hareketin dışındaki eleştirmenler, ister siyasi solda ister sağda olsun, Sigmund Freud'u muhafazakar olarak gördüler. Fromm, sağdaki sempatik yazarlar tarafından onaylanan bir değerlendirme olan “Özgürlük Korkusu”nda (1942) psikanalitik teorinin çeşitli yönlerinin siyasi gericiliğin çıkarlarına hizmet ettiğini savunmuştu. “Freud: Ahlakçının Zihni” (1959) adlı eserinde Philip Rieff, Sigmund Freud'u erkekleri kaçınılmaz olarak mutsuz bir kaderden en iyi şekilde yararlanmaya teşvik eden ve bu nedenle takdire şayan bir adam olarak tasvir etti. Herbert Marcuse, “Sigmund Freud ve Uygarlık” (1955) adlı eserinde Freud'un muhafazakar olarak yorumlanmasına meydan okudu, tıpkı Lionel Trilling'in “Sigmund Freud ve Kültürümüzün Krizi”nde ve Norman O. Brown'ın “Ölüme Karşı Yaşam” (1959) adlı eserinde yaptığı gibi. Uygarlık, Freud ve Karl Marx'ın benzer soruları farklı bakış açılarından ele aldıkları fikrinin sola inandırıcı olmasına yardımcı oldu. Herbert Marcuse, Neo-Freudyen revizyonizmi, ölüm içgüdüsü gibi görünüşte karamsar teorileri bir kenara attığı için eleştirdi ve bunların ütopik bir yöne çevrilebileceğini savundu. Sigmund Freud'un psikoloji alanındaki çalışmaları Frankfurt Okulu'nu ve bir bütün olarak eleştirel teoriyi de etkiledi. Freud, Freud'un psikiyatri için önemini Karl Marx'ın ekonomi için önemine paralel olarak gören Wilhelm Reich ve Freud'u yirminci yüzyıl düşüncesine katkıları Karl Marx'ın on dokuzuncu yüzyıl düşüncesine katkılarıyla karşılaştırılabilir bir devrimci olarak gören Paul Robinson tarafından Karl Marx ile karşılaştırılmıştır. Sigmund Freud'u “Modern Çağın Mimarları” olarak adlandırır, ancak Karl Marx ve Sigmund Freud'un eşit derecede önemli olduğu fikrini reddeder ve Karl Marx'ın hem tarihsel olarak çok daha önemli hem de daha iyi bir düşünür olduğunu savunur. Yine de Fromm, Freud'un insan doğasının anlaşılma şeklini kalıcı olarak değiştirdiğini söyler. Gilles Deleuze ve Félix Guattari, “Anti-Oedipus” (1972) adlı eserinde psikanalizin Rus Devrimi'ne benzediğini, çünkü neredeyse en başından beri yozlaştığını yazıyor. Bunun, Sigmund Freud'un idealist olarak gördükleri Oedipus Kompleksi teorisini geliştirmesiyle başladığına inanıyorlar.

KAYNAK: PSİKOLOJİ TARİHİ
(İNGİLİZCEDEN TÜRKÇEYE ÇEVRİLMİŞTİR.)