Çevrimdışı

Tekel'in Alkollü İçecekler Bölümü'nün özelleştirilmesi alkollü içecek pazarında dönüm noktası oldu. Üretici ve ithalatçı ile ürün sayısı 3'e katlandı, rekabet kızıştı.

Bazıları 'devrim', bazıları 'ihanet' dedi. Nasıl yorumlanırsa yorumlansın, 2003 yılında alkollü içecek tarihinde bir devir kapandı ve pazar tam 61 yıl sonra devlet tekelinden çıktı. 1942'den 2003'e kadar distile alkollü içki alanında tek üretici ve ithalatçı olan Tekel'in alkollü içecekler bölümü özelleştirildi. Aslında liberalizasyon çalışmaları 1995 yılında, Gümrük Birliği Anlaşması'nın gereği olarak viski ve köpüren şarabın özel sektör tarafından serbest olarak ithal edilmesiyle başlamıştı. Bu tarihten 2003'e kadar, bira ve şarap üretimi özel sektör ve devlet eliyle sürdürülürken, ithalat sadece TEKEL eliyle ve sınırlı miktarda yapıldı.

ÜRETİCİ SAYISI 3'E KATLANDI
5 Kasım 2003 tarihinde, Tekel Alkollü İçkiler İşletmesi'nin 292 milyon dolara Nurol-LimakÖzaltın- Tütsab Ortak Girişimi'ne satılması alkollü içecek pazarında bir milat oldu. Bu tarihten itibaren, deyim yerindeyse, piyasa kabak çiçeği gibi açıldı. 2 yıl içinde üretici ve ithalatçı firma sayısı 49'dan 135'e ve toplam ürün çeşidi 900'den 2 bin 500 civarına yükseldi. Alkollü içki ithalatı da 1990'lı yıllardan itibaren aşama aşama serbest bırakılmaya başlandı. Bu serbestliği takiben, daha önce Tekel aracığılıyla ya da havaalanlarındaki Duty-Free alanları aracılığıyla Türkiye pazarına ucundan kıyısından girmiş olan ithal içkilerin direkt ithalatı için art arda yeni şirketler kuruldu. Vokta ve cin gibi 'beyaz içki' üretimi ya da ithalatına soyunanlar, rakının tahtına göz koydu. Türkiye, daha önce sadece yabancı filmlerden aşina olduğu türlü çeşit yabancı içkiyi ilk defa içmeye başladı. Rekabet artınca, yabancı içkilerin fiyatları neredeyse yarı yarıya düştü.

RAKIDA SAVAŞ PATLADI
Piyasanın liberalizasyonuyla birlikte, rakı pazarındaki üretici sayısı ve rekabet de patladı. Tekel Alkollü İçkiler İşletmesi, özelleştikten sonra Mey İçki olarak yeniden yapılandı ve pazar hakimiyetini kaptırmamak için tanıtım faaliyetlerine ağırlık verdi. Mey İçki bu faaliyetleri yürütürken, özel sektör rakı pazarına çoktan gözünü dikmişti. Sonuçta özel sektör yapımı ilk rakı olan Efe Rakı 2004 yılında piyasaya sunuldu ve büyük ilgiyle karşılandı. Efe Rakı'yı üreten Elda İçecek ve Enerji Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.'yi, Burgaz Alkollü İçecekler Sanayi Ticaret A.Ş. ve Koç Holding ve Tariş ortaklığı ile kurulan Tariş-Tat Alkollü İçkiler San. Tic. A.Ş takip etti