Vanos Nedir Ne İşe Yarar? Bmw Vanos Nasıl Çalışır? - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

KartaL · 12 Kasım 2019, 07:32

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Bmw 1992 yılından beri değişken supap zamanlaması (değişken eksantrik zamanlaması) sistemi olan VANOS’u kullanmaktadır. Bugün tüm benzinli bmw motorları çift vanos sistemine standart olarak sahiptir. Vanos ne demektir? BMW, Variable Nockenwellensteuerung (değişken kam mili zamanlaması” anlamına gelen) kelimelerinden VANOS ismini türetmiştir.
Benzinli motorlarda, motora alınan temiz hava gaz kelebeğiyle ayarlanır. Buna ilave olarak silindir içerisindeki hava-yakıt karışımının ve kalan egzoz gazlarının miktarı, değişken supap zamanlaması sistemleriyle ayarlanabilir.

Gaz kelebeği dışında, motorun emme zamanında aldığı hava-yakıt karışımı ve silindir içerisinde kalan egzoz gazı miktarı şöyle kontrol edilebilir:
*Emme ve egzoz supaplarının zamanlamasının değiştirilmesi (değişken supap zamanlaması – VANOS).
*Egzoz gazının yeniden silindir içerisine gönderilmesi. Bunda dahili egr yöntemi değişken supap zamanlaması sayesinde veya klasik EGR sistemi kullanılır.
*Değişken yollu emme manifoldu geometrisi.
*Turbo şarj.

Geleneksel sabit supap zamanlamalı bir motorda, eksantrik (kam) milli ve krank mili bir zaman zinciri veya triger kayışıyla mekanik olarak birbirine bağlıdır ve zamanlama açısı değiştirilemez, sabittir. VANOS sistemine sahip motorlardaysa, eksantrik (kam) milinin dönüşü, krank milinin dönüşünden göreceli olarak farklı gerçekleşebilir, bu fark dönüş açısı farkıdır ve eksantrik mili dönüş açısı öne-ileri alınabilir (avans) veya geri alınıp geciktirilebilir (rötar). Böylece supapların açılıp kapanma süreleri, dolayısıyla da supap bindirme süreleri değiştirilebilir. Buna değişken supap zamanlaması denir. BMW ilk kez 1992 yılında BMW 520i, M50B20TU Motorda bu sistemi kullanmıştır.

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Değişken supap zamanlamalı (VANOS) motorlarda, başlarda sadece emme eksantrik (kam) milinin dönüşü, krank miline göre göreceli olarak değiştirilmiştir. Daha sonraları hem emme hem egzoz eksantrik millerinin dönüş açıları ayarlanmaya başlanmıştır, buna çift vanos (double vanos) adı verilir. Supap zamanlaması ayarı, elektronik olarak kumanda edilen yağ kontrol valfinin (aktivatör) basıncı ve akış yönünü değiştirmesiyle gerçekleşir. Vanos sisteminin zaman içerisinde geliştirilmesiyle, sistem (intelligence) akıllı değişken supap zamanlama sistemi “VANOS” haline gelmiştir.

Vanos Ne İşe Yarar? Vanos Sisteminin Faydaları:
*Motor gücü artar.
*Motor torku artar.
*Dahili egzoz gazı devir daimi (dahili egr) gerçekleşir.
*Emisyonlar azalır.
*Yakıt tüketimi azalır.
Vanos sistemi katalitik konvertörün çabuk ısınmasını sağlar, çabuk ısınarak çalışma sıcaklığına ulaşan katalizör, emisyon temizleme işlevini yerine getirmeye hemen başlayarak atmosfere salınan zararlı gazların azaltılmasını sağlar. Düşük ve orta motor devirlerinde yüksek motor torku sağlar. Orta motor devirlerinde “dahili egr” işleviyle NOx emisyonlarının azaltılmasına katkı sağlar. Motorun daha yüksek motor devirlerine çıkmasını sağlar, yüksek motor devri, yüksek gücü de beraberinde getirir.

Dahili EGR: Değişken supap zamanla sistemiyle (VANOS), supap bindirme süresi değiştirilebilir. Supap bindirme süresinin ayarlanmasıyla birlikte, egzoz zamanında silindir içerisinde kalan atık egzoz gazlarının miktarı da kontrol edilebilir. Silindir içerisinde, egzoz gazının tamamının atılmayıp, bir miktar egzoz gazının kalması, yanma sırasında oluşan aşırı sıcaklığı düşürür ve böylece azot oksit (NOx) emisyonları azaltılmış olur. Buna dahili egr denir.
Sonsuz değişken VANOS sistemiyle birlikte, supap bindirme süresinin ayarlanması, dahili egzoz gazı çevriminin ayarlanmasını sağlar. Supap bindirmesi anında, egzoz kanalındaki bir miktar egzoz gazının geri akarak, emme kanalına geçmesi de dahili egr’ye dahildir.
Emme eksantrik mili zamanlamasının alt ve orda devirlerde ayarlanması öncelikli olarak motor torkunu arttırmaya ve dahili egr’yi gerçekleştirmeye yöneliktir. Yüksek motor devirlerinde güç üretimi ilk önceliktir.
Egzoz eksantrik mili zamanlamasının ayarlanması, motorun pürüzsüz-düzgün bir rölanti devri sağlaması ve maksimum egzoz gazı çevrimi oranının gerçekleşmesi için yapılır.Sonsuz değişkenli VANOS’a sahip motorlar, önceki nesil motorlara göre %10 daha az yakıt tüketirler.

Supap zamanlaması ayarlanırken-belirlenirken akıldan çıkarılmaması gereken konu şudur: Motor çalışırken, silindirlere alınan hava ve çıkan havanın miktarı-davranışı, motorun devrine, yüküne ve gaz kelebeğinin açıklık miktarına çok büyük oranda bağlıdır. Silindire alınan ve çıkan gazın ideal durumu sayılan bu şartlara göre sürekli değişir. Eğer supap zamanlaması belirli bir değerde sabit olursa, örneğin eski tip klasik eksantrik dişlisi olan motorlarda, motora alınan havanın ideal durumu sadece belirli bir motor devrinde mümkün olurdu, diğer tüm motor devirlerinde motorun hava emişi ideal olmaktan uzak olurdu. Bu durumda motor performansı (güç ve tork) düşerken, yakıt tüketimi artar. Değişken supap zamanlaması, değişik motor yükü ve motor devirlerinde, motora emilen havanın ideal değerlerde kalmasını, hava emiş sisteminin her duruma uyumlu hale gelmesini sağlar.

Supap zamanlamasına avans verilmesi: Avans, öne almak demektir. Kamın supapları daha erken açması demektir, bu durumda kam, ileri döndürülerek supaplara daha erken basar, erken açılan supap kapanırken de erken kapanır. Yüksek devirlerde hava emişi için yetersiz zaman olduğundan dolayı, supap zamanlamasına avans verilerek, supapların daha erken açılması sağlanır, böylece motor daha iyi nefer alır, motor gücü artar.
Supap zamanlamasına rötar verilmesi: Rötar, geciktirmek demektir. Kamın, supapları daha geç açması demektir, bu durumda kam, geri döndürülerek supaplara daha geç basar, geç açılan supap kapanırken de geç kapanır. Düşük devirlerde hava emişi için yeterli zaman olduğundan dolayı, supap zamanlamasına rötar verilerek, supapların daha geç açılması sağlanır. Bu durumda alt devirlerde motor torku artar.

Eksantrik milindeki kamların profiline (şekline-yüksekliğine) bağlı olarak, emme eksantrik mili zamanlamasının ayarlanması, hem motor gücünü hem de motor torkunu yükseltir.
Silindirlerin içerisine alınan havanın, yanma odasından tekrar emme kanalına (emme manifolduna) geri akışı, motor hızına bağlı olarak emme supaplarının kapanma noktalarının ayarlanmasıyla engellenir.
1992 yılında ilk kez uygulanan vanos sistemi bir helisel dişli ve vanos pistonuyla çalışmaktadır ve bugün ki sistemlere göre biraz ilkeldir. Bmw zamanla vanos sistemlerinde geliştirmeler yapmıştır. Bmw, vanos sistemini ilk geliştirdikten sonra, 5 farklı nesil VANOS sistemi kullanılmıştır.

VANOS SİSTEMİ ÇEŞİTLERİ (VANOS NESİLLERİ)
*İki Konumlu (ayarlı) VANOS. M50TU ve M52 motorlarda (Helisel Dişli Tip-Pistonlu)
*Sınırsız Değişken VANOS (Sadece emme eksantrik zamanlaması değişir) M62TU motorda. (Helisel Dişli-Pistonlu Tip)
*Sınırsız Değişken Çift VANOS (Double vanos, hem emme hem egzoz eksantrik zamanlaması ayarlanır). M52TU – M54 – N40, N42, N45, N46, N52, – N62, N62TU, N73 motorlarda. (Helisel Dişli Tip-Pistonlu ve Kanatçıklı Tip)
*Sınırsız Değişken Yüksek Basınçlı VANOS. S50 ve S50TU motorlarda.
*Sınırsız Değişken Yüksek Basınçlı Çift VANOS. S50B32, S52, S54 – S62 – S85 motorlarda kullanılmıştır.

VANOS NASIL ÇALIŞIR?
Vanos sisteminin çalışması ve kontrolü, motor yönetim sistemi (ECU) tarafından dijital olarak gerçekleştirilir. ECU, krank konum sensöründen gelen sinyallere göre, krank milinin konumunu sürekli algılar. Eksantrik mili konum sensöründen sinyallere göre, eksantrik (kam) milinin konumu da sürekli takip edilir. Eksantrik milinin sinyallerine göre, eksantrik milinin krank miline göre göreceli konumu belirlenir. ECU, eksantrik milinin krank miline göre açısal pozisyon farkını, selenoid valfi (yağ kontrol valfi) kumanda ederek ayarlar. ECU, kam ve krank milinin göreceli ayar değerleri (data haritası) hafızasında kayıtlıdır. ECU hafızasındaki program, bazı sensör verilerini temel alarak gerekli ayarlamaları yapar. Bunlar;
*Motor devir hızı
*Gaz kelebeği pozisyonu
*Motor suyu sıcaklığı

Vanos sisteminin çalışma prensibi, vanos çeşitlerine göre değişkenlik gösterdiğinden, yukarıdaki vanos çeşitleri okunarak sistemin çalışması daha kapsamlı öğrenilebilir. Bu kısımda ilk vanos sisteminin çalışma prensibi temel alınmıştır.

Vanos Sistemi Hidrolik Devre Şeması
Karterdeki yağ, yağ pompası tarafından basılarak çek valften geçer. Yağ motor yağ filtresinden geçerek temizlenir. Gönderilen yağ 3 konumlu 4 yollu bir selenoid valften geçer. Selenoid valf yağın akışını yönlendirir, akış yönünü değiştirir. Yağ akışının yönü, vanos pistonunun sağa mı yoksa sola mı döneceğine göre ECU tarafından değiştirilir.
Sistem tasarımına göre, kam milinin ayarlanması; bir helisel vanos dişlisiyle, bir kanatçıklı motorla gerçekleşir (bu vanos sisteminin nesline göre değişir).

Kam milindeki yağ deliğinden giriş yapan yağ, frezeli mil ve torks başlı civatanın arasından geçer. Cıvata başının temas yüzeyi ile frezeli mil arasındaki iki yağ kanalından geçerek vanos dişlisine gelir.

Çek Valf
Vanos’un yağ sistemindeki çek valf, yağ pompasından basılan yağın, sistem elemanlarına geçmesine izin verir, tersi yönde yağ akışına ise izin vermez. Çek valf, motor çalışmıyorken sistemdeki yağın geri boşalmasını engeller, böylece yağ kanallarındaki yağ boşalmamış ve boşluk yapmamış olur. Aksi halde motor stop edildikten sonra yağsız kalarak boşluk oluşan vanos sisteminde, motor çalıştırıldığında aşınmalar, gürültü-titreşim meydana gelir. Çek valfler yapısal olarak akışın bir yöne geçmesini sağlarken, aksi yönde akışı engellerler.

alıntı

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Krank Mili Nedir? Nasıl Çalışır?	SLyther	Oto Teknik & Dizayn	0	10 Ekim 2015 21:47
Dizel Motoru Nedir? Nasıl Çalışır?	SLyther	Oto Teknik & Dizayn	0	20 Eylül 2015 14:31
Bilinçaltı nedir ve nasıl çalışır?	Tufan	Merak Ettikleriniz	0	22 Kasım 2013 08:15
SUN işletim sistemi nedir? Nasıl Çalışır?	Julw	GNU, Linux ve UNIX	0	09 Aralık 2007 13:54
ISA Server nedir Nasıl Çalışır ?	Julw	Ağ, Network ve Networking	0	15 Kasım 2007 19:46

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

Etiketlenen Kullanıcılar
Etiketlemek istediğiniz kullanıcılar arasına virgül koyunuz. Örnek: nokta,sukunet,NucLear

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.