Çevrimdışı

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Johan Huizinga’ya göre “Oyun, insanın yaşamı ve doğayı öğrenmekte kullandığı ilk etkinliktir. İnsanoğlu doğuştan “homo ludens”, yani oynayan insandır. Oyun, Lazarov’un tanımlamasıyla, kendiliğinden ortaya çıkan, hedefi olmayan ve mutluluk getiren bir aktivite”dir. Montaigne ise oyunu, “çocukların en gerçek uğraşları” olarak tanımlamıştır. Huizinga, Erikson, Freud, Piaget, Schiller gibi kuramcılar oyun kavramına dair değişik tezler ortaya koymuşlardır. Örneğin Freud, oyunun işlevsel yönüne vurgu yapmış, kişinin oyun sayesinde korkularından, sosyal çatışma ve engellerinin üstesinden gelebileceğini iddia etmiştir.

Sosyolog Richard Sennett ise “Kamusal İnsanın Çöküşü” adlı kitabında, oyunu ‘kamusal ifadeyi sağlayan enerji’ olarak ifade etmektedir. Sennett’a göre oyun ‘gönüllü, çıkar gözetilmeyen, yalıtılmış ve sınırlı bir etkinliktir’. Bu noktada, Sennett anlık isteklerden ya da doyumlardan uzak durmak olarak tanımladığı oyun kavramını, bir toplumsal sözleşme biçimi olarak adlandırır. Örneğin misket oyununda; amaç sadece kazanmak değil – diğerlerinin tüm misketlerini ele geçirmek değil- aksine oyunun kurallarını daha çok karmaşıklaştırmaktır. Oyunda kazanan mümkün olduğunca geciktirilir. Kazanmak salt bir amaç değildir. Kurallar koyarak oyun ne kadar uzarsa, çocuklar o kadar özgür olurlar. Ancak kural koymak basit bir şey değildir, oyuncunun oyun sırasında benlik mesafesini devreye sokması gerekir. Yani bireysel isteklerini sınırlandırması, egosal arzularını kontrol altına alması gerekir. Bu sayede, başkaları karşısındaki üstünlüğü ertelenir. Oyuncular arası beceri eşitsizliklerinin dengelenmesi gündeme gelir. Örneğin, 4 ve 6 yaşlarındaki iki çocuğu düşündüğümüzde, 6 yaşındaki çocuk kendinden güçsüz durumda olan 4 yaşındaki çocuğun kaybetmesini geciktirmeye çalışır.

Çocuk ve OyunKurallar yoluyla benlik mesafesi oluşturan çocuk, aynı zamanda koyduğu kuralların değiştirilebilir ve kendi kontrolünde olduğunu keşfetmeye başlar. Bu sayede, çocuk oyunda denetlenen bir çevre yaratarak, hayal kırıklıklarına karşı bir yanıt oluşturma potansiyeline de sahip olur. Ancak çocuklar benlik-mesafesi koyarken riske girerler. Her kendinden vazgeçme, riske girmeyi gerektirir. Sennett’a göre: “Çocuklukta gelişen rol yapma yeteneği, yetişkinlerin kültürel koşullarında ortadan kalkmaktadır. Yetişkinler oyunlarda kullanılan ‘kuralları’, ‘görenekleri’, ‘klişeleri’, ‘basmakalıp duyguları’ hor görmekte, bunları daha az ifade ettikçe özgürleştiklerini sanmakta ve daha ‘derin’ bir yaşama çekildiklerini düşünmektedirler.” Ancak Sennett’a göre bu çağımızın hastalığı olan “Narsisizm”dir.

__________________