Çevrimdışı

Oyun çocukların gelişiminde önemle yer alan bir etkinliktir. Çocuğun oyunları, önce yakın çevresinde, daha sonra sosyal ortamlarda sürer. Oynadığı oyunlarla cinsel kimliğini fark eder, sorumluluk alır, toplumsal kuralları öğrenir. Düşünce, duygu ve ilişkiler açısından oyun yoluyla kontrol kazanır.

Oyun, çocuğa hiç kimsenin öğretemeyeceği konuları kendi deneyimleriyle bir öğrenme yöntemidir. Oyun; sonucu düşünülmeden, sadece eğlenmek amacıyla yapılan hareketlerdir. Erişkinler gözüyle oyun, çocuğun eğlenmesine ve oyalanmasına yarayan amaçsız bir uğraştır. Çocuklar ile iletişim kurmanın onların dünyasını paylaşmanın birçok yolu vardır. Oyun bu yolların en doğal olanı, en sık kullanılanı ve en sağlıklı sonucu verenidir. Çocuk için oyun gerçek yaşantısından daha çok benimsediği, daha çok içinde yaşadığı ve mutlu olduğu bir dünyadır.


Yaşamın ilk yıllarında, çocukların temel işi oyundur. Çocuklar eğitici oyunlar yoluyla çevrelerini tanımakta, iletişim kurmayı öğrenmekte ve gelişimin tüm alanları oyundan etkilenmektedir. Son yıllarda çocuk oyunlarına araştırmacıların ilgisi giderek artmıştır. Engelli olmayan çocuklara ilişkin oyun araştırmalarının yanı sıra zihinsel engelli, işitme engelli ve görme engelli gibi çeşitli engel gruplarına yönelik oyun araştırmaları yer almaktadır.


Oyun konusunda yapılan araştırmaların giderek artmasına karşın, oyunun tanımlanmasına ilişkin problemler bulunmaktadır. Günümüze dek üzerinde hemfikir olunan tek bir oyun
tanımı yapılamamıştır. Çeşitli tanımlar yapılmakla beraber daha çok oyunun gelişimdeki
önemi üzerinde daha çok durulmuştur. Çocuklar için bir yaşama biçimi, yetişkinler için ise bir
eğitim aracı olan oyun, çocuğun yaşamında birtakım evrelerden geçerek gelişmektedir.

 

Çevrimdışı

Oyun hakkında ilk geliştirilen kuramlar, insanlarda ve hayvanlarda neden oyun oynama
gereksinimi olabileceğini açıklamakla başlamıştır. Sonraları oyunun dinamiği ve oyunun önemi / faydaları üzerinde duran kuramlar geliştirilmiştir. Rausseau, Montessori, MacMillan kardeşler ve Suzan İsaacs çocukların yetişkinlerden farklı gereksinimleri olduğunu ve bunların yaşlara göre de değişim gösterdiğini öne sürerek toplumu uyarmaya çalışmışlardır. Bu akım son yıllarda Batı dünyasında kendi içinde bir ekol haline gelmiş olup bazı okullarda çocuk eğitiminin sadece oyun ortamında verilebilecek şekilde eğitim programları düzenleme yoluna gidilmiştir.

- Huizinga (1947), oyunun felsefesini Homo Ludens adlı eserinde ayrıntılı bir şekilde ele
almıştır. Ona göre oyun, kişinin kendini bütünüyle kaptırdığı bir etkinliktir.

 

Çevrimdışı

- Piaget (1962) oyunu diğer etkinliklerden farklı kılan şu ölçütler üzerinde durarak çocuğun
gelişimi ve eğitiminde oyun ortamını doğal bir süreç olarak görmektedir. (Bax,1977)

 Oyun kendi içinde bir bütünlüktür.
 Doğaçlamadır.
 Eğlenceli bir etkinliktir.
 Belli bir sıra ve mantık gerektirmez.
 Çatışmalardan uzak, özgür bir ortamdır.
 İçten güdümlüdür.

Vygotsky(1978), oyunu çocuğun çevre ile baş edebilmek için kullandığı bir mekanizma
olarak tanımlamaktadır.

Okul öncesi oyun örnekleri ve oyunlar, insanların beden ve kafa yeteneklerini geliştirmek amacını güden; hesap, dikkat, rastlantı ve beceriye dayanan, çoğu kez oyalanmak için oynanan aynı zamanda tat veren bir tür yarışmadır.

Maria Montessori oyunun önemi ve faydalarını şu sözüyle özetlemiştir.

“Çocuk etkinliğe can atar. Eğer ona etkinlik olanaklarını sağlarsak mutluluk veririz. Bu
etkinlik faydalı olursa, onun etkinlik gereksinimi, kargaşalık yaratacağı yerde bir iş yaratmış olur.” M.MONTESSORİ


Kısacası oyun; sonu düşünülmeyen, gönüllülük esasına dayanan, dışsal baskılar ve zorlamalardan uzak olan bir etkinliktir.

Oyun, okul öncesi erken eğitim için bir araç olarak kabul görülmekte ve erken eğitim programları için avantaj oluşturmaktadır. Anne ve babalara oyun davranışlarının öğretilmesi ile hem çocuklar hem de anne ve babalar erken eğitim programlarına daha kolay uyum sağlamakta, anne-babalar yetersizlik duygularından kurtulmakta ve programa katılımları artmaktadır. Oyun merkezli bir erken eğitim programı engelli çocuğun aile ve sosyal yaşama uyumunu kolaylaştırmakta,onun gelişimini hızlandırmakta, bilişsel olgunluğunu artırmaktadır.

Bir çok okul öncesi oyun etkinliği, eğitici oyun mevcuttur. Eğitici oyunlar ve oyun kartları için tethystore adresini ziyaret edebilirsiniz.



Kaynak : MEB MEGEP çocuk gelişimi ve eğitimi yazısı.