| |
|
01 Haziran 2012, 21:49
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Afganistan'daki Yahudilerin Tarihi Yahudilerin 2000 yıldan fazla yaşadığı Afganistan'da dış göçler nedeniyle nüfus zamanla büyük miktarda azalmıştır. Afgan Yahudi cemaatleri bugün en çok İsrail'de ve bir kısmı da ABD'de varlıklarını sürdürmektedir.[1] Bugün Afganistan'da Zablon Simintov isimli tek bir Yahudi kalmıştır. Zablon, Afganistan'ın başkenti Kâbil'deki köhne sinagogun bakımıyla ilgilenmektedir; dünyanın çeştli yerlerindeki Müslüman ve Yahudilerden gelen yardımlarla yaşamını sürdürmektedir. Tarihçe 2500 senelik Afganistan'daki Yahudilerin varlığı Babil Sürgünü ve Perslilerin fethine kadar dayanmaktadır. Yahudi nüfusunun varlığı Nabkat-i Nasiri'nin 7.yy'daki kayıtlarında bahsedilmiştir; bu kayıtlarda Gur'da Beni İsrail halkından bahsedilmektedir. Paştun halkının bazıları Kayıp On Kabile'den geldikleri efsanesine inanırlar. Ayrıca, Kâbil isminin Habil ve Kabil'den geldiğini[3] ve Afgan isminin Şaul'un torunu Afgana'dan geldiğini savunurlar. V. Minorsky, W.K. Frazier Tyler ve M.C. Gillet gibi tarihçiler Afgan isminin 982 tarihli Hudûd el-âlem isimli kitaptan geldiğini belirtir: « Saul, dağda hoş bir köy. İçinde Afganlar yaşar. » Saul köyü muhtemelen Ghazni'nin doğusundaki Gardez'in yakınlarındadır. Kitapta ayrıca, bugün Celalabat'ın bulunduğu yerin yakınlarında bir köyde, yerli kralın Hindu, Müslüman ve Afgan eşleri olduğundan bahseder.[4] 1080'de Moşe Ben Ezra, Ghazni'ye haraç ödeyen 40.000 Yahudiden, 12.yy'da da Tudela'lı Benjamin 80.000 Yahudiden bahseder. Cengiz Han'ın 1222'deki istilâsıyla azalan nüfus 1839'da İran'dan gelen göçlerle tekrar 40.000'e çıktı. 1948'de nüfusu 5000 olan Yahudilerin yurtdışına çıkma yasağı 1951'de kaldırılınca birçoğu İsrail ve ABD'ye yerleşti.[1] 1969'da ülkede sadece 300 Yahudi kaldı ve bunların çoğu 1979'daki Sovyet istilâsıyla evlerini terk etti. 1996'da çoğu Kabil'de olmak üzere 10 tane Yahudi kaldı. Bugün Afgan asıllı Yahudilerin 10.000'i İsrail'de 200'den fazla aile de New York'ta yaşamaktadır. Yakın tarih 2004'ün sonlarına doğru Zablon Simintov ve Isaac Levy (d.~1920) isimli sadece iki Yahudi kaldı. Levy bağışlarla hayatta kalmayı başarırken Simentov geçimini 2001 yılına kadar halı ve mücevher satarak sağlıyordu. Kâbil'deki köhne sinagogun iki ayrı uçlarında yaşıyorlardı. Herbiri sinagogun ana sorumlusu dolayısıyla Tora'nın gerçek sahibi olduğunu savunup diğerini hırsızlık ve sahtecilikle suçladı. Birbirlerini otoritelere şikayet edince ikisi de Taliban hapisanelerinde yattı, Taliban Tora'ya el koydu. Simentov'u tanıyanlardan birinin dediğine göre "(ona) viski getirirsen (Simentov'un) başı göğe erer."[5] ABD'nin Taliban rejimini ortadan kaldırmak için Afganistan'a girdiği zamanlarda uluslararası medyada boy gösteren kavgalı Simentov ve Levy'nin durumu bir tiyatro oyununa ilham oldu. Josh Greenfeld tarafından yazılan "The Last Two Jews of Kabul" (Kâbil'in Son İki Yahudisi) New York'ta 2002'de sahneye taşındı. Ocak 2005'te Levy doğal nedenlerden öldü. 30 milyonluk Afganistan nüfusunda Simentov tek başına kalınca 33 ppb oranıyla dünya çapındaki en düşük Yahudi nüfus oranı gerçekleşmiş oldu. Simentov, el konulmuş Tora'yı tekrar eline geçirmek için çaba sarfetmektedir. İbranice bilmeyen Simentov'a göre[5] Tora'yı çalanlar şu anda Guantanamo Kampındalar. Simentov'un eşi ve çocukları şu anda İsrail'de yaşamaktadır ve dediğine göre onlara katılmayı düşünmektedir. Yakın zamanda yapılan bir röportajda ise "İsrail'e gitmek mi? Ne işim var benim orada? Neden terkediyim?" demiştir.[5] İsrail'in kayıp on kabilesi Birçok Müslüman ve bazı Yahudi dinbilimciler Afganistan'ın en büyük etnik grubu olan Paştunların Kayıp On Kabile'den geldiklerine inanır. Bu teori Nimat Allah al-Harawi'nin 1612'de yazdığı Afganların Tarihi eserinde de bulunur.[6] Buna delil olarak ise sözlü gelenekler ve klanlarındaki isimlerinin 2700 yıl önce Asurlular tarafından sürülen kabilelerin isimlerine olan benzerliği kullanılır. Fakat yapılan genetik araştırmalarda Paştunlar ile Yahudiler arasında bir bağ bulunamamıştır. Bugünün Afgan Yahudileri Bugün, 10.000'den fazla Afgan asıllı Yahudi İsrail'dedir. İkinci en kalabalık Afgan Yahudi nüfusu ise 200 aileyle New York'un Queens ve çevre muhitlerinde yaşamaktadır.[1] Birçoğu Peştuca ve Darice konuşamazken kendilerinin teknik olarak "Afgan" olmadığı sadece bir zamanlar orda yaşadıklarını söylemektedir.[7] Haham Jacob Nasirov tek bir Afgan sinagogu bulunan Anşey Şalom isimli ortodoks cemaatin liderliğini yapmaktadır. Cemaatin üyeleri arasında Afgan Yahudilerinin yanı sıra Yemen, Suriye, Rusya, Irak, Fas ve Lübnan kökenli Yahudiler de bulunmaktadır. | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| afganistandaki, tarihi, yahudilerin |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Kenya'daki Yahudilerin Tarihi | efLatun | Musevilik | 0 | 01 Şubat 2012 19:57 |
| Lihtenştayn'daki Yahudilerin Tarihi | efLatun | Musevilik | 0 | 30 Ocak 2012 20:45 |
| Nijerya'daki Yahudilerin Tarihi | efLatun | Musevilik | 0 | 30 Ocak 2012 20:38 |
| Meksika'daki Yahudilerin Tarihi | efLatun | Musevilik | 0 | 29 Ocak 2012 23:13 |
| Mısır'daki Yahudilerin Tarihi | efLatun | Musevilik | 0 | 29 Ocak 2012 23:12 |
Normal
