Çevrimdışı

Kivi asması, yaprağını döken, tırmanıcı ve sarılıcı, üzüm asmasına benzeyen, güçlü bir bitkidir. Ağaçlara ve insan eliyle yapılmış desteklere tırmanarak 5-7 m. kadar boylanabilir. Ekonomik ömrü 20-30 yıldır. Ana gövdesi 20 cm'ye kadar kalınlaşabilir. Genç sürgünleri (dalları), parlak kırmızı renkte tüylerle kaplıdır. Asma gibi sülük çıkarmayıp yatay uzayan bu sürgünlerin, desteklere dayandırılması gerekir. 20-30 cm. çaplı, kalp biçiminde, üst yüzü parlak ve canlı yeşil renkli, kenarları dişli yaprakları vardır.

Kivi asması, ikievcikli bir bitkidir. Yaz başında sarımsı beyaz ya da pembemsi renklerde açan ve ayrı ayrı biçimlerdeki dişi ve erkek çiçekleri, ayrı ayrı asmaların üzerinde yer alır. Sonbaharda olgunlaşan kivi meyveleri 40-100 gr. ağırlıkta, oval biçimli, 4-7,5 cm. uzunlukta ve 3-4,5 cm. kalınlıkta, yeşilimsi kahverengi, üzeri kolayca silinip çıkabilen kahverengi tüylerle kaplıdır. Meyvenin eti zümrüt yeşili ya da kahverengi, sulu, yumuşak dokulu, hoş kokulu ve tatlıdır.

Normal bir meyve, 100-1.200 adet minik çekirdek taşır. Bu meyveler hasat edildikten sonra, oda sıcaklığında (20 santigrat derecede) 7-15 gün bekletilir. Böylece olgunlaşan meyve, taze olarak dilimlenip öylece ya da üzerine krema konularak yenilir. Salatalara konulduğunda çeşni ve renk katar. Meyve suyu yapılır ve pastacılıkta sıkça kullanılır.

BESİN DEĞERLERİ

100 gr. taze kivi meyvesinin besin değerleri şöyle sıralanabilir: 66 kalori; 17.5 gr. karbonhidrat; 0,79 gr. protein; 0,07 gr. yağ; 0 kolesterol; 0,45 gr. lif; 64 mgr. fosfor; 0,51 mgr. demir; 16 mgr. kalsiyum; 226 mgr. potasyum: 30 mgr. magnezyum: 175 IU A vitamini: 100-400 mgr. C vitamini: 0,02 mgr. B1 vitamini; 0,05 mgr. B2 vitamini; 0,50 mgr. B3 vitamini.

SAĞLIĞIMIZA YARARLARI

Yukarıda sayılan değerlerden görüleceği gibi kivi, çeşitli maddeler yönünden zengin bir besindir. Üstelik;

o C vitamini yönünden çok zengin olduğu için 1/3 adet kivi yenilmesi bedenin günlük C vitamini gereksinimini karşılar.

o Kivinin, zengin C vitamini ve türlü enzimler içermesi nedeniyle insan bedenini gençleştirdiği bilim adamlarınca ileri sürülmektedir.

ASMASININ ÜRETİLMESİ

Kivi asması, özenle uygulanması gereken birtakım işlemler sonucu profesyonel üreticiler tarafından tohumuyla ya da gövde veya dal çelikleriyle veya daldırma yoluyla çoğaltılır. Bizim için doğru olanı, inanılır üreticiden dişi ve erkek kivi asması fidanlarını alıp derin kazılmış ve gübrelenmiş uygun toprağa ve on dişiye bir erkek bitki hesabıyla 5 x 5 m. aralıklarla dikmektir.

ASMASININ YETİŞTİRİLMESİ

İklim isteği: Çok yağış alan, nemli, rüzgârdan korunmalı, kışın soğuk olan ve orta yoğunlukta güneş alan çevreleri seven kivi asması, kış mevsiminde -6 dereceye kadar dayanabilir. Ama genç bitkiler -6 derecenin altındaki sıcaklıktan zarar görür. Yapraklarını döken bir bitki olan kivi asması, kışın dinlenme mevsiminde, 400-500 saatlik bir soğuklama devresi geçirmek ister.

Toprak isteği: Kivi asması derin, geçirgen ve gevşek bünyeli, organik madde yönünden zengin, asit ya da nötr karakterli (pH'ı 5-7) olan topraklarda iyi gelişir. Toprakta en çok %8 kireç bulunmalıdır. Killi, ağır (su tutan) ve taban suyu yüksek olan topraklarda olumsuz sonuçlar alınır. Kivi asması toprak işlemesi istemez.

Rüzgârkıran isteği: ilkbaharda sert esen rüzgârlar kivi asmasının genç sürgünlerini kıracağı için böyle rüzgârların estiği alanlarda kivi asmasının korunması için rüzgârkıran oluşturulması gerekir. Bu iş için servi (andız) ağaçları kullanılır.

Sulama isteği: Kivi asmasının kök yapısı yüzlek olduğu için ülkemizde Doğu Karadeniz bölgesi dışındaki alanlarda, yağış durumuna göre mayıs-eylül aylarında bitkinin sulanması gerekir. Sulanma aralığı 2-7 gün olup çok sıcak ve kurak havalarda günaşırı sulanabilir. Bitkiye, tuzsuz su verilmelidir.

Gübreleme: Kivi asmaları, her yıl topraktan fazlaca besin kaldırır. Bu nedenle toprağının düzenli olarak gübrelenmesi gerekir. Dikimden önce toprağa iyi yanmış çiftlik gübresi verilirken daha sonra yılda iki kez, mart ve haziranda azot, fosfor ve potasyum içeren kompoze fenni gübreler, serpme yoluyla verilir.

Herekleme: Kivi asması, gövdesi artan ağırlığı taşıyamadığı için herek, direk ya da tellerle desteklenmelidir. Bir asma 30-40 kg. meyve ve bir o kadar da sürgün ve yaprak ağırlığı taşıyacağından, her bitkiye sağlam bir herek, direk veya gergin bir tel sistemi gerekir.

Budama: Kivi asması yetiştirilirken yapılacak en önemli işlemlerden biri de budamadır. Budama, kış ve yaz mevsimlerinde olmak üzere yılda iki kez, üzüm asmalarının-kine benzer biçimde uygulanır. Budama işleminin, bu işten anlayan kişiler tarafından yapılması doğru olur.

Hasat (Derim): Kivi asmalarının tam çiçeklenmesinden 140-160 gün kadar sonra meyve hasat edilir. Ancak, bu meyveler asmalardan toplandıktan sonra, yukarıda belirtildiği gibi, oda sıcaklığında bekletilip tam olgunluğa ulaşmaları sağlanır ve daha sonra tüketilir. Kivi meyvesinin hasadı, elle toplama yöntemiyle yapılır. Meyvelerin sapı dalında bırakılır. Meyveler örselenmeden ve sapsız olarak toplanır.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Kivi asmalarında, periyodik ilaçlamayı gerektirecek hastalık ve zararlılar bulunmaz. Yine de çevrelerindeki konukçu (zararlı barındıran) bitkilerden gelebilecek ya da toprakta bulunacak zararlılara karşı dikkatli olunması, seyrek de olsa ilaçlama yapılması gerekebilir.

2-) BİTKİ ÖZELLİKLERİ :

Kivi asmaları sarılıcı-tırmanıcı bitkilerdir. Toprak üstü aksamı çok kuvvetli değildir. Kök yüzlek ve saçak kök yapısındadır. Çoğunlukla toprağın 0-40 cm derinliğinde bulunur. Ancak uygun koşullarda 1-1.5 m derine gidebilir. Kılcal kökler hızlı gelişir ve yenilenir.

Gövde
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
sarılıcı asma gövdesidir. Genç yaşlarda gevşek ve kırılıcıdır. Gövde kendi ağırlığını taşıyamaz. Bu yüzden dikimden itibaren herekle desteklenmelidir. Şekil budaması ile dik ve düzgün gövde oluşturlması önemlidir. Gövde derin kış soğuklarından (-13 C ce daha aşağı ) zararlanır ve çatlar.

Sürgünler
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
1 yaşlı çubukların gözlerinden sürerler. Sürgün ucu kırmızı tüylüdür. Sürgünler çok kuvvetli büyürler. Yaz ortasına kadar 2-3 m uzunluğa ulaşırlar. Çiçeklenmeye kadar körpe ve gevşek olan sürgünler rüzgarla dipten kırılırlar. Büyümesi yavaşlayan sürgünlerin uçları herhangi bir desteğe veya kendilerine tutulur ve kıvrılırlar.
Çiçekler
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
dekoratif yapılıdır. Taç yaprakları beyazdır. Bir asmada yüzlerce çiçek bulunur. Tek tek veya 3’lü gruplar halinde oluşurlar. Erkek ve dişi çiçekler ayrı bitkilerde bulunur. Yapısal olarak bahçe tesisinde dişi çiçekli bitkilere mutlaka tozlayıcı (erkek-babalık ) bitkiler gereklidir.
Normal olarak çiçek ve meyve dökümü olmaz. Tozlanan bütün çiçekler meyve tutar. Bu yüzden kış budamasında yeterli sayıda göz bırakılmalı veya seyreltme ile meyve yükü dengede tutulmalıdır.
Meyve yıllık sürgünlerde tek tek veya 3’lü gruplar şeklinde olur. Üst kabuk ince ve kahverengi tüylerle kaplıdır. Hasat olumunda 60-150 gr arası ağırlıkta olur. Meyve eit yeşil renkli ve çok çekirdeklidir
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
yüksek oranda (100-300mg/100gr.) C vitamini içerir. Ayrıcı P
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Fe
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
K
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ve Ca gibi mineraller ve bazı enzimlerce zengindir.
Ticari olarak bütün Dünyada % 80 – 100 oranında Hayward çeşedi ve Tomuri
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Matua veya diger tip veya klomlar kullanılır.

Kivi asmaları Mart sonu- Nisan başında uyanır. Mayıs’ın sonu- Haziranın ilk haftasında çiçek açarlar. Hasat Ekim’in ikinci – Kasım’ın birinci yarısında yapılır. Aralık ortasında yaprak dökerler.

3-) İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ:

Toprak İstekleri :
Kivi asmaları saçak ve yüzlek ve köklü olduğundan süzek
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
hafif ve derin topraklarda iyi gelişir. Killi
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ağır (Su tutan ) ve taban suyu yüksek topraklarda sonuç olumsuz olur. Asitli topraklarda iyi gelişir. Toprak PH’sı tercihen 5.5-7.0 arasında olmalıdır. Toprakta en çok % 8 kireç olmalıdır. Organik maddece zengin topraklarda sonuç olumlu olur.
İklim İstekleri : Actinidia asmaları vegestasyon dönemi uzun bitkilerdir. Gözlerinh uyanmasında yaprak dökümüne kadar 240-260 gün don olmayan gelişme süresi ister. İlkbaharın geç donlarında sürgünler zarar görebilir. Bitkiler sürekli ve sert rüzgar alan yörelerde gelişemez. Verim yaşındaki bitkiler kışın -13 CC’ye kadar dayanabilirken genç bitkiler daha yüksek (-4
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
-6 C ) sıcaklıklarda zararlanabilir.

4-) TESİS TEKNİĞİ

Dikim Planı ve Dikim :
Kivi tesisinde fidanlar iklim ve toprağa bağlı olarak 4x5
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
5x2
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
4x3 gibi değişik aralıklı ve mesafelerle dikilebilir. Kış soğuklarının derin olmadığı yörelerde ( Doğu Karadeniz ) sonbahar dikimi yapılabilir. Aksi halde ilkbahar dikimi yapılmalıdır. Dikimde çukurlar derin açılmalıdır. Dikim de tercihen 2 yaşlı fidanlar kullanılma- lıdır. Fidanların gövdesi 8-12 mm çapında ve iyi olgunlaşmış olmalıdır. Saçak kökler bol ve temiz (nematodsuz) olmalıdır. Dikimde fidanlar sürgünleri 3-4 gözden kesilir.
Destek Sistemi :
Kivi asmalarının gövdesi kendi ağırlıklarını taşıyamadıkları için direk ve tellerle desteklenerek yetiştirilirler. Direklere yeniden 1.60-1.80 m yüksekten 1
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
5 uzunluğunda bir kol bağlanır. Bu kol üzerinden 30 cm aralıklı 5 sıra tel çekilir. Teller sağlam ( 3 cmO ) ve paslanmaz (galvenize ) olmalıdır. Direkler ağacı veya beton 10-12 cm çapında ve 2.20 – 2.40 m uzunluğunda olmalıdır. Çapraz kollar ağaçtan ( 5x8 cm )veya demir / 6’lık köşebent veya 3 cmO boru) olabilir. Sıralar kuzey ve güney uzanımında olmalıdır.

5-) BAKIM İŞLEMLERİ
Su ve Sulama:
Asmalar yüzlek köklü
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
buna karşılık çok ve büyük yapraklı olduğundan su isteği fazladır. Doğu Karadeniz Bölgesi dışında yağış durumuna göre Haziran-Eylül arasında sulama gerekebilir. Bu dönemde sulama aralığı 2-7 gün arasında değişir. Su
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
çok önemli yörelerde damlama
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
diğer yörelerde minisprik (asma altı yağmurlama ) sistemleri ile verilmelidir.

Toprak İşleme:
Kökler yüzlek ve toprak sürekli nemli olacağından toprak işleme yapılmaz veya çok yüzlek yapılır. Birçok bahçede sıra araları otlu (yeşil örtü ) dur
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
sıra üzerlerinde yabancı otlar ilaçlarla kontrol edilir.

Budama:
Ürün bir yaşlı
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ürün çubuklarından alındığından budama ve yükleme çok önemlidir. Asmalarda 5 yaşından sonra gelişmeye göre kış budamasında 100-400 göz bırakılır. Çubuk uzunlukları 6-18 gözlü olabilir. Bitkilerde sıkışıklığı azaltmak ve güneşlenmeyi artırmak için yaz budamaları da uygundur. Kış ve yaz budamaları esasları bağcılıktakine benzer.

Gübreleme:
Asmalar topraktan her yıl fazlaca makro ve mikro besin elementleri kaldırılır. Bunların düzenli olarak toprağa verilmesi gerekir. Dikimden önce dekara 2-3 ton verilecek çiftlik gübresi 3-4 yıl aralarla tekrarlanmalıdır. Kivi asmaları mineral madde noksanlıklarına duyarlıdır. Özellikle K
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Mğ
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Zn ve Fe noksanlıkları sık görülür.

Soğuktan Korunma:
Genç Kivi asmalarının gövdeleri kış soğuklarından saman ot
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
çuval gibi malzeme ile korunabilir. İlkbahar geç donlarından korunmanın en etkili yolu ile minisprik ( yağmurlama ) sistemleridir. Ancak kış soğukları nadir olarak bitki kaybına yol açar. Üst aksam donsa da toprak içinde ki uyur gözlerle asma tacı yenilenir.

Arı Kovanı Bulundurulması:
Etkin bir tozlama ve meyve tutumu için çiçeklenme zamanı bahçede arı kovanı bulundurulmalıdır. Erkek çiçeklerin polenleri arılarla dişi çiçeklere taşınırlar. Rüzgarla tozlanma çok az olur.

Hastalık ve Zararlılarla Mücadele:
Kivi asmalarının diğer bazı kültür bitkileri gibi periyodik ilaçlamayı gerektirecek hastalık ve zararlısı yoktur. Bir çok bahçede çok az ilaçlama yapılır veya hiç yapılmaz. Bununla birlikte çevredeki konukçu bitkilerden gelecek veya toprakta mevcut hastalık etmeni veya zararlılara karşı dikkatli olunmalıdır.

6-)VERİM VE HASAT:

Tesiste 2 yaşlı fidanların kullanılması halinde
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
dikimin 3. Yılından itibaren verim alınmaya başlanır. Doğal olarak ilk yıllar az olan verim bitki gelişmesine paralel artar. Asmalar tam verim yaşına 6-7 yaşında girerler. Bitki başına verim uygun çevre ve bakım koşullarında 40-50 kg’a çıkar. Bu durumda dekara verin de 2-3 tonu bulur. Ancak bütün bitkilerde olduğu gibi verim ile kalite arasında denge korunlamalıdır (Tablo 1).
ÖZET :
Kivi son 20 yılda birçok ülkede üretimi hızla gelişen bir meyve türüdür. Sarılıcı ve tırmanıcı bir asma türüdür. Bu yüzden direk ve tellerle desteklenerek yetiştirilir. Ticari yetiştiricilikte büyük çoğunlukla Hayward çeşidi ve tozlayıcıları (Tomuri
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
Matua ) kullanılır.
Actinidia adaptasyonu geniş olan bir türdür. Bu yüzden farklı ekolojilerde yetiştirilebilir. Yetiştiriciliğini düşük kış sıcaklıkları ( 13 C ve aşağı )
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ilkbahar geç donları ve sürekli rüzgar kısıtlar. Vegatosyon dönemi 230-260 gün sürer. Yetiştirileceği topraklar derin
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
süzek
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
az kireçli olmalıdır. Bakım işlemlerinin en önemlisi sulama ve budamadır. Bitkiler orta bünyeli topraklarda bile susuzluğa ancak 7-10 gün dayanabilir. Budama ise meyve yükü ile ürün/yaprak ilişkilerini doğrudan etkilediğinden önemlidir.

Tam çiçeklenmeden 140-160 gün sonra hasat edilen kivi meyvesi
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ancak olgunlaştıktan sonra yenebilir. Pra-tikte genel olarak burada belirtilenlerden daha yüksek verimlere ulaşır. Hasat olumuna gelen meyvelerde görünür bir değişiklik olmaz. Meyve sertliğini korururenk değişmeztüyler dökülmez. Diğer ülkelerde suda çözünür kuru madde en az % 6.2 olunca hasat edilir. Bu da refraktometre ile belirlenir. Sertlik ise 8-10 kg/cm2 civarındadır. Ancak geç hasat edilen meyvelerde kalite daha yüksektir. Bu yüzden suda çözünür kuru madde ( SÇKM )’nin %8.5-9 da hasat edilmesi önerilir..

Hasatta meyve sapı dalda kalır
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
meyve sapsız toplanır. Çiçeklenme eli hasat arasında 140-160 gün geçer. Hasat edilen meyve hemen yenemez. Yeme olumuna gelmesi için mutlaka olgunlaştırılması gerekir. Olgunlaşma oda sıcaklığında ( 20 C ) 7-15 günde tamamlanır. Yeme olumuna gelen meyvelerde sertlik 1 kğ/cm2
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
SÇKM de % 13.5-15 arasında bulunmalıdır. Hasattan sonra meyveler kolaylıkla ve uzun süre depolanabilirler. Nemli ve serin ortamda 2 aya kadar kolaylıkla saklanabilen meyveler soğuk hava depolarında (0-0.5 C sıcaklık
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
%90 nem) 6 aya kadar muhafaza edilebilir..

 

Çevrimdışı

Sevdiğim Meyve'lerden Biride Kiwi
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

 

Çevrimdışı

Bende severim. Ayrica bir tuyo vermek istiyorum, mangalda eti seven arkadaslar ete yaptiginiz terbiyeye bir kivi katip deneyin eti nasil yumusattgina ve verdigi lezzete inanamayacaksiniz
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

 

Çevrimdışı

Paylaşım icin Teşekkürler.