Çevrimdışı

Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Daha önce hiç 100 amerikan doları -100$- gördünüz mü bilmem.
Görmeyenler için söyleyeyim çoğu para biriminde olduğu gibi 100$ ın bir
yüzünde de bir portre vardır. Portre Amerikalılar için çok değerli biri
olan Benjamin Franklin’e aittir.

Franklin yayımcı, yazar, kaşif, bilim
adamı ve diplomat gibi birçok sıfata sahiptir. Bu yazıda onun hakkında
değil, onun nasıl araç keşfettiğinden ve keşfettiği araçtan
bahsedeceğim. Franklin 1746’da Boston, Massachusetts’de ilk olarak
diğer bilim adamlarının elektrik üzerine yaptığı deneylerle karşılaştı.
Hızlıca evindeki küçük laboratuvara dönen Franklin evinin etrafında
bulduğu objelerden yaptığı makineleri kullanmaya başlar. Bir deney
esnasında Ben’e kazara elektrik çarpar. Franklin 1747 yazını elektrikle
alakalı birkaç deney yaparak geçirir. Elde ettiği tüm sonuçları ve
ilerki deneyler hakkındaki fikirlerini Londra’daki arkadaşı bilimadamı
Peter Collinson’a mektupla iletir. Ben o temmuzdan itibaren elektriği
camlı ve sakızlı “vitreous, resinous” diye ifade etmek yerine pozitif ve
negatif diye ifade etmeye başlamıştır. Franklin 1749 baharında
elektrik pili kavramını mektupla Collinson’a bildirmiştir. Daha sonra yıldırım ve elektrik arasında benzerlikler
olduğunu ileri süren Franklin yıldırımın elektrik olduğuna inanan
bilimadamlarına bu durumun kanıtlanması gerektiğini söylüyordu. 1750’de
yıldırımın elektrik olduğunu kanıtlama isteğine ek olarak Franklin
insanları, binaları ve diğer yapıları yıldırımdan koruma fikrine
kapılıverdi. Bu fikir gelişerek onun paratoneri
icat etmesine vesile oldu. 1752 Haziran’ında Philadelphia’ya da
uçurtma ile yaptığı deneyde yıldırımın elektrik olduğunu ispatlayan
Franklin yaptığı deneylerin birikimiyle paratoneri icat etmiş daha sonra
devlet binasına paratoneri yerleştirmştir. Ayrıca bu dönemde
Philadelphia kentinde kullanılan paratoner sayısı yaklaşık 400 adet idi.

Paratoner nedir?


Paratoner havadaki elektrik yükünü toprağa aktarmayı amaçlayan
araçtır. Yıldırımlar çevredeki en yüksek objeye düşerler ,bu yüzden
paratonerler binaların en yüksek noktasına konurlar. Genelde bakırdan
yapılan bir çubuk düşük gerilimli kablolarla toprağa aktarılır.
Binalarda toprağa aktarılan elektrik gemilerde ise denize
aktarılır. Paratoner ve toprağa ulaşan iletkenler yıldırımın oluşturduğu
akımı saptırarak binaya dağılmasını önler, akımın güvenli bir şekilde
çubuk ve kablolarla toprağa ulaşmasını sağlar.