Çevrimdışı

Serebral Palsi’li (CP) çocukların en temel sorunu motor kontrol bozukluğu (istemli kas hareketlerindeki bozukluktur).



Beyinde motor bölgenin ( kol-bacakların tam kullanımı, yürüme, yemek yeme, merdiven inip çıkma gibi günlük yaşamı sürdürmeye yarayan hareket yeteneğini sağlayan beyin bölgesi) gelişimi 7-8 yaşlarında tamamlanır. Hamilelik döneminin başlangıcında 7-8 yaşlarına kadar beyinde oluşabilecek herhangi bir hasar bu bölgenin fonksiyon bozukluğu olarak karşımıza çıkar. Ortaya çıkan tablo ise serebral palsi olarak adlandırılır. Serebral palsi‘ de beyin hasarı ilerleyici değildir. Fakat ortaya çıkan sorun ömür boyu devam eder.





Sağlıklı doğan çocuklarda hareketler , ilkel reflekslerle başlar. İlkel refleksler, beyin sapından kaynaklanan, doğumda var olan, 6 – 9. aylarda kaybolan vücudun motor (hareket) refleksleridir. Bunlar; emme – yakalama, moro, tonik boyun refleksi gibi reflekslerdir.



Moro refleksi (irkilme refleksi); sırt üstü yatan bir bebekte duyusal sistemin ani olarak beliren dış etkenlere (parlak ışık, sıcaklık, yüksek ses, dokunma vs.) maruz kalmasıyla bebek ürker, kendini ve başını geriye atar. Aynı anda kol ve bacaklarını uzatır ve sonra ani bir hareketle vücuduna doğru çeker, ağlar. Genellikle bebekliğin üçüncü ayında kaybolur.



Emme refleksi; bebeğin yanağı okşandığında arama refleksi ortaya çıkar, bebek kendini okşayan nesneye yönelip memeyi aramaya başlar ve bunu emme refleksi izler. Genellikle sağlıklı çocuklarda 4. ay civarında kaybolur (ancak 7. ay civarına kadar uykuda sürer).



Bu ilkel refleksler, yeni doğan bebeğin yaşamını sürdürebilmesi için gereklidir. Daha sonra bunlar kaybolur ve motor beceriler (istemli kas hareketleri) gelişir. Böylece, gövde dengesi ve hareket kalitesi artmaya başlar. Çocuk büyümesinin belirli dönemlerinde, belirli hareket yeteneklerini kazanmaya başlar. Örneğin; üç aylıkken başını tutup dönmeye, 6 – 7 aylıkken oturmaya, 8 aylıkken emeklemeye ve 12. ay civarında yürümeye başlar.



CP’li çocuklarda ise beyin hasarından ötürü ilkel refleksler baskılanmaz ve motor kontrolü (istemli kas hareketleri) ve gövde dengesi gelişimi gecikir. İlkel refleks anormallikleri görülmeye devam eder. Sonuç olarak, 3 aylıkken başını tutamayan, dönemeyen, 6 aylıkken oturamayan, 8 aylıkken emekleyemeyen ve yaşını tamamlamış olmasına rağmen yürüyemeyen çocuk, nöromotor gelişim geriliği ile karşımıza çıkar. Tabii ki tanının konulması için ciddi bir nörolojik muayene gerekir.



Bebeklik döneminde sürekli ağlama, huzursuzluk, zayıf emme, başı tutamama, ısrarlı ve sürekli kusma, çevreden gelen uyarılara cevap vermeme, önceleri gevşeklik ve sonraları kasılmalar, vücudun ve uzuvların asimetrik duruşları gibi faktörler yolunda gitmeyen bir şeylerin olduğuna işarettir. İlerleyen dönemlerde dönememe, sürünememe, oturamama, vücut ve uzuvlarda asimetrik duruşlar, görme – işitme – konuşma – davranış bozuklukları, salya kontrolü problemleri gibi durumlar varsa bu bulgular bebekte gelişim geriliğine işarettir ve hekim kontrolü gerektirir. Beyin hasarına ait bu bulgular doğuştan itibaren var olmasına rağmen serebral palsi tanısı bebek gerekli aşamaları yapamayınca ve hareket bozuklukları gösterince konur. Tanı zamanı, genellikle sebebe göre değişiklik gösterir. Örneğin; CP , gebeliğin erken döneminde oluşmuş olsa da yenidoğanda, 4.aydan küçük bir süt çocuğunda tanıyı koymak her zaman kolay değildir ve nörolojik muayene de sonuç normal olabilir. Kesin tanıyı koymak 4 – 12 ay arasında kolaydır. Klinik tablo (yani çocukta gözlemlediğimiz problemler) ne kadar ağırsa tanı koymak o kadar kolaydır. O güne kadar sorunsuz olan bir çocukta ise ani bir hastalık veya kaza sonrasında ortaya çıkan CP’de tanı hemen konulabilir.



Fzt. Sevda SARIKAYA