Çevrimdışı

Karabük Bayramlar, Törenler ve Kutlamalar

Safranbolu İlçemizde Ramazan Bayramı ile ilgili önemli geleneklerden birisi, bu mubarek ayın 15’inden sonra çocuklar tarafından yaşatılır. Çocuklar gece sokağa çıkar ev ev dolaşarak “Albayrak” adı verilen deyişlerle bahşiş toplarlardı.

Albayrak ırmazan
Dün gece yattım bir daş idi
Hak bağa yoldaş idi
Sölölömölmöl

Aşağı çarşı çamur olmuş
Paklavılar hamur olmuş
Paklavının içi şeker
Davulcunun goötü şişer
Sölölömölmöl

Aşağıdan gelir arı
Ayakları sarı sarı
Alam sağa koca garı
Almadım göörmedim
Sölölömölmöl
Bu şarkıyı söyleyen çocuklara da her evden ceviz, dut kurusu, çörek vb. hediyeler verilir.
Bayramlardan bir gün önce arife günüdür. Arife günü mezarlığa gidilir. Herkes yakınlarının başında Kur’an ve dualar okur. Köylerde ise bişiler, helvalarla mezarlığa gidilir. Bunlar orada toplananlara dağıtılır. Ziyaret günü gecesi köy evlerinde ocaktaki ateşe yağ dökülür.. Bu gelenek, o ev halkından ölmüş insanların ruhlarının ziyaret günü akşamı evin bacasına geleceği, eğer yağ kokusunu alırsa yakınların bayram yaptığını anlayarak sevineceği; yağ kokusunu alamazsa bayram yapılmadığı hükmüyle ağlayacağı inancı ile yerine getirilir.

Ramazan Bayramı’nda tekbir bayram namazı ile girer bayram namazı ile çıkar. Kurban Bayramı’nda ise arife günü sabah namazı ile başlar, bayramın son günü ikindi namazı ile çıkar. Tekbir süresince yaş kesmek, ot koparmak, çift sürmek, dikiş dikmek günah sayılır. Bayram sabahı namazdan çıktıktan sonra büyükten küçüğe doğru dizilerek bayramlaşılır. Bayram süresince akrabalar, dostlar, yakınlar ziyaret edilip, bayramlaşılır. Gelenlere baklava, börek, şeker ikram edilir.

Kurban bayramlarında kurban, genellikle ilk gün kesilir. Köylerde mahalleler arasında veya köyler arasında bayram süresince yemekler hazırlanır, sırayla yenir. Buna Safranbolu’da özellikle Yörüklerde “kolanga” adı verilir. Aynı gelenek Eskipazar, Ovacık ve diğer ilçelerimizde bayram nöbeti olarak anılır.

Kurban Bayramlarında Yenice’de “Hoymola” geleneği önemli etkinliklerdendir. Hoymola gençler tarafından oynanan bir oyundur. Dört genç altta halka şeklinde omuz omuza tutunurlar, diğer dört gençte onların omuzlarının üzerinde ayakta yine halka şeklinde omuzlarını birbirlerine tutarak bayramlaşmak için gitmek istedikleri eve doğru ağır ağır hoymola türküsü söyleyerek giderler. Eve vardıklarında üstteki grup pencereden alttakiler ise merdivenlerden eve girerler.

Her yıl 6 Mayıs günü Hızır Aleyhisselam ile İlyas Aleyhisselam’ın buluştukları gün olarak kabul edilen Hıdırellez gününde çeşitli inançlar sergilenir. Yenice’de Hıdırellez akşamı özellikle gençler bir araya toplanarak çeşitli dileklerde bulunurlar. Herkes dileği ile ilgili bir eşyayı(Yüzük, küpe, mendil) bir kutunun içine koyarak toprağa gömerler. Sabah olduğunda dilek kutusu bulunduğu yerden bir kişi tarafından çıkarılarak, içindeki eşyaları dua ve manilerle tekrar sahiplerine dağıtılır. Hıdırellez günü pikniğe çıkılır, yaş kesilmez, ot koparılmaz.

Safranbolu’da, Hıdırellez akşamı bahçede dikili olan soğanın yaprakları eşit olarak kesilir. Kesilen yapraklardan birine beyaz, diğerine siyah iplik bağlanır. Sabah olup bakıldığında, beyaz ipin bağlı olduğu, yaprak uzamışsa “sefası büyümüş” denir ve o yılın sefa ve mutluluk içinde geçeceğine inanılır. Siyah ip bağlanan yaprak uzamış ise “cefası büyümüş” denir ve o yılın cefa içinde geçeceğine inanılır. Su içinden 41 taş toplanır, okuharak bir torbaya konur. Taşlar niyet üzerine bir dahaki Hıdırellez’e kadar bekletilir. Tutulan niyet olsa da olmasa da taşlar alınan yere okunarak atılır.Hıdırellez’de üç gün süresince folluktan yumurta alınmaz. Folluktan yumurta alınırsa taş yağacağına inanılır. Hıdırellez gecesi Hızır Aleyhisselam görsün, evim olsun diyerek gül dibine taştan, kiremitten oyuncak ev yaparlar. Hıdırellez gecesi tabaklara un konarak ambara konur. Hızır Aleyhisselam’ın elini sürerse bolluk bereket olacağına inanılır.

Safranbolu’da havaların kurak gittiği zamanlarda, halk çocuklarında gelmesini teşvik ederek yağmur duasına çıkardı. Çocuklar bir sırık üstüne kabalak yaprağı takarak kalabalık halde ev ev dolaşarak şu tekerlemeyi söylerlerdi:

Yağ yağ yağmur
Teknede hamur
Ver Allahım ver
Bol bol yağmur

Göde göde göl olsun
Evin önü sel olsun
Arpa buğday bol olsun
Tavuklara yem olsun
Köpeklere yal olsun
Allah Allah bir Allah
Yağmurumuzu ver Allah

Hu dedim huuu
Bi denir suuu
Gökte rahmet
Yerde bereket
Ver Allahım ver
Bol bol yağmur