"Şüphesiz Allah Kendi yolunda sanki birbirlerine kenetlenmiş bir bina gibi saf bağlayarak çaba harcayanları sever." (Saf Suresi 4)
"Yoksa onlar Allah'ın Kendi fazlından insanlara verdiklerini mi kıskanıyorlar?" (Nisa Suresi 54)
Müminlerin en önemli vasıflarından bir tanesi 'tesanüd'tür. (kardeşlik dayanışma birliktelik) Rabbimiz Kuran'da tüm müminlerin kardeş olduğunu bildirmiştir. Müminler Allah rızası için yaşayan O'nun rahmetini ve cennetini umut eden insanlardır. Dolayısıyla aralarında büyük bir sevgi ve dayanışma bulunur. Allah Kuran'da şu şekilde bildirmektedir: "Şüphesiz Allah Kendi yolunda sanki birbirlerine kenetlenmiş bir bina gibi saf bağlayarak çaba harcayanları sever." (Saf Suresi 4)
Müminler güzel ahlaklı mütevazı sevgi ve saygı doludurlar. Bu yüzden tesanüd müminler arasında doğal bir şekilde oluşur. Allah müminlerin birbirlerine olan bağlılıklarının nasıl olması gerektiğini Kuran'da şu şekilde bildirmiştir: "Allah'ın ipine hepiniz sımsıkı sarılın. Dağılıp ayrılmayın. Ve Allah'ın sizin üzenizdeki nimetini hatırlayın. Hani siz düşmanlar idiniz. O kalplerinizin arasını uzlaştırıp-ısındırdı ve siz O'nun nimetiyle kardeşler olarak sabahladınız. Yine siz tam ateş çukurunun kıyısındayken oradan sizi kurtardı. Umulur ki hidayete erersiniz diye Allah size ayetlerini böyle açıklar." (Al-i İmran Suresi 103)
Müminler arasındaki dayanışmanın en önemli özelliklerinden birisi de tesanüdü bozucu; kıskançlık kin veya çıkarcılık gibi tavır bozukluklarından uzak durmalarıdır. Karşılarına nasıl bir olay çıkarsa çıksın hiçbir zaman tevazu fedakarlık hoşgörü ve affedicilik gibi Kuran ahlakının gereği olan tavırlardan taviz vermezler.
Yüce Rabbimiz Kuran'da müminleri tesanüdü bozucu tavırlar konusunda uyarmaktadır. Örneğin; bir mümin başka birinin nefsini harekete geçirecek ve onun hoşlanmayacağı bir üslubu kesinlikle kullanmamalıdır. Allah Kuran'da bu konuyu şu şekilde bildirmiştir: "Kullarıma sözün en güzel olanını söylemelerini söyle. Çünkü şeytan aralarını açıp bozmaktadır. Şüphesiz şeytan insanın açıkça bir düşmanıdır." (İsra Suresi 53)
Ayette bildirilen emir tesanüdün sağlanması açısından son derece önemlidir. Birincisi müminlerin birbirlerine karşı sürekli olan en güzel hitap şeklini (dikkat edilirse ayette yalnızca güzel değil "en güzel" sözün söylenmesi bildirilmektedir) kullanmaları emredilmektedir. Ayette ayrıca şeytanın insanların ve özellikle de müminlerin arasını bozmak için uğraşacağı bildirilmektedir.
Şeytanın ve nefsin müminlerin arasındaki tesanüdü bozmak için en çok başvurduğu yollardan biri ise rekabet duygusudur. Müminler hiçbir zaman makam mevki gibi konularda rekabet hissine kapılmaz diğer müminleri geçmeye kendini onlardan daha ön plana çıkarmaya çalışmazlar. Aynı şekilde kendisinden daha ön plandaki bir mümine karşı da kıskançlık hissetmezler. Allah Kuran'da bu konuyu şu şekilde bildirmiştir: "Yoksa onlar Allah'ın Kendi fazlından insanlara verdiklerini mi kıskanıyorlar?" (Nisa Suresi 54)
Ayette bildirildiği üzere insanlara verilmiş olan tüm nimetler Allah'tandır. Bu nedenle müminler Kuran ahlakına uygun olmayan kıskançlık bencillik gibi tavırlardan uzak dururlar. Rabbimiz başka bir ayette böyle bir tavrın müminlerin gücünü azaltacağını şu şekilde bildirmiştir:
"Allah'a ve Resulü'ne itaat edin ve çekişip birbirinize düşmeyin çözülüp yılgınlaşırsınız gücünüz gider. Sabredin. Şüphesiz Allah sabredenlerle beraberdir." (Enfal Suresi 46)
Bu nedenle her mümin kesinlikle diğer müminlerle arasında bir çekişme rekabet ortamı oluşmamasına dikkat eder. Çekişme veya haset etme gibi ilkel duygulara kapılmayıp her mümini kendisinden üstün kabul eder ve asıl takvanın Allah Katında olduğunu bilir.
Kuran ahlakının bir gereği olarak insanın olabildiğince mütevazı alçakgönüllü olması da rekabet tehlikesini yok eden davranışlardandır. Allah'ın rızasını ve cennetini kazanmayı isteyen bir insan mümin kardeşinin nefsini kendi nefsinin üstünde tutmalı her durumda fedakar davranmalı ve bunu da zevk alarak yapmalıdır. Allah müminler arasındaki bu dayanışmayı Kuran'da şu şekilde bildirmektedir:
"Kendilerinden önce o yurdu (Medine'yi) hazırlayıp imanı (gönüllerine) yerleştirenler ise hicret edenleri severler ve onlara verilen şeylerden dolayı içlerinde bir ihtiyaç (arzusu) duymazlar. Kendilerinde bir açıklık (ihtiyaç) olsa bile (kardeşlerini) öz nefislerine tercih ederler. Kim nefsinin "cimri ve bencil tutkularından" korunmuşsa işte onlar felah (kurtuluş) bulanlardır." (Haşr Suresi 9)
Ayrıca kıskançlık rekabet küsmek ve kin insanlar arasındaki güzel ortamın önündeki önemli engellerdir. Küçük bir gaflet anında doğabilecek bu davranışlardan birisi bu dayanışmaya zarar verebilir. Oysa müminler arasında herhangi bir rekabet olmaz. Çünkü herkes bir diğer mümine engel olmadan Allah rızası için hizmet edebilir. Rekabetin aksine Kuran ahlakının hakim olduğu bir toplulukta tek bir vücutta olduğu gibi her biri diğerinin yardımcısı ve destekçisidir elde edilen başarı da bu ortak çalışmanın sonucudur hiçbir birim bunu kendi başarısıymış gibi görmez ve göstermez. Allah Kuran'da müminlerin diğer müminlerle olan kardeşliklerinin artması için yaptıkları bir duayı şu şekilde bildirmektedir: "Bir de onlardan sonra gelenler derler ki: "Rabbimiz bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi bağışla ve kalplerimizde iman edenlere karşı bir kin bırakma. Rabbimiz gerçekten Sen çok şefkatlisin çok esirgeyicisin." (Haşr Suresi 10)
Müminler arasında oluşturulacak beraberlik ve dayanışma Kuran ahlakının hakim olması için gösterilen çabaya büyük destek sağlar.
Ayrıca aksi davranışların tümü yani; kibir kıskançlık kötü söz söyleme çekişme müminlerin değil inkarcıların özelliği olduğu için kesinlikle Kuran ahlakına uygun değildir. Sonuç olarak; müminler Kuran ahlakının gereği olarak; diğer müminlere karşı son derece merhametli ve alçakgönüllü fedakar ve affedici olmakla yükümlüdürler.
(makale harun yahya)