Çevrimiçi

Şahitlerin âdil olmaları esastır. Buradaki adalet kavramı ise, sadece büyük günahları işlemekle sınırlı değildir. Küçük de olsa açıktan sıkılmadan bir günah işleyen, şerefini bilmez demektir. Hatta günah olmasa bile, Müslüman bir toplumun örf ve adetlerine göre çok çirkin ve ayıp kabul edilen bir iş yapmak da şahitlik kriterlerini zedeleyebilir. Çünkü, mesele, şahitlerin günahkâr olup olmaması meselesi değil, yalan söyleyip söylememesi meselesidir.

Bir insanın içini bilmeyebiliriz, fakat onun dışa yansıyan tavırlarından şerefine düşkün olup olmadığını, kendine değer verip vermediğini, utanma hissinin fazla olup olmadığını anlayabiliriz.

Kendisine yakışmayan, toplum tarafından kendisine yakıştırılmayan bir hareket, kişinin yalan söyleyebilecek bir mizaca sahip olduğu sonucuna götürdüğü düşüncesinden kaynaklanmıştır. Ve bu adalet için önemli bir referans kaynağıdır. Kuşkusuz bu gibi umursamaz tavırlar, kişiden kişiye değişir. Örneğin bir vali, bir müftü çarşının ortasında türkü, şarkı söylese bu durum bir günah olmayabilir, fakat bu tavrı, onun şerefine düşkün olmadığını gösterir. Aynı şeyi bir sade vatandaş yapsa, onun için bir kusur sayılmayabilir.

Bu prensipler göz önüne alındığında, eskiden şahitliğin reddine bir sebep teşkil eden (başı açık, kısa kollu gezmek gibi) bazı kriterler bugün geçerliliğini yitirmiş denilebilir.

Bu açıklamalar ışığında konuya baktığımızda soruda yer alan “… satranç oynayan kimsenin, yola işemek ve yolda bir şeyler yemek gibi âdi hareketlerde bulunan kimsenin şahitlikleri geçersizdir. Çünkü bunlar büyük günah işlemişlerdir, tespiti doğru mudur?” sorusuna cevabımız “hayır”dır. Çünkü satranç oynamak, yola işemek veya yolda bir şeyler yemek, büyük günah değildir. Fakat bu davranışlar, makam ve mevkiini zedelediği kimseler için şahitliğin reddine bir kriter sayılabilir.