Çevrimiçi

Her bir günahı terk etmek de farzdır. Günahları Allah yasakladığı için, terk etmek bir farz sevabı almak demektir. Buna göre en büyük günahları terk etmek de, en büyük sevaplar arasına girebilir.

Sevapların yolları çok olduğu için, özel bir “yedi büyük sevap” listesi verilmemiştir. İslam’da değişik mülahazalarla, bazı hususlarda konunun makamına göre farklı öncelikler söz konusu olmuştur. Biz de İslam’ın ruhuna uygun olduğunu düşündüğümüz şöyle bir listeyi sunabiliriz.

1. Başta marifetullah olmak üzere iman esaslarında derinleşmek.
2. Beş vakit namaz başta olmak üzere, İslam’ın temel esaslarını yerine getirmek.
3. Malla, canla Allah yolunda cihat etmek. Yani Allah’ın mesajlarını anlamaya ve anlatmaya bütün benliğiyle gayret etmek.
4. Kur’an’a hizmet etmeyi hayatının gayesi olarak telakki etmek, ona göre davranmak.
5. Müslümanların kardeşlik duygularını pekiştirmeye, birlik şuuru sağlamaya çalışmak.
6. Fikir ve bilgi planında İslam’ı lekelemeye çalışan Ehl-i bid’a ile mücadele etmek.
7. Kalbin ışığı olan dinî ilimlerle, aklın nuru olan fen ilimlerini birlikte öğrenmek ve kendi çocuklarını ve yeni nesli ona göre eğitmek.

Mü'minlerin Özellikleri ve (54) elli dört farz

Bu konuda Kur'an ayetleri ve hadisler taranmış olsa yüzlerce özellik çıkabilir. Örneğin imanın yetmiş küsur şube olduğunun bildiren hadisi esas alan Beyhaki, on (10) cilt olan eserinin içerisinde bu şubeleri tek tek sayarak, her şubenin hadislerin altına yerleştirmiştir. Sadece imana ait özellikler bu kadar olursa diğerlerini bir düşünelim.

Burada bazı ayetlerden birkaç misal vereceğiz.

"1. Gerçekten müminler kurtuluşa ermiştir;
2. Onlar ki, namazlarında huşû içindedirler;
3. Onlar ki, boş ve yararsız şeylerden yüz çevirirler;
4. Onlar ki, zekâtı verirler;
5. Ve onlar ki, iffetlerini korurlar;
6. Ancak eşleri ve ellerinin sahip olduğu (câriyeleri) hariç. (Bunlarla ilişkilerden dolayı) kınanmış değillerdir.
7. Şu halde, kim bunun ötesine gitmek isterse, işte bunlar, haddi aşan kimselerdir.
8. Yine onlar (o müminler) ki, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler;
9. Ve onlar ki, namazlarına devam ederler.
10. İşte, asıl bunlar vâris olacaklardır;
11. (Evet) Firdevs'e vâris olan bu kimseler, orada ebedî kalıcıdırlar." (Müminün Suresi, 23/1-11)

"Rabbinizin bağışına ve takvâ sahipleri için hazırlanmış olup genişliği gökler ve yer kadar olan cennete koşun!

O takvâ sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever.

Yine onlar ki, bir kötülük yaptıklarında, ya da kendilerine zulmettiklerinde Allah'ı hatırlayıp günahlarından dolayı hemen tövbe istiğfar ederler. Zaten günahları Allah'tan başka kim bağışlayabilir ki! Bir de onlar, işledikleri kötülüklerde, bile bile ısrar etmezler.

İşte onların mükâfatı, Rableri tarafından bağışlanma ve altlarından ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetlerdir. Böyle amel edenlerin mükâfatı ne güzeldir!

Sizden önce nice (milletler hakkında) ilâhî kanunlar gelip geçmiştir. Onun için, yeryüzünde gezin dolaşın da (Allah'ın âyetlerini) yalan sayanların âkıbeti ne olmuş, görün!

Bu (Kur'an), bütün insanlığa bir açıklamadır; takvâ sahipleri için de bir hidayet ve bir öğüttür.

Gevşeklik göstermeyin, üzüntüye kapılmayın. Eğer inanmışsanız, üstün gelecek olan sizsiniz." (Ali İmran, 3/133-139)

İnanç, ibadet, muamelat, ahlak gibi konuları içine alan İlmihaller vardır. Temel dinî bilgileri içeren ilmihaller yanında akaid, ibadet, insanlar arası münasebet gibi konulardan yalnız birini veya sadece bir mezhebin, bir tarikatın esaslarını yahut bir zümreyi ilgilendiren bilgileri ihtiva eden özel ilmihaller de yazılmıştır.

İlmihaller konularına göre tasnif edildiği gibi hacimleri dikkate alınarak ansiklopedik, mufassal, muhtasar ilmihal ve cep ilmihali tarzında da gruplandırılır.

Diğer taraftan akaid ve ibadet konularını özetleyen "otuz iki farz", ahlâk ve görgü kuralları başta olmak üzere ilmihal konularını kısaca içeren "elli dört farz" adlı el kitapları da oldukça yaygındır. Bunlar okunması ve ezberlenmesi kolay olması için yapılmıştır. Bunlardan başka farzın olmadığı anlamına gelmez.

İlmihaller, yazıldıkları dönemin din anlayışını yansıtmaları ve dinî bilgilerin günlük hayata uygulanmasını temin edip din kültürünün toplumun çeşitli kesimlerine yayılmasını sağlamaları bakımından önem taşır.

Meşhur olmuş ve her müminde bulunması gereken 54 farz şunlardır:

1. Allah'ı daima hatırlamak.
2. Helal kazanılmış elbise giymek
3. Abdest almak.
4. Beş vakit namaz kılmak.
5. Cünüplükten gusletmek.
6. Rızk için Allah'a tevekkül (itimad) etmek.
7. Helalden yeyip içmek.
8. Allah'ın taksimine kanaat etmek.
9. Tevekkül etmek.
10. Kazaya (yani Allah'ın hükmüne) razı olmak.
11. Nimete karşılık şükretmek.
12. Belaya sabretmek.
13. Günahlara tövbe etmek.
14. İbadetleri ihlas ile yapmak.
15. Şeytanı düşman bilmek.
16. Kur'an'ı delil tanımak.
17. Ölüme hazırlıklı olmak.
18. İyiliği emredip kötülükten alıkoymak.
19. Gıybet etmemek, kötü şeyleri dinlememek.
20. Anaya babaya iyilik ve itaat etmek.
21. Akrabayı ziyaret etmek.
22. Emanete hıyanet etmemek.
23. Dinin kabul etmeyeceği latifeyi (şakayı) terk etmek.
24. Allah ve Resulüne (asv) itaat etmek.
25. Günahtan kaçınıp Allah'a sığınmak.
26. Allah için sevmek, Allah için buğz etmek.
27. Her şeye ibretle bakmak.
28. Tefekkür etmek. (Cenab-ı Hakk'ın kudretini, azametini ve insanın yaratılışdaki gayeyi düşünmek)
29. İlim öğrenmeye çalışmak
30. Kötü zandan sakınmak
31. İstihza (alay) etmemek
32. Harama bakmamak
33. Daima doğru olmak
34. Esef ve ferahı, yani şımarıklık ve azgınlığı terketmek
35. Sihir yapmamak
36. Ölçü ve terazisini doğru tartmak
37. Allah'ın azabından korkmak
38. Bir günlük nafakası (yiyeceği.içeceği) olmayana sadaka vermek
39. Allah'ın rahmetinden ümid kesmemek
40. Nefsinin kötü arzularına tabi olmamak
41. İçki kullanmamak
42. Allah'a ve mü'minlere suizan etmekten sakınmak
43. Zekat vermek ve mali cihatta bulunmak
44. Hayız (adet) zamanlarında ve nifas halinde hanımı ile cinsel ilişkide bulunmamak
45. Bütün günahlardan; kötülüklerden kalbini temiz tutmak
46. Yetimin malını haksız olarak yememek, onlara iyilik etmek
47. Kibirlilik etmemek
48. Livata (erkekle cinsi münasebet) ve zina yapmamak
49. Beş vakit namazı muhafaza etmek
50. Zulm ile halkın malını yememek
51. Allah'a şirk (ortak) koşmamak
52. Riyadan (gösterişten) sakınmak
53. Yalan yere yemin etmemek
54. Verdiği sadakayı başa kakmamak