Çevrimiçi

İnsanlar yaratılışları icabı medenîdirler ve toplu yaşamak mecburiyetindedirler. Bu zaruret, aralarında karşılıklı birtakım münasebetler ve vazifeler doğurur. Bunlara uyulmazsa düzen bozulur, toplum hayatı devam etmez. Yani meselâ, herkes zengin olsaydı, tarlaları kim eker, unları kim öğütür, ekmeği kim pişirirdi? Hayvanları kim besler, sürüyü kim güder, et ve sütü nereden bulurduk? Elbiselerimizi kim diker, evi ve yolu kim yapar, arabayı ve treni kim sürerdi? Bu sorular ihtiyaçlarımız sayısınca uzayıp gider.
Şüphesiz eşitlik, şekil ve surette değil, hak ve hukukta olmalı. Yoksa sözde eşitlikler eşitsizlik olur, intizam bozulur. Meselâ beş harfli YEMEK kelimesinde bile harfler eşitlik istese; yani hep `Y` olacağız deseler, o zaman karşımıza birbirine eşit, birbirine benzeyen beş tane YYYYY çıkar. Görünüşteki bu eşitlik YEMEK kelimesindeki düzeni ve mânâyı alt üst eder. Ancak farklı harflerdir ki bir araya gelince bir bütünlük oluşturur ve bir mânâ ifade edebilirler. Aynen bunun gibi, herkes ekonomik imkân bakımından eşit olsaydı, toplumda işbölümü ve ihtisaslaşma olmaz; herkes kendisinin bütün ihtiyaçlarını karşılayamayacağı için, insanlar aç, sefil, perişan ve cemiyet hayatı felç olurdu.
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

Demek ki. bir cemiyeti teşkil eden fertler servet, sanat ve meslek itibariyle farklı derecelerde bulunmalıdır ki, insanlar karşılıklı birbirlerine ihtiyaç duyup, birbirleriyle yardımlaşma içine girebilsinler.
Öte yandan; mevcut dünya düzenine baktığımızda, görüyoruz ki; hiçbir millette insanlar maişet bakımından eşit değiller. Dünyada bunu sağlamış ne tek bir devlet, ne de tek bir ekonomik sistem vardır. Her cemiyette çok fakir, fakir, orta halli, zengin ve çok zenginler var. Bu farklılıklar aynı zamanda, İlâhî bir imtihan sırrı ve insanlar arasında dayanışma sebebidir. Kur`an-ı Kerim`de: "O sizi yeryüzünün Kaliteleri yapan, size verdiği şeylerde sizi imtihana çekmek için, kiminizi derecelerle kiminize üstün kılandır" buyuruluyor. Bu hikmete binaen, Cenab-ı Hak zenginleri fakirlerin yardımına davet ediyor. Fakat zenginler fakirlerin acınacak acı hallerini ve açlıklarını nereden bilsinler? Hele gaflet içinde olup, yalnız kendi nefislerini düşünen zenginler bunu nasıl hissetsinler?
Meşhur hikâyedir; "Bu yalancı dünyadan elini çeken bir kedi, tek başına büyük bir kilere kapanmış. Burası in, cin yok, ıssız bir yermiş. Bizimki için tam erilecek bir mekânmış. Tekir kedi postu sermiş, kaşar peynirinin üstüne. Kovuğunu genişletmiş, kurmuş tekkeyi içine. Yiyip, yiyip sırt üstü yatmış: hem ense, hem de iri bir göbek yapmış. Günün birinde, bu sofuya biraz yiyecek için kedi milletinden elçiler gelmiş. "Dört bir yandan kediler ülkesi sarıldı, köpeklerin kurduğu ablukadan aç kaldık" demişler. "Dindaşlarım," demiş bizimki, "Benim alış verişim yok artık bu yalancı dünya ile. Allah`a sığınmış bir âcizim. Size nasıl yardım edebilirim? Ne gelir elden, hayır duadan gayrı. Allah büyüktür elbette düşünür sizi" demiş ve kapıyı elçilerin yüzüne kapatmış."
Kıssadaki nefisperest kedi misali, çok zenginler var ki, sair vakitlerde karınları tok sırtları pek olduğundan hakiki açlığı hissedemezler. Ve oruç olmazsa fakirlerin ve ihtiyaç sahiplerinin ızdırabını bilemezler. Dolayısı ile, yoksullara karşı mükellef oldukları yardımı yapamazlar. Böyle zenginler ancak Ramazandaki oruç vasıtası ile fiilen aç kalır ve açlığı bizzat nefislerinde tadarlar.
Hangi fert olursa olsun, kendinden bir derece fakiri bulabilir ve onlara karşı yardım elini uzatabilir. Çünkü Cenab-ı Hak: "Bütün müminler kardeştir" diye emrediyor. Kardeş kardeşe yardım etmelidir Yüce Peygamberimiz ki: "Sizden biri kendisi için sevip istediği bir şeyi din kardeşi ve komşusu için de istemedikçe kâmil mü`min olamaz", "Komşusu aç iken, kendisi tok yatan bizden değildir" buyuruyor. Demek ki yoksul müslümanlara yardım DiN KARDEŞLİĞİNİN bir gereğidir. Yine Resûlllah Efendimiz: "Size mübarek Ramazan geldi. Oruca niyetlenin, harcamaları geniş tutun" diyerek, Ramazan ayında Müslümanların gönüllerin de daha çok merhamet ve acıma duygusu uyandığından, yardımlaşmayı teşvik ediyor, Hatta yine bir Hadîs-i şerlilerinde: "Ramazan orucu yerle gök arasında asılı kalır. Ancak (zekat) ve fıtır sadakası ile göklere çıkarılır (kabul olunur)” diyerek, orucun sıhhatinin şartına işaret ve zenginleri fakirlerin yardımına çağırıyor. Ta ki, zenginlerle fakirler arasında geçim ve yaşama açısından büyük farklar meydana gelmesin. Birbirlerine bağlı ve irtibatlı birleşik kaplarda, nasıl yüksekten alçağa doğru sıvı akışıyla aralarındaki seviye farkları kalkarsa, zenginlerden de fakirlere yapılacak yardımlar sayesinde bu iki sınıf arasındaki dengesizlik ortadan kalkar ve fakirlerde insan haysiyetine yaraşır bir hayat standardına ulaşabilirler.
Toplumlardaki bütün kargaşa ve fesadın kaynağı; “Ben tok olayım başkası açlıktan ölse bana ne” ile “Sen çalış ben yiyeyim” felsefesidir. Atalarımız ne güzel demişler: “Aç koyma hırsız, çok söyleme arsız edersin” diye…
Bir tarafta aşırı zenginler, öbür tarafta aç ve sefiller çoğalırsa o cemiyette sınıflar arasında uçurumlar doğar. Fakir tabakalardan zenginlere karşı kin, haset, düşmanlık sözleri yükselir; Zenginlerde ise fakirlere karşı kibir, gurur ve hakir görme duyguları gelişir. Bunun sonucu o toplumda iç huzursuzluk, gasp, hırsızlık, kavgalar, isyanlar ve hatta ihtilaller olur. Cemiyetin asayişi ve iç güvenliği bozulur.
Demek ki, huzurlu bir cemiyet yapısına kavuşmak için sınıflar arasındaki farklılıkların giderilmesi, uçurumların kapatılması gerekir. Bu da zenginlerin yardım ellerini fakirlere uzatmalarıyla sağlanır. Kurulan bu yardım köprüsü ile karşılıklı merhamet, sevgi ve hürmet bağları tesis edilip, toplumda düzen ve nizam sağlanabilir. Neticede, insan sınıfları arasında sosyal dengeler oluşur. Bunun sonucunda devletin güvenlik, zabıta ve mali yükleri azalır.

Prof. Dr. Celâleddin Atamanalp