Emperyalizm - IRCForumları - IRC ve mIRC Kullanıcılarının Buluşma Noktası

Metin · 23 Kasım 2007, 23:51

Emperyalizm veya yayılmacılık, bir [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] veya ulusun başka devlet veya uluslar üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda etkide bulunmaya çalışmasıdır.

Genel tanım

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]

Çeşitli kaynaklar emperyalizmi aşağıdaki biçimlerde tanımlamaktadır.

Bir ulus veya devletin sınırlarını genişletmesi
Bir ulusun kontrolünü diğer halklar üzerinde genişletmesini sağlayan politika ve uygulamalar.
Bir devletin kendi sınırları ötesindeki halklar üzerinde, rızaları olmaksızın, kontrol kurma politikası şeklinde tanımlamaktadır.

Bu tanımlamaların esas olarak genişleme ve kontrol kavramlarına odaklandıkları görülmektedir. Emperyalizmin esnek ve oldukça geniş şekilde kavramsallaştırılması tarihsel değişimin özgün evrelerinin göz ardı edilmesine yol açabilir, çünkü bu tanımlar [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] gibi köleci imparatorluklar için geçerli olduğu kadar günümüz uluslararası ilişkilerini de kapsamaktadır. Kavramın ve kuramların özgünlüğünü belirleyebilmek için emperyalizmin tarihsel evrelerinin göz önüne alınması gerekir..

Emperyalizmin Tarihsel Evreleri

Collier's Encyclopedia emperyalizm tarihini üç büyük evreye ayırmaktadır: Birincisi, [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kadar devam eden ve imparatorlukların genişlemesi ile ilgili olan evredir; ikincisi coğrafi keşiflerle başlayıp [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] kadar devam eden emperyalizmdir —eski emperyalizm olarak adlandırılmaktadır; üçüncüsü yeni emperyalizmdir ve yaklaşık [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’lerde başlamış ve sömürgelere yeniden büyük ilgi duyulmasına, [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ve [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’nın paylaşılmasına yol açmıştır...

Etimoloji ve Farklı Kuramsal Yaklaşımlar

Emperyalizm terimi [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] “imperium” sözcüğüne dayanmaktadır ve [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] gücü, merkezî hükümet, keyfî yönetim metotları anlamına gelmektedir. Bu kullanımının dışında [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’da [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’larda [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] imparatorluğuna hayranlık duyanları nitelemek için, 1848’den sonra ise [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’ün kötü yönetimini ifade etmek için kullanılmıştır. Emperyalizm kavramının kullanımı [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’lerde İngiltere’de yaygınlaşmıştır.

Kelime olarak Türkçeyede giren imparatorluk olgusu aslında emperyalizmin kendisidir de. Bu bakımdan 20. yüzyıl ve öncesi devlet yapı ve yürütmeleri eliyle değerlendirmekte kavramın imparatorluk ve emperyalizm özdeşliğine özgül olarak götürür. Örneğin günümüzde çıkan bazı yazılımlarda hala Imperial Edition diye anılan özel bir sürüm bile vardır.

Bu yaklaşımdan yola çıkıldığı zaman halen var olan ya da 20. yüzyılda sona eren devletler bağlamında emperyalist kabul edilenler bellidir.

Muhafazakar Kuram

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
Benjamin Disraeli

1870'li yıllarda İngiltere'de Başbakan [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’nin sömürge imparatorluğunu güçlendirme ve genişletme politikalarını tanımlamak için emperyalizm kavramına başvurulmuştur. Böylece emperyalizm, sömürgecilikle eş anlamda kullanılmaya başlanmıştır.

Bu yaklaşıma göre emperyalizm , gelişmiş ülkelerde mevcut durumun muhafaza edilmesi için bir gereklilik ve hak olarak görülür.

Marksist Kuram

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’lerle birlikte [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...], [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...], V. I. [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ve [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] basit sömürgecilik yerine ekonomik nüfuzun daha karmaşık şekillerine dikkat çekmişler; pazarların, arz kaynaklarının ve yatırım yollarının hakimiyet altına alınması ile ilgilenmişlerdir.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] emperyalizmi “uluslararası iş bölümünde, ticarette ve sermaye hareketinde belirli ilişkileri vurgulayan ekonomik bir fenomen” olarak; [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] “bir ekonominin diğer ekonomi üzerinde uyguladığı kontrol araçları ağı” olarak; [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] , Lenin’i takip ederek, “dünya ekonomisinin gelişiminin bir basamağı” olarak; Richard [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...], [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ve [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ise “kapitalizmin uluslararasılaşması” olarak tanımlamaktadırlar

Toplumsal-Psikolojik Kuram

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] geniş bir yorumla emperyalizmin kapitalizmden önce var olduğunu ve [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ve emperyalizm arasında bir ilişkinin bulunmadığını savunmuştur.

Bu yaklaşıma göre , savunma gereksiniminin bir gerekliliği olan savaşçı sınıfın varlığını sürdürebilmesinin bir sonucu olarak emperyalizm ortaya çıkar.
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]’a göre emperyalizm “ekonomik yönden az gelişmiş ülkelerin gelişmiş olanlara tâbi olmasını sağlayan ekonomik, siyasal ve askerî ilişkileri niteler. Emperyalizm dünya ekonomisindeki eşitsiz ilişkiler sistemini tanımlayan en uygun kelimedir”.

Liberal Kuram

Liberalist (Siyasal Serbestçi) Akım düşünürlerinden John Hobson’a göre emperyalizm kapitalizmin bir takipçisi değil siyasi bir seçimdir. Doğal kaynakların sınırlı olması, harcamaların azaltılması ve kârların en üst düzeylere çekilebilmesi gereksinimi emperyalizmi doğurmaktadır. Hobson’a göre emperyalizm, kapitalizm içindeki yanlış uygulamalardan kaynaklanmaktadır. Bununla beraber, Hobson da emperyalizmin başlıca nedenleri arasında finans kapitali ifade etmiş ve savaşların savunma sanayi kartellerince desteklendiğini, finans çevrelerinin savaşlardan karlı çıktıklarını tespit etmiştir.

Diğer Yaklaşımlar

Emperyalizmin siyasal boyutunu vurgulayan yazarlar farklı tanımlamalarda bulunurlar. [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] emperyalizmi “bir ulusun doğal sınırlarının ötesindeki nüfusu kendi siyasal yönetimi altına almak amacıyla bu sınırların ötesinde bir imparatorluk kurma süreci” olarak tanımlar.

Diğer yazarlar ise emperyalizm terimini askerî veya diplomatik baskı ve ekonomik nüfuz gibi dolaylı mekanizmaları da dikkate alarak genişletmektedirler; örneğin [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] ve [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] emperyalizmi “egemenliğin veya kontrolün dolaylı veya dolaysız şekilde genişletilmesi” olarak tanımlarlar.

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	Son Mesaj
Emperyalizm	PySSyCaT	Felsefe	0	11 Kasım 2014 00:58
Neo-Liberalizm mi? Ne O Emperyalizm mi?	Noyan	Makaleler	0	08 Haziran 2011 08:56

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

Etiketlenen Kullanıcılar
Etiketlemek istediğiniz kullanıcılar arasına virgül koyunuz. Örnek: nokta,sukunet,NucLear

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince sitemizde telif hakkı bulunan mp3,video v.b. eserlerin paylaşımı yasaktır. Yasal işlem olması halinde paylaşan kişi yada kişilerin bilgileri gerekli kuruma verilecektir.