| |
|
07 Eylül 2014, 16:09
| #1 | |
| Çevrimdışı  IF Ticaret Sayısı: (0) | Köpek - Kedilerde Epileptoik Nöbetler Epilepsi’ye Giriş Epilepsi; Beyinden köken alan, tekrarlayan kriz nöbetleriyle karakterize bir rahatsızlıktır. Nöbet aktivitesi; Bir grup lokal serebral nöronlardan veya tüm beyin korteksinden köken alan anormal hipersenkronize beyin elektrik aktivitesinden kaynaklanmaktadır. Epilepsi herşeyden önce eksitatör (Uyarıcı) ve İnhibitör ( Baskılayıcı) mekanizmalar arasındaki dengesizlik sonucu şekillenmektedir. Epileptogenez’e (Epilepsi Oluşumuna) katılan faktörler ise; Azalan GABA (Gama Amino Bütirik Asit ) aktivitesi Artan Glutamat aktivitesi Nörotransmitter Reseptör Bozuklukları / Değişimleri İyon kanal dengesizlikleri Glia hücrelerinde fonksyon bozuklukları İntrakraniyal Patoloji’ler EPİLEPSİ Ani kontrol / bilinç kaybı Geçici nöbet aktivitesi ( Nadiren > 2dk) Nöbet sonrası kısa bir süre ( Bazen 24 saatten uzun sürebilen) post-iktal davranış değişiklikleri, agresyon, ürkeklik Nöbetler Genellikle Ne Zaman Şekillenir? Hasta dinlenme / istirahat halindeyken Hasta uykudayken Yeni uyanma durumlarında Tüm bunların sebebi bu süre zarfları içerisinde beynin eksitatör (Uyarıcı) eşiği diğer zaman aralıklarına göre daha düşük olduğundan kaynaklanmaktadır. EPİLEPSİ’Lİ HASTALARIN NÖBET AKTİVİTELERİNİ TETİKLEYEN DIŞ FAKTÖRLER?? Heyecan / Stress / Ajitasyon yaratan duygudurum değişiklikleri Işık çakmaları ( Fotoğraf makinesi flash’ları, Şimşek çakmaları v.b.) Şiddetli gürültü ( Gök gürültüsü, araç kornaları ) Rahatsız edici kokular ( Temizlik sonrası.? ) Uyku durumundaki değişimler / bozukluklar, Uykusuzluk Daha önceki yazımda da belirtildiği üzere Epilepsi, Kedi ve Köpeklerde en sık rastlanan nörolojik bozukluklardan biridir. Prevalans ( Görülme Sıklığı ) Köpeklerde ; %1,5 – 5,7 Kedilerde : %0,5 (Brendt ve ark.,2002, A cross sectional study of epilepsy in Danish labrador Retrievers: Prevelance and selected risk factors, J.Vet.İnternal Med.,16:262-268) Yapılan bilimsel çalışmalarda epilepsiye ailesel (Genetik) yatkınlığı bulunan ırklar; 1-Beagle 2-Golden Retriever 3-Labrador Retriever 4-Bernese Çoban Köpeği 5-İngiliz Springer Spaniel Epilepsinin Sınıflandırılması Nöbetler, İnsanlarda olduğu gibi altta yatan ana nedene göre sınıflandırılmaktadırlar. Bu sınıflandırmaya göre; İdiopatik Epilepsi Semptomatik Epilepsi Muhtemelen Semptomatik Olan Epilepsi İdiopatik Epilepsi; Herhangi bir serebral patolojiye rastlanmaksızın, bilinmeyen sebeplerden ileri gelen nöbetlerdir. İnsanlarda bu tip epilepsinin kaynağı olarak genetik yatkınlık gösterilmektedir. Kedi-Köpeklerde de yapılan çalışmalarda aynı durumun söz konusu olduğu düşünülmektedir. Kedi – Köpeklerde İdiopatik epilepsinin karşılaşıldığı ortalama yaş aralığı 8aylık – 8 yaş arası dönemdir. Bu yaş aralığı dışındaki dönemde de elbette baskılanmış karakterde idiopatik epilepsi vakalarıyla karşılaşılabilmektedir. Fakat özellikle > 8 yaş vakalarda semptomatik epilepsi üzerine yoğunlaşmamız gerekmektedir. İdiopatik epilepsi’ye sahip hastalar, iki nöbet arası (interiktal) dönemde Gerek Klinik, Gerek nörolojik muayene açısından normal bulgulara sahiplerdir. Semptomatik Epilepsi; Sebebi bilinen / Ortaya konulmuş, Merkezi Sinir Sistemini etkileyen bir patolojiden ileri gelen epileptik nöbet tipidir. Bu hastalarda nöbet varlığı Merkezi Sinir Sisteminde var olan patolojik durumun klinik görüntüsü ( Semptomu ) olarak gelişir. Yukarıdaki tabloda belirtilen dışında Ağır metaller, Böcek ilaçları ( Organik Fosforlu, Klorlu Hidrokarbonlu), Striknin ve Tetanoz toksinleri gibi toksik nedenlerden de ileri gelen sekonder semptomatik epilepsi bulgularıyla karşılaşılabilmektedir. Bununla birlikte nöbet geçiren < 8 aylık olan vakalarda aklımıza Endoparazit intoksikasyonunu getirmeyi unutmamalıyız. Özellikle 1-3 aylık dönem arası endoparazit (İç parazit) tedavisi görmeyen kedilerde karşılaşılan bu durum şiddetli tekrarlayan nöbetlerle karakterize olarak semptomatik epilepsi bulguları meydana getirmektedir. Semptomatik epilepsi genellikle parsiyal nöbetlerle karakterizedir. ( Generalize olan / olmayan ). Nöbetler dışında eş zamanlı diğer nörolojik bozukluk belirtileri ( Körlük, İnkordinasyon, Ağrı, Ajitasyon v.s.) ile birlikte seyredebilir. Bu bulgular nöbetler arası dönemde de kendini gösterebilirler. ( İdiopatik Epilepsiden Farklı Olarak ) Muhtemelen Semptomatik Epilepsi Şüpheli bir semptomatik nedeni olan fakat tanısı konulamayan epilepsi olarak adlandırılır. Bulguları semptomatik epilepsiyle uyumludur Parsiyal nöbetlerle karakterizedir. NÖBETLERİN SINIFLANDIRILMASINA ( Karakterlerine Göre ) Gelecek Olursak; Parsiyal Nöbetler : Kedi ve Köpeklerde ender olarak rastlanır. Doğuştan (Kongenital) ya da Sonradan (Edinsel) nedenlerden oluşur. Kendi aralarında Basit ve Kompleks olmak üzere 2′ye ayrılırlar. Kompleks Parsiyal Nöbetlerde; Hastanın göz bebekleri büyür (Mydriasis), bazen yüz kaslarında titremeler, uluma, yalanma ve asabiyet gibi davranış bozukluklarına rastlanabilir. Primer Generalize Nöbetler: Bu nöbet tipi Köpek ve Kedilerde en sık rastlanılan nöbetlerdir. Hayvanlarda bu nöbet tipinin en sık rastlanılan formu Tonik – Klonik nöbetlerdir. Hastada nöbet sırasında şuur (bilinç) kaybı ve tüm vücudu saran kasılmalarla karakterizedir. A- Tonik Faz: Vücud kaslarının tonusu artar, ve hasta bir tarafına doğru yere düşer, B- Klonik Faz: Hasta yerde yatarken şiddetli kas kontraksyonları izlenir. 3. Klasifiye Edilmemiş Nöbetler Nöbetlerin Safhaları Nöbetler dört aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamaların tüm fazları her nöbette fark edilemeyebilir. 1-Prodrom Aşama: Bu aşama nöbetten birkaç saat veya gün öncesinde şekillenir. Hastada davranış değişiklikleri, ürkeklik, anksiyete gibi bulgulara rastlanılabilmektedir. Çoğu hasta sahibi bu aşamayı fark edemediğinden ender olarak fark edilmektedir. 2-Nöbet Öncesi (Pre-iktal) Dönem: Bu aşama nöbetten dakikalar, hatta saniyeler öncesinde şekillenir. Hasta sabırsızdır, ürkektir. Sahibinden dahi saklanacak yer arar. Bu aşamada hastada hipersalivasyon, gerginlik, titremeler gibi bulgular şekillenir. 3-Nöbet Aşaması ( IKTUS ) : Bu aşama aktif nöbet fazıdır. Nöbet aşaması genellikle hasta istirahat halindeyken ya da uykudayken gerçekleşir. Uyku sırasında beyin kökündeki değişimlerin nöbet aktivitesinin yayılmasını arttırdığı düşünülmektedir. Birkaç saniyeden – birkaç dakikaya kadar sürebilir. Nöbet aşaması oldukça depresif bir aşama olduğundan genellikle hayvan sahiplerince bu süre çok uzun olarak aksettirilir. Daha önceki kısımlarda belirtildiği üzere önce hastada kaslarda tonisite artışı şekillenir. Kedi ve köpeklerde genellikle salivasyonu takiben çene hareketleri şeklinde başlar. Hasta baş ve boynunu geriye doğru gerginleştirir. Bu aşamayı takiben bir tarafı üzerine düşer ve klonik faz devreye girer. Klonik fazda hasta ya koşar vaziyette ayaklarını hareket ettirerek çırpınır ( Köpeklerde ) ya da tüm vücudun, baş, boyun ve bacakların kasıldığı bir nöbet tipine rastlanılır ( Kedilerde). Bu aşamada hastanın bilinci tamamen kapalıdır. Kasılmalar sırasında kendine zarar verebilir ( Dilini ısırma, Kasılma sırasında kafa travmaları v.s.). Genellikle istemsizce dışkı ve idrar kaçırma gözlemlenir. 4. Nöbet Sonrası Aşama ( Post-İktal Dönem ) : Bu faz nöbetten hemen sonraki aşamadır. Genellikle birkaç dakikadan , nöbetin şiddetine göre 24 saat’e kadar uzayabilir. Hastada bu fazda genellikle ; Nöbet sonrası kasılmalardan ileri gelen yorgunluk hali, uyku hali, Yön bulamama, bunama belirtileri Bulunduğu ortamda duvara yakın yürüme ve kendi etrafında dönme Hasta sahibine dahil olmak üzere agresyon belirtileri ve sahibini tanımama Nöbetin şiddetli olduğu durumlarda geçici körlük Nöbetin fazladından sayılmasa’da 5. bir faz olarak ta İnteriktal ( Nöbet Arası) Dönem olarak ta değerlendirilebilir. Bu fazda daha önce de belirtildiği üzere İdiopatik Epilepsi durumlarında herhangi bir fiziksel veya nörolojik bulgulara rastlanılamasa da Semptomatik epilepsi durumlarında nörolojik bozukluk semptomları devam ederek kendilerini gösterirler. Nöbetlerin Tanısının Konulması -Anemnez; nöbetlerin tanısının konulmasında büyük önem taşımaktadır. Nöbetin karakteri, frekansı, sayısı, nöbet sırasında gözlemlenen reaksyonlar, varsa nöbeti tetiklediğini düşünülen faktörlerin öğrenilmesi ayırıcı tanıda büyük önem taşımaktadır. -Mümkünse nöbet’in oluşum sırasındaki video’nun izlenmesi Veteriner Hekimlere tanısal manada büyük kolaylık sağlayacaktır. -Fiziksel / Nörolojik muayene bulguları -Laboratuvar analizleri ( Hematolojik, Biyokimyasal, İdrar Analizi, Dışkı Analizi ) -Elektroensefalografi Kaydı ( EEG ) -Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans ( MR ) Tüm bu ayırıcı tanı aşamalarında amacımız nöbetler’in Epileptik / Nonepileptik ( Sekonder ) olduğunun ayırt edilmesini sağlayarak tedavi protokolü belirlemektir. Olası Sekonder Epilepsi Durumları; Kardiyovasküler Disfonksyon Durumları Respiratuar Disfonksyonlar Synkop Anemi Hipoglisemi Elektrolit Dengesizlikleri Hepatik Disfonksyonlar Böbrek Disfonksyonları Nöromuskuler Rahatsızlıklar (Myestenia Gravis v.b.) Hipertiroidizm İntoksikasyonlar Davranış Bozuklukları Anemnez’e Dayalı Tanı Aşamaları Tablosu Kaynak:Epilepsy in the dog and cat: Clinical presentation, diagnosis, and therapy – M. Berendt TANIDA EEG ELEKTROENSEFALOGRAFİ (EEG) Elektroensefalografi (EEG); Serebral korteksteki nöronların (sinir hücrelerinin) elektriksel aktivitesiyle gerçekleştirilir. -Beynimizde sürekli düşük şiddetli elektrik akımları üretilir -0,5 – 40Hz frekansında, 3-300 mikrovolt şiddetinde -Üretilen bu akımlar düzenli bir şekilde tüm beyine yayılır -Üretilen bu elektriksel aktivitenin kafa derisi üzerine, daha önceden belirlenmiş noktalara elektrotlar yerleştirilerek kaydedilmesi işlemine “ELEKTROENSEFALOGRAFİ” denir. Elektroensefalografi; Beynin yapısal işlevinden çok fonksyonel durumu hakkında bilgi verir. EEG kaydının alınmasının hasta için hiçbir yan etkisi yoktur Beyinde rutin olarak üretilen elektriksel akımlar değerlendirilir. Bu elektriksel aktivitede “Talamus” ve “Retiküler Formasyon” rol oynar. Elektroensefalografi’nin Nöro****olojisi; Beyin yüzeyi ve baş üzerinden kaydedilen dalgalar; Serebral Korteksteki “Piramidal Hücreler” tarafından oluşturulan Sinaptik Potansiyallerin toplamıdır. Sinaptikpotansiyaller; Serebral Korteks hücrelerinin Talamus Nükleuslarından çıkan ritmik deşarjlara karşı verdiği yanıttır. Bu deşarjların Frekans ve Amplitüdü, Talamus hücreleri arasındaki Eksitatör ve İnhibitör bağlantıların özel düzenlenmeleriyle belirlenir. Elektroensefalografi Cihazı; -Kurşun Kaplı İletken Sistem ( Elektrotlar ) -Pre-Amplifikatör -Amplifikatör -Galvanometre’ den oluşur Elektroensefalografinin Kullanım Alanları; -Nörolojide elektroensefalografinin en yaygın kullanım alanı epileptik aktivitenin belirlenmesidir. -Epileptik hayvanlardan alınan EEG’lerde sağlıklı hayvanlardan alınan EEG’lere göre açık anomaliler saptanabilmektedir. Epileptik nöbetlerin; -Epilepsi dışı nöbetlerden, -Syncop’tan -Subkortikal Hareket Bozukluklarından ayrımında kullanılır. EEG’nin ikincil kullanım alanları -Koma durumlarında prognoz tayininde -Anti-epileptik ilaçların kullanımında ( Kesme/Devam Kararı) -Beyin Ölümü’nün varlığının saptanması EEG’nin üçüncül kullanım alanları -Uyku bozukluklarının araştırılmasında alınan tüm gece uyku EEG’sidir. -Bu işlem hayvanlarda kullanılmamaktadır. EEG’de temel amaç -Beyin hücrelerinde oluşan elektriksel akımı değerlendirmek -Beynin hangi bölgesinde ne tip bir bozukluk var ? -Sorun beyinden mi? Serebral Korteksten mi kaynaklanıyor? -Beyinde var olan; Lezyon, Tümör, Enfaktüs, Enfeksiyon, Epileptik aktivite’lerin tanısı -Tanıda tek başına değil, MR, BT, Kan-Bos Analiziyle Birlikte kullanımı önerilir. Dikkat Edilmesi Gerekenler; -Normal şartlarda Epilepsi’nin tanısında EEG kaydı rutinde yeterli değildir. -Epileptik aktivitenin saptanmasında hasta nöbet geçirirken ya da nöbet geçirdikten sonra olabildiğince en kısa süre içerisinde (en geç 24 saat sonra) EEG kaydı almak gerekir. -Nöbet – EEG kaydı arası süre ne kadar uzarsa, epileptik odakların (fokus) görülme olanağı o denli azalacaktır. Nöbet ve Epilepsi’de TEDAVİ Daha önceden de belirttiğim üzere Nöbetlerin tedavisine başlamadan önce (Status Epilepticus: Sürekli tekrarlayan nöbetler durumu olmadıkça) altta yatan esas sebep ortaya konulmaya çalışılır. Status Epilepticus durumlarında veteriner hekimlerin öncelikli amacı var olan kriz durumunun ortadan kaldırılmasıdır. Altta yatan sebep ortaya konulduktan sonra Sebebe yönelik tedaviye başlanır. Dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan birisi nöbet’le karşılaşıldıktan sonra en kısa süre içerisinde Veteriner Hekiminize danışmanız gerekir. Nöbetler ihmal edilebilecek kadar basit sorunlar değillerdir. | |
| |  |
| IRCForumlari.NET Reklamlar |
   |
 |
| Etiketler |
| epilepsi, epileptoik, epileptoik nöbetler, hayvan hastalıkları, kedilerde, köpek, nöbetler |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
Benzer Konular | ||||
| Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevaplar | Son Mesaj |
| Kedilerde Banyo | Violent | Evcil Kediler | 1 | 29 Aralık 2013 13:50 |
| Kedilerde Kilo Kontrolü | Liaaa | Hayvanlar Alemi | 0 | 15 Haziran 2012 13:44 |
| Evde köpek beslemek namaza mani olur mu? İçinde köpek olan eve melek neden girmez? | YaRGuCi | İslamiyet | 0 | 19 Aralık 2011 19:12 |
| Kedilerde Kolestrol | Sevda | Evcil Hayvanlar | 0 | 14 Aralık 2011 02:10 |
Normal
