Başbakan Erdoğan, merakla beklenen Diyarbakır mitinginde halka seslendi. Erdoğan diğer illerde düzenlediği referandum mitinglerinden farklı olarak, bölge milletvekilleri ve çok sayıda Bakanı da kürsüye çıkardı. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Tarım ve Köy İşleri Bakanı Mehdi Eker, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ve bölgeden birçok milletvekili teker teker anons edilerek sahneye çağrıldı. Eski futbolcu Hakan Şükür de Erdoğan’ın konuşmasının ardından kürsüye çıktı. 2011’de geniş tabanlı bir anayasa hazırlayacaklarını, şimdi bunun kapısını araladıklarını belirten Erdoğan, 2005 yılında Diyarbakır’da söylediği “Kürt sorununu biz çözeceğiz” sözünün de arkasında olduğunu kaydetti.
Başbakan Erdoğan Diyarbakır’da özetle şunları söyledi:

Şair Ahmed Arif, “Seni Diyarbakır gibi düşünüyorum” demişti. Biz de sizi Diyarbakır kadar büyük bir muhabbetle seviyoruz. İnsan kutsaldır, insan hakları da kutsaldır. Bizde millete efendilik yok millete hizmetkâr olmak var. Biz siyasetimize insanı yerleştirdik. İnsan haklarını geliştirmeyi hedef bildik. İnsanımız mutlu değilse geri kalan hiçbir şeyin önemi yoktur. Çünkü demokrasi yoksa ekonomi de gelişmez, güvenlik de sağlanamaz. Büyük sıkıntılar yaşadık. Menderes bu ülkede demokrasiyi işler kıldı. Tahammül edemediler. Darağacına gönderdiler. 12 Mart’ta bir daha müdahale ettiler. 12 Eylül’de bir daha. Kaybeden yine gencecik fidanlar oldu, demokrasimiz oldu. Özal’ın mücadelesi Türkiye’yi dünyaya açtı. 90’ların ilk yarısı değişime direnenlerin kirli oyunlarıyla geçti. 28 Şubat milli iradeyi hiçe saydı. Memleketin üzerine çöktü. Bu kardeşiniz, 12 Aralık 1997’de Siirt’te şiir okuduğu için yargılandı. Pınarhisar Cezaevi’nde yattım. Dört duvar arasında milletimin hayır dualarıyla ayakta kaldım. Umutsuzluğa kapılmadım. Milletime olan sevdamı çoğalttım. Özgürlüğün kıymetini anladım demokrasiye olan ihtiyacı çok daha iyi anladım.”

Konuşmasında bölgede halkın yaşadığı sıkıntılara değinen Erdoğan şunları söyledi: “Biz bu ülkede yazı yazdığı için, konuştuğu için, şiir okuduğu için aş, iş, demokrasi dediği için mahpus damlarında çürümenin nasıl bir duygu olduğunu iyi biliriz. Başındaki örtü yüzünden dışlanmanın ne olduğunu iyi biliriz. Üniversite kapılarında boynu bükük kalmanın ne demek olduğunu iyi biliriz. Yoksulluğu iyi biliriz. Bir geceyarısı sokak ortasında ensesine kurşun sıkılarak katledilen faili meçhullerin acısını çok iyi biliriz. Evi basılıp tarumar edilmek nedir biliriz. Kitapların derdest edilmesini biliriz, köy boşaltılması, mera yasaklanması nedir biliriz. Hapisteki oğlunu ziyarete giden ama oğluyla tek kelime Kürtçe konuşamayan annenin feryadını biz biliriz. Hakkari’de sabah ezanını okuduktan sonra saldırıya uğrayan İmam Aziz’in acısını biz biliriz. Oğlunu şehit vermiş annenin gözyaşı benim yüreğime akar. Oğlunu çetelere kaptırmış annenin acısı ciğerime akar.”

Başbakan Erdoğan Diyarbakır’daki konuşmasında faili meçhul cinayete kurban giden Musa Anter’i de hatırlattı. Erdoğan şöyle konuştu. Ape Musa’nın acısını unutamayız, Orhan Miroğlu’nun yarasını unutamayız Şivan Perwer’in hasretini görmezden gelemeyiz. Ahmet Kaya’nın gurbette vefatını aklımızdan çıkaramayız. Ahmede Hani’nin, Feqiye Teyran’ın acısını unutamayız. Hakkariliyiz, Batmanlıyız, İzmirliyiz Diyarbakırlıyız Diyarbakır’ın evladıyız. 81 vilayet bizimdir 73 milyon benim öz kardeşimdir. Türküyle, Kürdüyle, Lazıyla, Çerkez’iyle Romanıyla Arabıyla 73 milyon benim öz kardeşimdir. AK Parti Türkiye’yi demokratikleştirme özgürleştirme hareketidir. Bugün verdiğimiz mücadele demokrasi mücadelesidir. Bugün verdiğimiz mücadele hak mücadelesidir, adalet mücadelesidir. 12 eylüldeki halkoylaması demokratikleşme tarihinin en önemli olaylarından biridir. Hiçbir mücadele karşılıksız kalmadı. Demokrasi açısından her günümüz daha iyi oldu. Halkoylaması için verdiğimiz mücadele de Allah’a inandığım gibi inanıyorum boşa gitmeyecek. 12 eylülde kazanan millet olacak.”

Başbakan Erdoğan, Diyarbakır’da muhalefete de yüklendi. Diyarbakır’a gelmeden önce herkesin kendisi konuşma metinlerini yazdığını belirten Erdoğan şöyle konuştu: “Günlerdir birileri konuşuyor. ‘Başbakan Diyarbakır’da ne konuşacak’ diyorlar. Burada BDP, Erzurum’da Bahçeli, işi gücü bırakmışlar bize konuşma metni yazmanın derdine düşmüşler. Bahçeli bize konuşma metni yazmayı bırak söyleyecek sözün varsa buraya gel. Söyleyeceğini şu Diyarbakır meydanında söyle. Diyarbakır insanını kucaklamadan hariçten gazel okumakla bu işler olmuyor. Türkiye’nin birliği hamasetle kurulmuyor, bin yıllık kardeşlik inkârla korunmuyor. Bizim ortaya koyduğumuz birlik siyaseti, Türkiye’nin bütünlüğüne hizmet ediyor. Biz belli bir etnik unsurun değil 73 milyonun partisiyiz. 81 vilayette ya birinci ya ikinci partiyiz. Çünkü biz sizi seviyoruz be. Bizim kitabımızda her yerde farklı konuşmak yok. Biz söz verip sözünü unutanlardan da olmadık. Diyarbakır’a gelip sonra sırtını dönenlerden olmadık. AK Parti’yi kurduğumuz günden itibaren sorunları cesaretle dile getirdik.

Şimdi yapılan Anayasa değişikliğinin bir ön adım olduğunu, 2011’den sonra geniş tabanlı ve kapsamlı bir Anayasa hazırlamayı tasarladıklarını belirten Erdoğan şöyle devam etti: “Bu Anayasa değişikliğiyle iş bitmiyor. 2011’de daha geniş tabanlı bir değişikliğin temellerini atıyoruz. Burada kapıyı açıyoruz. Bu adımı atacağız. Ayrımcılık yapan anlayışları hep karşımıza aldık. Diyarbakırlı’nın Rizeli’den farkı yok. Bu kardeşliğimiz bozmak isteyenler var. Onlara karşı 12 eylül bir manifestosudur.

Erdoğan şunları söyledi: “Bugün huzurunuzda ne için varız? Anayasa değişikliği için. 2005’de ne dediysek onurumuzla arkasında durduk. Demokrasi özgürlük bir zihniyet değişikliği gerektirir. Bu zihniyeti değiştirmezseniz hiçbir şey değişmez. Biz bunu değiştiriyoruz. Yönetim anlayışını değiştirdik. Biz ezberleri bozarak işe başladık.
Biz bu yola çıkarken buralarda olağanüstü hal vardı, kaldırdık. Çekiç Güç’ü gönderdik. DGM’leri kaldırdık. Birçok kanunu değiştirdik. Bilgi Edinme Kanunu’nu çıkardık. Anneler babalar çocuklarına isim koyarken bile problem oluyordu. Bunu ortadan kaldırdık. Anadilde yayın hakkını getirdik Devletin televizyonu yarım saat Kürtçe yayın yapıyordu. Devletin bir kanalını 24 saat yayın yapar hale getirdik. Cezaevlerinde anneler oğullarıyla, kızlarıyla anadillerinde konuşamıyordu. Suça itilen çocukların cezaevinden çıkması için yasa çıkardık. Köye dönüşü sağladık.”

Güneydoğu’da ve Diyarbakır’da yapılan yatırımları tek tek anlatan Başbakan Erdoğan, Tarım Reformu Bölge Müdürlüğü’nü Diyarbakır’da kuracaklarını söyledi. Yapılan reformların çok kolay olmadığını hatırlatan Başbakan “Büyük mücadele ve gayretlerle ortaya çıktı. Biz milletimize, güvendik, eğilmedik dik durduk. Sadece alın terimizi değil başımızı vücudumuzu bu yola koyduk” dedi.
12 Eylül askerî darbesi sonrası yaşatılan insanlık dışı uygulamalarıyla gündeme gelen Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi’ne de değinen Başbakan Erdoğan, şunları söyledi: “Şurada bir Diyarbakır Cezaevi var. Bugün Diyarbakır’da bir kez daha söylüyorum. Ahh şu Diyarbakır Cezaevi’nin bir dili olsa da konuşsa? Şu Diyarbakır Cezaevi, 12 Eylül sonrasında yaşananları bir anlatsa, dili olsa da insanlık dışı muamele ve işkenceleri anlatabilse. Diyarbakır Cezaevi’ni kapatıyoruz. Yeni cezaevini süratle yapıyoruz. Yeni cezaevi biter bitmez hemen yıkacağız. Ve istiyoruz ki orası artık varlığıyla sürekli bize 12 Eylül’ü hatırlatmasın. Türkiye’de işkence yok diye bas bas bağırılıyorken Diyarbakır Cezaevi’nin 5. koğuşundan gökyüzüne feryatlar, figanlar yükseliyordu. O soğuk betonlarda, pislikler içinde, kanalizasyonlarda insanlara nasıl zulüm ettiklerini kitaplar artık yazıyor. Tek kişilik hücrelerde 20 kişiyi çırılçıplak nasıl istiflediklerini kitaplar artık yazıyor. Onlar ölmek için Allah’a yalvardılar. ‘Allah’ım canımızı al’ diye feryat ettiler. Çocuklarını gözlerinin önüne getirdiler. İşte, şimdi biz bu ayıplara son veriyoruz ve Allah’ın izniyle 12 Eylül bunlara son vermenin adı olacaktır.”

12 Eylül’de ya darbe anayasasının ya da milletin anayasasının onaylanacağını dile getiren Başbakan Erdoğan “ Evet diyenler, milletin anayasasını onaylıyor. Hayır diyenler darbenin anayasasını onaylıyor. İşin kısaca tanımı bu” diye konuştu.

Diyarbakır mitinginin ardından Habertürk televizyonunda Yiğit Bulut’un sorularını yanıtlayan Başbakan Erdoğan, PKK ve İmralı’yla görüşme konusunda önemli açıklamalar yaptı. Hükümetin örgütle herhangi bir temasının olamayacağını belirten Erdoğan, “Devlet bu görüşmeleri yapar. Şu anda da yapıyor. Yapacaktır da” dedi. Bölgede faili meçhul cinayetlerin 1991-95 arasında yoğunlaştığını belirten Erdoğan, o dönemde Murat Karayalçın’ın Başbakan Yardımcısı olduğunu belirterek, “Bizi eleştirenler önce bunların hesabını versinler” diye konuştu. Erdoğan BDP’nin referandumu boykot tavrını da anti-demokratik bulduğunu söyledi.