Çevrimdışı

Bilgisayar Virüsü Nedir?

Bir bilgisayar virüsü, başka bir programın sonuna kendi kodunu ekleyen ya da o programı silerek üzerine kendi kodunu kopyalayan, yani bir anlamda kendisini o programla değiştiren bir program ya da çalıştırılabilir bir program/kod parçasıdır.

PC kullanıcısının virüs aktivitelerinden genellikle haberi olmaz. Çoğu virüs bir dereceye kadar zararsızdır ve yıllarca dikkate değer bir etki yaratmadan bulunduğu yerde kalabilir. Ancak bazıları veri dosyalarına zarar verir (çoğu zaman gizli ve sinsi bir şekilde), hatta dosyaları ve diskleri silmeye çalışırlar. Geriye kalanlar ise rastgele bir şekilde zarar verenlerdir. En iyi huylu virüsler (görünürde zarar vermeyen virüsler) bile önemli zararlar verirler : sabit disk ve/veya bellekte yer kaplarlar, CPU zamanını harcarlar; ortaya çıkarılmaları ve temizlenmeleri için önemli miktarda zaman ve para harcanır.

Bilgisayar virüsleri de biyolojik virüsler gibi enfekte edecekleri bir "evsahibi" ararlar. Tabii ki bu evsahibi, masum bir programdır. Böyle enfekte olmuş bir program bilgisayarınıza transfer edildiğinde bilgisayarınızdaki diğer programlar da enfekte olmaya başlayacaktır. Bu durumda bilgisayarınızın kontrolü elinizden çıkacaktır. Bilgisayarınızı her açışınızda veya her program çalıştırışınızda virüs çalışır ve enfeksiyonuna devam eder.

Virüs enfeksiyonu için önceleri tek yol, floppy disket idi. Ancak daha sonraları bilgisayar ağları ve son zamanlarda internet aracılığıyla bulaşmaları olanaklı hale geldi. E-mail kullanımının yaygınlaşması ile virüsler artık çok daha hızlı yayılabilmekteler.

İlk bilgisayar virüsleri, programlama hünerlerini ispatlamak ve bilgisayar güvenlik sistemlerinin içine kolaylıkla sızılabildiğini göstermek amacıyla programcılar tarafından tasarlandılar. Günümüzde ise bilgisayarın sabit diskindeki verileri bozmak ya da FAT, boot sektör, veri ve program dosyalarına zarar vermek üzere geliştiriliyorlar. Bilinen virüs sayısı 5000'den fazladır ve her geçen gün yeni virüs türleri ortaya çıkmaktadır. Virüs enfeksiyonları da giderek artmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri'nde virüs yaratmak ve yaymak bir bilgisayar suçudur ve federal suçlar kapsamına girmektedir. 1986 tarihli "The Electronic Privacy Act" yasası bilgisayarların kötü amaçlı ve hileli bir şekilde kullanımına karşı çıkartılan en dikkate değer yasadır. Avrupa ise 1991 yılında "Computer Misuse Act" adında bir yasa çıkartmıştır. Bu yasada da bilgisayar virüsü yaratmak ya da bilerek dağıtmanın suç olduğu belirtilmiştir.

Virüs Çeşitleri Hakkında Bilgi:

1. Dosyalara bulaşan virüsler: Genellikle COM, EXE uzantılı dosyaların kaynak koduna kendilerinin bir kopyasını eklerler. SYS, DRV, BIN, OVL, OVY uzantılı dosyalara da bulaşan virüsler de vardır. Bazı virüsler dosyaların açılmasını beklemeden de çoğalabilir. Örneğin DOS'da DIR çekildiğinde diğer dosyalara bulaşan virüsler de vardır.
Dosyalara bulaşan virüslerin büyük bir kısmı, EXE dosyanın başlangıç kodunu alarak başka bir yere yazar. Dosya çalıştırıldığında önce virüs harekete geçer, başlangıç kodunu çalıştırır. Her şey yolunda gidiyormuş görünür. Bazıları da COM uzantılı ikinci bir dosya yaratarak içine kendi kodunu kopyalar. DOS tabanlı işletim sistemleri önce COM uzantılı dosyaya bakacağından farkında olmadan virüsü çalıştırır.
2. Boot sektörü virüsleri: Disk ve disketlerde (A, C, D, E, ...) olarak bilinen mantıksal bölümlerin her birinde boot sektörü vardır. Boot sektörde diskin formatı ve depolanmış verilerin bilgileriyle DOS'un sistem dosyalarını yükleyen boot programları bulunur. Bir boot virüsü boot dosyalarına bulaştığında, bu disk veya disketten bilgisayar açılmaya çalışıldığında "Non-system Disk or Disk Error" mesajı verilerek bilgisayar açılmaz. 1996 yılına kadar en yaygın virüsler bu cins virüslerdir. Boot virüs, belleğe yerleştikten sonra takılan her diskete bulaşır.
Master Boot Record Virüsleri: Sabit diskin ilk fiziksel sektörlerinde diskin Master Boot Record'u ve Partition Tablosu vardır. Sabit Diskin Master Boot Record'unun içindeki Master Boot Programı partition tablosundaki değerleri okur ve boot edilebilir partition'ın başlangıç yerini öğrenir. Sisteme o adrese git ve bulunduğun ilk program kodunu çalıştır komutunu gönderir. Bu virüsler de boot sektör virüsleri gibi bulaşır.
Multi-Partite Virüsler: Boot Sektörü virüsleri ile Master Boot Record virüslerinin bileşimidir. Hem MBR'a hem boot sektörü ve çalıştırılabilir dosyaları bozarak yayılma şanslarını bir hayli artırmış olurlar.
3. Macro Virüsleri: Microsoft Word ve Microsoft Excel gibi popüler uygulama programlarının macro dillerini kullanılarak yazılıyorlar. Macro'lar veri dosyalarında kaydedildiği için virüslü belge açıldığında virüsün makro kodu çalışmaya başlar.
4. Script Virüsler:
Trojan Horse (Truva Atı): Bilgisayarınızda arka planda çalışan ve zamanı geldiğinde aktif hale gelerek sisteminize zarar veren yazılım. Sabit diski formatlamak, dosyaları silmek ya da çökertmek gibi çok zararlı işler yapar. Kötü amaçlı program olmalarından dolayı virüslere benzetilebilir. Benzemeyen yönleri ise, Truva atlarının zararsız bir programmış gibi gözle görülür olmaları ve kendi kendilerini çoğaltarak başka bilgisayarlara yayılmamalarıdır.

Eklentisini çalıştırmadığım hale de yine de e-posta ile virüs bulaşabilir mi?

Evet, bulaşabilir. Bazı e-posta okuyucuları (Microsoft Outlook ve Outlook Express) belirli yapıdaki dosyaların kullanıcıdan onay almadan çalıştırılmasına neden olan güvenlik açıklarını içermektedir. Bu açıkların kapatılması için Microsoft firması güvenlik yamaları çıkarmaktadır. Güncellemasi yapılmamış MS Outlook ya da MS Outlook Express kullanıcıları yeni çıkan pek çok virüse karşı savunmasız kalmaktadır.

GIF ya da JPEG dosyalarına virüs gizlenebilir mi?

Cevap hayır ama GIF ya da JPEG gibi görünüp gerçekte virüs olan yapılar olabilir. Genelde iki uzantılı olan bu dosyaları ikinci uzantısı e-posta okuyucaları tarafından görüntülenmediği için sadece bir GIF ya da JPEG dosyası sanılıp çalıştırılmakta ve kullanıcını karşısına bir hata mesajı ya da belki bir resim çıkmakta ama arka planda virüs faliyetlerine başlamış olmaktadır.

Program indirmediğim bir web sitesinden virüs bulaşabilir mi?

Evet bulaşabilir. Ziyaret edilen web sitesinden indirilen, ActiveX için kullanılan *.dll dosyası ya da Java apletler üzerinden bilgisayara virüs bulaşabilmektedir. Eğer kullanılan web tarayıcı ayarlarında güvenlik ayarları orta ya da yüksek değilse web tarayıcı, bu dosyaları kullanıcı onayı olmadan indirmekte ve çalıştırmaktadır.

Sadece Windows’ların belli sürümlerini etkiliyen virüsler var mı?

Evet, var. Bunun nedeni aslında sürüm değil, kullandıkları dosya sistemi. Dosya sistemi FAT32, Win9x/ME ve NTFS, WinNT/2000/XP'de kullanılmaktadır. NTFS dosya sistemi diskin bazı bölgelerine belirlenen kullanıcılar dışında kimsenin ya da hiç bir programın yazmansına izin vermemektedir. Bu nedenle bazı virüsler sistem dosyalarına ya da kayıt dosyalarına bilgi girememekte, sadece Win9x/ME işletim sistemlerinde etkili olabilmektedirler.

Sistemde Virüs Olduğunu Nasıl Anlarsınız?

Bilgisayarınızda virüs bulunup bulunmadığı konusunda kararsızsanız bazı noktalara dikkat etmenizde büyük fayda var. Enfekte olan bilgisayarlarda rastlanan bazı özellikler bilgisayarınıza virüs bulaştığı konusunda sizi uyarabilir:
Bilgisayarını olağandışı şekilde yavaşladıysa
Yeni ya da daha önce sorunsuz kullandığınız floppy disketler artık çalışmıyorsa
Ekranınızda garip mesajlar beliriyorsa
Kullandığınız programlar çöküyor ya da çok yavaş çalışıyorsa
Döküman veya dosyalarınızın isimleri, dosya boyları, kayıt tarihleri kendi kendine değişiyorsa
İnternet bağlantı ve download hızınız olağandışı yavaşladıysa
Monitörünüzde tuhaf hareketler oluyorsa

Nasıl Korunurum?

Virüs, solucan ve Truva atlarının birbirinden çok farklı karakteristik özellikleri olmakla birlikte, tümüne karşı korunmak için üç ana yöntem vardır.

Adım 1: Yabancı birinden gelen bir e-posta ekini asla açmayın.

Adım 2: Ekteki dosyanın tam olarak ne olduğunu bilmedikçe, bildiğiniz birinden gelen bir e-posta ekini asla açmayın.

Adım 3: Virüsten koruma yazılımınızın her zaman güncel tutun.

Adım 4: Aşağıdaki çevrimiçi kaynaklar kullanarak Microsoft yazılımınızı her zaman güncel tutun:

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]
[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]


Trojan (Truva Atı) Nedir?

Trojan "kurban"ının tahmin etmediği bir şekilde ve isteği olmaksızın, gizli ve genellikle kötü amaçlı bir faaliyette bulunan bir programdır. Virüsten farkı kendi kendini çoğaltmamasıdır (her ne kadar bu ayrım evrensel olarak kabul görmemişse de).

Trojan'ın kendisi bir virüs değildir. Kendi kendini çoğaltmaz, sadece sabit diskteki bilgilere zarar verir. Trojan kendisini zararsız bir program gibi (örneğin bir oyun ya da yardımcı program) gösterir. Görünümü ve ilk çalıştırıldığındaki aktivitesi zararsız bir program gibidir. Çalıştırıldığında verileri silebilir veya bozabilir. Bir trojan, virüs içerebilir ancak kendisi bir virüs değildir. Truva atı Yararlı gibi görünen ancak aslında zarara yol açan bir bilgisayar programıdır. Truva atları, insanların, meşru bir kaynaktan geldiğini düşündükleri bir programı açmaya yöneltilmeleri yoluyla yayılır.

The Aids Information, Twelve Tricks A ve B, ve Darth Vader programları trojanlara örnektir.

Nasıl Korunurum?

Virüslü bir programı açıp çalıştırdığınızda, bir virüs kaptığınızı anlamayabilirsiniz. Bilgisayarınız yavaşlayabilir veya birkaç dakikada bir kilitlenip yeniden başlayabilir. Bazen bir virüs bilgisayarı başlatmak için gereken dosyalara saldırır. Bu durumda, güç düğmesine bastığınızda karşınızda boş bir ekran görebilirsiniz.

Tüm bu belirtiler bilgisayarınızda bir virüs bulunduğuna dair sık rastlanan işaretlerdir; yine de bazen virüsle hiç ilgisi olmayan donanım veya yazılım sorunlarının yol açtığı şeyler olabilir.

Virüs içeren bir e-posta gönderdiğinizi bildiren iletilere dikkat edin. Bu, virüsün, kendi oluşturduğu e-postanın göndereni olarak sizin e-posta adresinizi gösterdiği anlamına gelebilir. Bilgisayarınızda virüs olduğu anlamına gelmez. Bazı virüslerin sahte e-posta adresi üretme becerisi vardır.

Bilgisayarınızda güncel bir virüsten koruma yazılımı yoksa, bir virüs bulaşıp bulaşmadığını anlamanın güvenilir bir yolu yoktur. Güncel bir virüsten koruma yazılımınız yoksa [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] adresinden 60 günlük deneme sürümlü Avast Antivirüs programını çekerek sisteme yükleyebilirsiniz.

Truva atları, ücretsiz olarak yüklediğiniz yazılımlarda da bulunabilir. Güvenmediğiniz bir kaynaktan asla yazılım yüklemeyin. Microsoft güncelleştirmelerini ve düzeltme eklerini her zaman [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]veya [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]yükleyin.

Spyware Nedir?

Spyware veya Türkçe ismi ile casus programlar bilgisayarınızda casusluk yapmak için yaratılmış programlardır.
Bu programlar kullandığınız masum görünen ve genelde internetten "bedava" diye reklamını görüp indirdiğiniz programlar ile bilgisayarınıza bulaşan progr*****lardır. Çoğunlukla dikkat etmediğimiz EULA (Son Kullanıcı Lisans Sözleşmesi) içersinde programla birlikte kuruluçağı belirtilir ve biz "I Agree" dediğimiz an herşeyi kabul etmiş oluyoruz.

Tam anlamı ile virüs olarak adlandırılamayan bu programların temel amaçları kuruldukları bilgisayarda bilgi toplamak ve bu bilgileri bu programları yaratan kişilere göndermektir.

Bu spyware / casus programların bilgisayarınıza tehlikesi casusluk derecelerine göre değişir:
Casusluk yaptıkları konular nispeten masum olarak adlandırılabilecek olan "hangi siteye gidiyor, ne kadar orada kalıyor" gibi bilgilerden daha ciddi olan bilgisayarınızın kurulum şifreleri veya kullandığınız kredi kartı bilgilerini edinerek bunları program yazıcılarına postalamaya kadar varabilen her türlü casusluk örneklerini kapsayabilirler.

Sörf bilgilerinizi genelde google toolbar, alexa toolbar veya diğer benzeri toolbar ismiyle dağıtılan internet Explorer eklentileri biriktirirler.
Bu şekilde sizin hangi siteleri ziyaret ettiğinizi ölçerek ziyaret edilen sitelere puan veya benzeri değerlendirmeler verirler. Sonra bu verileri arama sitelerinde sonuçları sıralamak için kullanabilirler. Aynı şekilde GetRight, Gator ve benzeri internetten dosya indirmeye yarayan programlar da bu tür spyware içerirler.
Ancak bunu kendileri tabiî ki kabul etmezler, çünkü bu programları kurarken kabul ettiğiniz kullanım kurallarına göre bu veri aktarımını kabul ettiğinizi bildirdiğiniz için bunun casusluk olmadığını, gönüllü veri paylaşımı olduğunu belirtirler.

Spyware veya casus programların daha tehlikeli olan türevleri ise sizin bilgisayar ve/ya internet ayarlarınızı kendi istedikleri gibi değiştirirler ve mesela sizleri kendi istedikleri sitelere yönlendirirler, bazıları bununla da yetinmeyip internet başlangıç sayfanızı kendi istedikleri gibi değiştirirler hatta bazen bilgisayarda karşınıza nereden geldiğini bilmediğiniz ve anlayamadığınız reklam içerikli pencereler çıkarırlar. Bunlara Adware'de denir, çünkü her ne kadar bir önceki casus programlar gibi casusluk yapıyor olsalar da, bunun yanında ayrıca birde bilgisayarınızda reklama yönelik oynamalar yapmaktadırlar. Ayrıca ne yazık ki bu açılan reklamlar her zaman masum denecek türden reklamlar değildirler. Birden bilgisayarınız açıkken görmek istemeyeceğiniz fotoğraf ve yazılar karşınızda belirebilir. O anda arkadasınız, iş arkadasınız, patronunuz, eşiniz, anne veya babanız bunu görürse bulunduğunuz durumu açıklamakta zorlanabilirsiniz.

Tabi bunlardan daha da tehlikeli olanları da vardır mesela bu türün en tehlikelileri olarak nitelendirilmesi mümkün olan Dialer programlara değinmeden edemeyeceğiz. Telefon hattı üzerinden internete bağlananlar için bu dialer programlar bilgisayarınızın internet bağlantı ayarlarını değiştirerek sizi ödemeli bir telefon hattına yönlendiren programlardır. Siz bu dialer programlar bulaştığı esnada her zamanki gibi internete bağlanırken eve şişik bir telefon faturası gelince şoke olursunuz, çünkü faturanız birden belki de 10 katı ile artmıştır. Bunun nedeni bu bilgisayarınıza bulaşan dialer programlar internete bağlandığınız numarayı biraz önce belirttiğimiz gibi ücretli bir yurtdışı hattı veya 900lü bir hat ile değiştirip sizi her internete girişinizde bu ücretli hatlar aracılığı ile internete bağlamıştır.

Bu spyware-casus programlardan veya dialer programlardan kurtulmak için[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...],[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] , Ad-Aware SE Personal , [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...] , [Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...],[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]programlarını kullanabilirsiniz. Bu antispyware programları bilgisayarınızı bu haşerelerden korurken ilk kurulumda bilgisayarınızda bulunan önceden yerleşmiş programları da temizlerler. Ancak bu temizleme için scan komutunu vermeniz gerekir.

Bilgisayarınıza kurduktan sonra bu antispyware programlarını yeni oluşan tehlikelere karşı da sürekli güncellemeyi unutmayın.

Adware Nedir?

Kendi yazdığı programı satmak yerine, belirli firmalar tarafından sağlanan reklamları programın içine gömerek kullanıcıya sunan programların genel adı "adware" dır. Bu programların en belirgin özelliği ücretsiz olarak dağıtılması ve programı yazanın kazancını sizin bilgisayarınızda bu reklamları göstermesi ve sizin de gördüğünüz reklamları tıklamanızdan sağlamasıdır.

Spam Nedir?

Internet üzerinde aynı mesajın yüksek sayıdaki kopyasının, bu tip bir mesaji alma talebinde bulunmamış kişilere, zorlayıcı nitelikte gönderilmesi Spam olarak adlandırılır. Spam çoğunlukla ticari reklam niteliğinde olup, bu reklamlar sıklıkla güvenilmeyen ürünlerin, çabuk zengin olma kampanyalarının, yarı yasal servislerin duyurulması amacına yöneliktir. Spam gönderici açısından çok küçük bir harcama ile gerçekleştirilebilirken mali yük büyük ölçüde mesajin alıcıları veya taşıyıcı, servis sağlayıcı kurumlar tarafından karşılanmak zorunda kalınır.

Internet kullanıcıları üzerindeki etkileri incelendiğinde iki tip Spam vardır. Email aracılığıyla gönderilen spam doğrudan gönderilen mesajlarla, bireysel kullanıcıları hedef alır. Email spam listeleri genellikle Usenet gönderilerinin taranması, tartışma gruplarının üye listelerinin çalınması veya web üzerinden adres aramalarıyla oluşturulur. Email tipindeki spam gönderileri tipik olarak alan kullanıcının masraf yapmasına sebep olur. Email erişimi için süreye bağlı telefon parası ödeyen her kullanıcı için bir bedel ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bununda ötesinde, spam maillerinin taşınmasının servis sağlayıcılar ve diğer on-line servisler üzerinde oluşturduğu mali yük de doğrudan abonelere yansıyacaktır.

E-posta yolu ile gönderilen spam türlerinden ticari içerikli olan UCE (Unsolicited Commercial e-mail- Talep Edilmemiş Ticari e-posta) adından da anlaşılacağı gibi istemediğiniz halde size gönderilen bir ürünü yada hizmeti tanıtıcı elektronik posta iletileridir.

İçeriğinin mutlaka ticari olması gerekmeyen UBE (Unsolicited Bulk e-mail Talep Edilmemiş Kitlesel e-posta), aynı anda yüzbinlerce e-posta hesabına gönderilen e-posta iletileridir. Bu iletiler ticari içerikli olabileceği gibi politik bir görüşün propagandasını yapmak yada bir konu hakkında kamuoyu oluşturmak amacı ile gönderilen e-posta iletileri de olabilir. Spam hakkında önemli bir nokta, bir iletinin spam olarak nitelendirmek için kullanılacak ölçütün iletinin içeriği ile hiç alakalı olmamasıdır. Herkesin üzerinde hemfikir olduğu, önemli bir toplumsal duyarlılığa sahip bir konu hakkında görüş bildirmek için kitlesel olarak gönderilen bir iletide aslında spam olarak nitelendirilebilir.

Bir diğer sık rastlanılan e-posta spam tipi ise MMF (Make Money Fast – Kolay Para Kazanın) iletileri; zincir iletiler yada piramit benzeri pazarlama yapıları ile ilgili gelen iletilerdir. Piramitin en üstündeki isme para gönderip listenin altına kendinizi eklediğinizde para kazanmaya başlayacağınıza ilişkin iletiler bu tip spam iletilerine örnek olarak verilebilir.

Email türündeki spam’in rahatsız edici bir tipi ise, iletinin tartışma listelerine gönderilmesi durumudur. Bir çok tartışma listesinde, kimi işlemler sadece liste üyeleri tarafından gerçekleştirilebildiğinden, spam göndericileri, mümkün olduğu kadar çok listeye üye olmaya çalışarak, liste üyelerinin adreslerini temin ederler.

Diğer bir Spam tipi ise, iptaledilebilir (cancellable) Usenet mesajları aracılığı ile yapılan spamdir. 20 veya daha fazla haber öbeğine aynı anda gönderilen bir ileti spam kapsamında incelenir. Usenet kullanıcıları açısından bu kadar çok sayıda haber öbeğine gönderilen bir iletinin genellikle öbeklerin çoğu, hatta hepsi açısından konu dışı kaldığı tesbit edilmiştir. Bu tür spam, sıklıkla haber öbeklerini okuyan ancak çok ender veya hiç gönderi yapmadıklarından email adresleri elde edilemeyen kullanıcı grubunu hedefler. Usernet spamleri haber öbeklerini reklemlar veya ilgisiz iletilerle doldurarak kullanıcı açısından faydasız ve kullanılması zor hale getirir.

Nasıl Korunurum?

Bu alanda yazılmış çeşitli antispam programlarını yükleyebilir veya mail programınızda spam başlığı altındaki filtreleme uygulamaları ile spamlardan korunabilirsiniz.

Antivirüs Nedir?

Antivirüs virüslere karşı yazılmış, temizleme, kurtarma işlevlerini yerine getiren koruyucu programlara verilen genel isimdir. Antivirüs programları virüsleri bulmak, karantina altına almak/silmek için çeşitli yöntemleri izlerler. Bu yöntemler antivirüs programlarının çalışma hızını ve prensiplerini belirler. Bilinenin aksine antivirüs programı yüklemek sistemin komple güvenliği için yeterli değildir. Ancak her sistemde mutlaka güncel ve güvenilir, lisanslı bir antivirüs programı bulunmalıdır. Antivirüs programına ek olarak sistem güvenliğiniz için antispyware ve firewall uygulamalarının bulunmasında fayda vardır.




Bilinen Antivirüs Programları Nelerdir?

Alwil Sofware Avast Antivirüs Professional
Symantec Norton Antivirüs
Mcafee VirusScan
Kaspersky Antivirüs
Eset Nod32


Firewall Nedir?

Ateş duvarları ağın içinden veya dışından gelen yetkisiz erişimleri engelleyen, süzen ve izin denetimi sağlayan yazılımlar veya donanımlardır. Ateş duvarlarını yazılımsal, donanımsal veya her ikisinin de bir arada oldugu gruplara ayırabiliriz. Aslına bakarsanız donanımsal olanların üstünde de bir çeşit gömülü yazılım (firmware), BIOS vs ismi altında yazılımlar çalışmaktadır.

Ateş duvarı deyince sadece bizi dışarıdan gelen saldırılara karşı koruyan birşey düşünmemek gerekir. Gelişmiş ateş duvarları bunların dışında NAT (Ağ Adres Çevrimi), VPN (Virtual Private Networking - Sanal Özel Ağ) gibi teknolojileri de bize sunarlar. Fakat şimdilik bu konulara girmeyeceğiz.


Koruma sağlamak için çeşitli ateş duvarı tipleri/teknolojileri vardır. Bunlardan en çok kullanılanları şunlardır;


Uygulama Katmanlı Ateş Duvarı - Application Level Firewall

Bu tip ateş duvarları içeri veya dışarı gidecek OSI modelinde uygulama (application) katmanında çalışan belli iletişim kurallarına bakarlar (OSI modeli ağ ortamında bilgisayarların birbirleriyle haberleşirken kullandıkları yedi katmanlı bir standarttır). Programcılar ve ağ cihazlarını üreten firmalar bu standarta uyarak ürünleri bize sunarlar. İsteseler uymazlar da ama o zamanda standart dışında kalacakları için yaptıkları bir işe yaramayacaktır. OSI modelini daha fazla uzatmayalım. Başka bir makalede yedi katmanı da detaylı anlatırım. Konumuza dönelim. FTP,HTTP,SMTP,POP3,IMAP,TELNET,FINGER,DNS.... Uygulama katmanında çalışan iletişim kurallarından bazılarıdır.


Uygulama Katmanlı Ateş Duvarı - Application Level Firewall, Devam

İç ağdaki (LAN) bir kişi Internet Epxlorer'ı açtı "
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
yazdı giriş tuşuna bastı diyelim. Yazılım dış ağdaki (Internet) sunucuya bağlanmak isteyecektir ve 80 numaralı portu hedef olarak gösterecektir. Bu paket ateş duvarına geldiğinde tamam iyi güzel paket 80 numaralı porta gidiyor ama içinde HTTP var mı yok mu ona bakar. Varsa HTTP'nin içinde istemediğim bir şey var mı yok mu ona da bakabilir.

İstemciler bunu yapabilmek için bir yazılım kullanırlar. Bu yazılımda IP paketi içerisine kendisi ile ilgili bilgiyi yerleştirir. Bu sefer yönlendirici bölümünde bahsettiğimiz gibi IP başlığına değil de uygulama başlığına (application header) koyar. Ateş duvarı da IP paketini açar bakar ve bu başlık ile ilgilenir (Bütün ateş duvarları paketleri açıp içlerine bakarlar. Sadece baktıkları yerler veya kullandıkları teknolojiler farklılık gösterir). Bu tip ateş duvarlarını MSN'yi dışarıya engellemek için kullanılabiliriz.

Katman İletişim Kuralları ve Yapılan İşler
.Uygulama (Application) HTTP, DNS, FTP, TFTP, BOOTP, SNMP, POP3, SMTP, MIME, NFS, FINGER, TELNET, SMB
.Sunum (Presentation) Şifreleme varsa burada gerçekleşir.
.Oturum (Session) NetBIOS, Names Pipes, Mail Slots, RPC
.Taşıma TCP, ARP, RARP, SPX, NWLink, NetBIOS, NetBEUI
.Ağ IP, IPX (Yönlendiriciler burası ile ilgilenir)
.Veri Bağlantısı Mantıksal bağlantı kontrolu : 802.1,802.2
Media Access Control(MAC) : 802.3CSMA/CD (Ethernet) 802.5 Token Ring
.Fiziksel IEEE 802,IEEE 802.2,ISDN


Burada siz MSN'de A harfine bastınız diyelim. Dünyanın her yerinde yediden bire kadar olan sıra izlenir. Bire gelindiğinde A harfiniz artık elektriğe dönüşmüştür ve karşı tarafa gönderilir. Karşı taraf da birden yediye kadar olan sırayı izler ve karşısında A harfini (uygulama katmanında) görür. Her katman bir üst veya alt katman ile ilgilenir. İki üstü ile ilgilenmez. Bir sıra izlenmelidir. İletişim kuralları (protocol) ve yapılan işlemler sadece örnek olsun diye yazılmıştır. Bunların dışında daha pek çok işlem ve iletişim kuralı vardır.

Paket Süzen Ateş Duvarı (Packet Filtering Firewall)

Bu tip ateş duvarları IP iletişim kuralını (protocol), IP adresini ve port numarasını denetleyen eden bizim tarafımızdan belirlenen bazı kurallar (rule) içerirler. O yüzden ayarlarını çok iyi yapmamız gerekmektedir. Diğer türlere nazaran daha zahmetlidir. Bu tip ateş duvarları paketlerin uygulama olup olmadığıyla değil ağ tarafı ile ilgilenirler. IP paketini açıp IP başlığına yani kaynak (source) hedef (target), iletişim kuralı, port vs bakarlar.

Bunun bir kötü tarafı vardır. Örneğin ağ sunucunuz var diyelim. Her şeyi engelleyip sadece web trafiğini açarsınız. Buraya kadar her şey güzel. Herkes web sunucunuza erişiyor. Başka hiçbir şey yapamıyorlar ama sizin web sunucunuza saldıran da erişiyor gezinti yapan da. Bunu ayırt edebilmesi için IDS (Intrusion Detection System - Saldırı Denetleme Sistemi) veya IPS (Intrusion Prevention System - Saldırı Önleme Sistemi) özelliginin olması gerekir. Paket süzen ateş duvarları bu farkı algılayamazlar. Ayrıca bu tip ateş duvarları stateful packet inspection (ip paket denetleme) yapamazlar. Yani paketlerin gerçekten istenilen iletişim kuralı (protocol), port ve ip den gelip gelmediğini anlayamazlar. Biraz daha açmak gerekirse paketin daha önceden kurulmuş bir bağlantıdan mı geldiğini anlayamazlar. Eklediğimiz kural ne diyorsa ona bakarlar. Yani bu tip ateş duvarına "sadece dışardan gelen paketlere izin ver ama bağlantı daha öncedenkurulmuş olsun" diyemiyoruz.

Bu biraz kafa karıştırıcı olabilir. Burada şunu anlamamız gerekiyor. Mesela A ve B makinası TCP bağlantısı kurduğunda üç yollu el sıkışma (3-way handshake) diye bir işlem gerçekleşir. Basit olarak anlatacak olursak, bu işlemde A makinası B makinasına (1)SYN paketi gönderir. B makinası karşılık olarak (2)SYN/ACK gönderir. Ondan sonra A makinası B'ye (3)ACK paketi gönderir ve bağlantı kurulmuş olur. Siz bilgisayarınızda başlat/çalıştır a "cmd" yazıp komut isteminde "netstat -an" yazarsanız gördüğünüz "ESTABLISHED" bağlantılar bu işlemin gerçekleştigini göstermektedir. Daha fazla ayrıntıya girmek istemiyorum. Sonuç olarak herhangi bir A makinası böyle bir işlem olmadan paket süzen bir ateş duvarının zaafından yararlanabilir. Mesela saldıran biri durmadan SYN gönderebilir. IP yanıltma (spoofing) yapabilir.

Durum Denetlemeli Ateş Duvarı (Stateful Firewall)

Bunlar paket süzen ateş duvarları gibilerdir ama daha akıllılardır. 90'larda Checkpoint firması tarafından geliştirilmiştir. Zamanla bir standart haline gelmiştir. OSI modelinde ağ katmanına ve iletim katmanına bakarlar (bazen tüm paketi daha iyi incelemek için üst katmanlara da bakarlar).

Örnek verecek olursak yine bir ağ sunucunuz var diyelim. Siz kural eklersiniz ve kullanıcılar sunucuya bağlanır. Bu noktada bu tip ateş duvarları gelen isteğin gerçekten bağlantı kurulacak IP olup olmadığına, iletişim kuralına, kaynak ve hedef portlarına bakarlar. Ondan sonra üç yollu el sıkışma (3-way handshake) gerçekleşir ve bağlantı kurulur. Mesela saldırgan yanıltma (spoofing) yapıyorsa (yani kendi ip adresini, iletişim kuralını veya portunu olması gerektiğinden farklı gösteriyorsa) bunu anlarlar ve karşı tarafa SYN/ACK göndermezler ve paket karşı tarafa herhangi bir bilgi göndermeden düşürülür (Drop). Bu olmasa ne olurki diyeceksiniz. Mesela eğer böyle bir şey olmazsa saldırgan on binlerce yanıltıcı paket gönderip sizin ağ sunucunuzu gelecek gerçek SYN paketlerine SYN/ACK gönderemez hale getirebilir. Sonuç olarak kimse sunucuya erişemez.

Yine de bu ateş duvarları hala iyi ve kötü trafiği algılayamazlar. IDS veya IPS gereklidir. Bu noktada IDS veya IPS'inde tabiri caizse kul yapımı olduğunu belirtmek gerekiyor. Yani bunlar bilmedikleri kötü trafik için bişey yapamazlar. Bazı firmalar kendi IDS veya IPS sistemlerinin akıllı olduklarını ve bilinmeyen saldırılara karşı önlem alabildiklerini iddia etseler de ne kadar başarılı olduğu konusunda şüphe duymak gerekir. IDS/IPS demişken ateş duvarı ile ilgili bir teknoloji daha var. Buna da Deep Packet Inspection(Derin Paket İnceleme) diyoruz. Bu IDS/IPS ile tümleşik çalışan bir teknolojidir. Şimdilik bu konuya değinmeyeceğiz. Durum denetimi yapan (Stateful) ateş duvarına tanıdık bir örnek verecek olursak Windows'umuzun o basit ateş duvarı bu türdendir.


Firewall Programları:

Kerio Personal Firewall
McAfee Personal Firewall
ZoneAlarm Professional
Symantec Internet Security


TCP/IP Nedir?

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır. (Yani, TCP/IP protokolleri bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar). Bu protokollere örnek olarak, dosya alma/gönderme protokolü FTP (File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü SMTP (Simple Mail Transfer Protocol), TELNET protokolü (Internet üzerindeki başka bir bilgisayarda etkileşimli çalışma için geliştirilen *login* protokolü) verilebilir. Adını sıkça duyduğumuz
Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.
ortamında birbirine link objelerin iletilmesini sağlayan protokol ise Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) olarak adlandırılmaktadır. TCP/IP protokolü aynı zamanda, diğer iletişim ağlarında da kullanılabilir. Özellikle pek çok farklı tipte bilgisayarı veya iş istasyonlarını birbirine bağlayan yerel ağlarda (LAN) kullanımı yaygındır.