Anne Tarafim Bu Köyde Dogup Buyumuş Ve Ben her yaz giderim Hayran Kalırım. Ve Her istanbula döndügümde İstanbulda Yaşamakdan Nefret Ederim

Muğla'ya veya Bodrum'a giderken Yatağan'a yolunuz düşerse,Yatağan'ın 7 km. uzağında küçük bir köyü var, Eskihisar...Bu köye gitmeye karar verirseniz Yatağan'dan çıktıktan 7 km sonra sonra sağınızda delik deşik kömür ocaklarının yanından geçeceksiniz. Bu çevre katliamına hayıflanırken bir tabela gözünüze çarpacak. Yoldan 1 km içerideki bir antik kenti işaretliyor bu tabela. Stratonikeia'yı.
Olur da burada bu antik kenti gezmeye karar verirseniz, bir devletin tarihine nasıl sahip çıktığını göreceksiniz. Karşılaştığınız hayalet şehir bir zamanlar tarihle köylülerin bütünleştiği, bin bir meyve ağacının yetiştiği, suların fışkırdığı Eskihisar Köyü'nün ilk yerleşim yeri ve bir aşk hikayesinin geçtiği Stratonikeia'dır.


Bilgi :
Eylem Kazıl
Y.Mimar, Arkeolog

Muğla’nın fazlaca bilinmeyen antik kentlerinden biri Eskihisar… MÖ 270’lere tarihlenen kent, 1980’lere kadar içinde yaşanılan bir yerleşim yeri idi. Kurulduğu arazinin zengin kömür rezervine sahip olduğu anlaşılınca, köyün boşaltılmasına giden süreçte birkaç kez göç yaşandı. Antik kentle etkileşimin izlerini taşıyan oldukça zengin bir mimari mirasa sahip olan kenti ve tarihini, Eylem Kazıl aktarıyor.
Muğla ilinin Yatağan ilçesine bağlı Eskihisar köyü (Harita 1), antik çağlardan günümüze kadar birçok uygarlığa evsahipliği yapmış bir yerleşimdir. Helenistik dönemde burada kurulan Stratonikeia kenti, antik adını, uğruna bir şehir yaratılan kraliçe Stratonikeia’dan alır. Antik kentin kuruluşu Bizantonlu Stephanos’un verdiği bilgiye göre şöyledir: Büyük İskender’in ölümünden sonra merkezi Suriye olan Seleukos Krallığı’nın başındaki I. Seleukos, Demetrios Poliorkades’in kızı Stratonikeia ile evlenir. I. Seleukos’un oğlu II. Antiochos ile üvey annesi Stratonikeia arasında başlayan aşk nedeniyle Seleukos onları ülkenin doğusuna gönderir. Kral Seleukos ölünce ülkenin idaresini oğlu II. Antiocos alır ve MÖ 270 yılında Stratonikeia kurulur. Strabon MÖ 197’den önce Rodos’a bir hediye gibi verilen şehrin, bu zamana kadar kıymetli yapılarla donatıldığını bildirmektedir.(1)


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.

1977 yılında başlayan araştırma ve kazılar ile belirlenebilmiş olan kalıntılarının azlığına rağmen, şehrin ihtişamı hakkında yeteri kadar fikir sahibi olunabilmektedir. Stratonikeia’nın çağına uygun olarak Hippodamos planına göre kurulmuş olduğu tahmin edilmektedir. Buna bağlı olarak yazıtlarla, kentin Plateia denilen stoalı geniş caddelerle, birbirinden ayrılan bölgelerden (mahalleler) oluştuğu anlaşılmaktadır.(2) Orijinal uzunluğu 3.5 km.yi bulan şehir surlarının bugün az bir kısmı ayakta kalabilmiştir. Beyaz mermer dikdörtgen bloklardan inşa edilmiş olan surlar 11 defa yön değiştirmekte ve her kırılma noktasında kule, kapı ve dirsek oluşturmaktadır. Sur içinin tamamı 10.800 m2’dir. Şehrin en görkemli kapısı, 43 metre cephe uzunluğunda, beyaz mermer bloklarla inşa edilmiş, çift girişli, orta kısmında yarım daire şeklinde havuzu olan simetrik bir yapıdır.(3) (Resim 1)

Şehrin en büyük yapısı olan Gymnasion’un MÖ 2. yüzyıl ortalarında mermer bloklarla yapıldığı, Roma döneminde tamirat gördüğü, Bizans döneminde de kuvvetli bir depremle yıkıldığı tahmin edilmektedir. (Resim 2) Depremden sonra çeşitli onarımların gerçekleştirilmiş olduğu, bazı kısımlarının duvar örgüsündeki değişiklikten anlaşılmaktadır. Kent yaşamında büyük önemi olan bayramlar, törenler ve şölenlerin Gymnasion’da yapıldığı, alanda bulunan yazıtlarla belirlenmiştir. Yapılan kazılarla yapının 120 x 250 metre ölçülerinde büyük bir spor–eğitim kompleksi olduğu ve bünyesinde üstü kapalı Ksystos (koşu yolu) barındırdığı anlaşılmıştır.(4)

Şehrin önemli yapılarından bir diğeri de Roma dönemine tarihlenen (5) Bluterion’dur (meclis binası). Üç tarafı 1.50 metre kalınlığında duvarlarla çevrili, 40 x 26 metre boyutlarındaki yapının orta kısmında oturma sıraları bulunmaktadır. Kuzey duvarının dış kısmı Yunanca ve Latince yazıtlarla süslüdür. (6) (Resim 3)

Şehir tiyatrosunun 10.000 kişiden az olmayan bir kapasiteye sahip olduğu düşünülmektedir. (Resim 4) Tiyatronun güneyindeki tepede yer alan Roma dönemine ait tapınağın, ele geçen yazıtlardan, daha çok resmî nitelikli imparator kültüyle ilgili olduğu tahmin edilmektedir. Tapınak 6 x 9 sütunlu peripteros biçiminde ve iyon stilindedir.(7)


Bu görkemli yapıların inşa edildiği Roma döneminde altın çağını yaşayan kent, Bizans döneminde diğer yerler gibi Aphrodisias’a bağlı dini bir merkez haline gelmiş, 11. yüzyılda ise Türk kültürüyle tanışmıştır. Evliya Çelebi, antik Stratonikeia üzerinde kurulmuş olan Eskihisar köyünün Menteşeoğlu Ahmet Gazi tarafından 1354 yılında Cenevizlilerden alındığını, burada Kuru Camii ve Sultan Camii adında iki yapı yapıldığını yazmıştır. (8) Menteşeoğulları’nın 1425 yılında yıkılmasından sonra bölge Osmanlıların eline geçmiştir. Hilair’in gravürü, şehrin bu dönemdeki zengin kültür yapısını yansıtmaktadır. (Resim 5)

Köy merkezinde, Gymnasion’un toprak altındaki bölümü üzerinde yer alan, Evliya Çelebi’nin sözünü ettiği Sultan Camii’nin zaman içinde tadil edilerek bugüne ulaşmış Şaban Ağa Camii olabileceği düşünülmektedir. Şaban Ağa Camii, köyün eski toprak sahiplerinden olan Eskişar Ailesi tarafından 1876 yılında yeniden inşa edilmiştir. (Resim 6) İlk önceleri dış sofasında mermer sütunlar üzerinde kubbeler bulunduğu bildirilen(9) caminin bugünkü halinde mermer sütunlar yerine ahşap dikmeler ve kemerler bulunmaktadır. Alaturka kiremit örtülü kırma çatılı olan yapıda, oldukça sade bir işçilik göze çarpar. Caminin altından geçen, üstü beşik tonozlu bir su kanalı bulunmaktadır. Dikdörtgen bir plana sahip caminin metal minaresine üst kattaki mahfilden ulaşılmaktadır. Caminin güneybatısında 14. yüzyıla tarihlenen(10) kareye yakın bir forma sahip, üst örtüye geçiş elemanı olarak Türk üçgenleri kullanılmış bir hamam yapısı mevcuttur.

Şehrin pazar yerini ve sivil mimarlık örneklerini oluşturan yapılar, farklı kültürlerin biraraya geldiği, bütünsel bir kurgunun ürünleridir. Köy meydanındaki kamusal alandaki cami ve meyhanelerin birlikteliği hoşgörünün ileri düzeyde bir örneğini sergilemektedir. Bunun yanısıra, döneminde çevre köylerin tüm ihtiyaçlarını karşılayan pazaryeri konumundaki köy meydanı, terziden manifaturacısına kadar çok çeşitli dükkanları barındırmaktadır. Meydandaki kahvehaneler aynı zamanda köyün berberleri ve dişçileridir. (Harita 2, Resim7 ) Bölgenin bir cennet köşesi olan Eskihisar köyü, her çeşit ürüne sahip meyve bahçeleri ve bağlarıyla çevre yerleşimleri besleyen bir merkez durumundadır.


Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Not : 2 Eskihisar Köyü vardir 1. Eskiden Yaşanılan 2. Devlet Tahliyesi yuzunden Devletin verdigi topraklar ustune kurulan Yeni Eskihisar Köyü.. ( Komür Rezerveleri yuzunden)