Yeni Çağ Felsefesi: Bilim Nedir? Bilim Ne Değildir? Bilimin Genel Özellikleri Nedir?

Bilim, gözlem ve deneyle fiziksel dünyanın yapısını ve işleyişini sistemli olarak araştıran ve inceleyen bilgi etkinliği olarak tanımlanabilir. Yapmış olduğu araştırma bulgularına dayanarak olay ve olgular üzerine neden-sonuç bağlantılarını göstermeye çalışır. Örneğin bir psikoloğun insan davranışlarını sistematik olarak gözlemlemesinden hareketle ya da bir biyoloğun hücre yapısı üzerine yaptığı deneylere dayanarak bunların nedenlerini açıklaması gibi. Bilim, bilim insanının yaptığı etkinliktir. Bilim insanı, bu etkinliği kendine ait birtakım özellikleriyle sağlıklı bir şekilde sürdürür.

Bilim, her şeyden önce objektif karakter taşır. Hangi konuyu nasıl işlediğini, analizlerini, bulgularını ve ulaştığı sonuçları açıkça ortaya koyar. Ortaya koyduğu açıklamalar herkes tarafından aynı şekilde anlaşılır. Kişiden kişiye ya da toplumdan topluma değişiklik göstermez. Ortaya koyduğu bilgiler doğrulanmış bilgilerdir. İlgili her kişi; onun izlediği yol ve yöntemi kullanarak bu bilgilere yeniden erişebilir, onun yol ve yönteminin güvenilirlik ve geçerliliğini tekrar sınayabilir. “Metal ısıtılınca genleşiyor.” bilgisine ulaşılmışsa bir başkası da metali yeterince ısıtarak genleşip genleşmediğine bakabilir.

Bilimsel bilgi ve teoriler, hem konusunun değişmesine hem de yeni buluş ve yöntemlerin oluşmasına bağlı olarak düzeltilebilir veya tamamen reddedilebilir. Bilimsel bilgi, değişime açık olsa bile ortaya konduğu zaman ve şartlar içinde tutarlıdır. Yeni verilere dayanarak ortaya çıkan yeni çalışmaların daha iyi açıklama sunabilmesi bilimsel bilgilerin mutlak olmadığını ve bilimin sürekli değişme, gelişme ve ilerleme hâlinde olduğunu gösterir.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI