Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Aristoteles'in Varlık Felsefesinde (Ontoloji) Etken Neden Nedir? Ne Değildir?

Aristoteles’e göre herhangi bir şeyin ve bir bütün olarak evrenin ortaya çıkmasını, varlık kazanmasını sağlayan dört neden vardır. Bu dört neden şunlardır: “Maddi Neden” (Causa Materialis), “Formel Neden” (Causa Formalis), “Etken (Fail) Neden” (Causa Efficiens) ve “Ereksel (Amaç) Neden” (Causa Finalis). Evrenin geneli için geçerli olan bu durum, kuşkusuz tüm tek tek şeyler, tikeller için de geçerlidir.

Aristoteles’in, yukarıda özeti verilen dört neden öğretisi, kendisinden önceki filozofların evrenin nedeni olarak ileri sürdükleri her şeyi derleyip toparlayan bütüncül bir öğretidir ve öylesine kapsayıcıdır ki kendisinden sonraki yüzlerce yıl boyunca geçerliliğini korumuş, felsefe tarihinin en kalıcı ve klasik öğretilerinden biri hâline gelmiştir. Aristoteles, kendisinden önce evrenin nedeni olarak ileri sürülen hiçbir açıklamayı bir kenara itmemiştir. Örneğin doğa filozoflarının ileri sürdükleri farklı maddî nedenleri (toprak, su, hava ve ateş) doğanın dört maddî nedeni olarak benimsemiş; Tanrı, gök cisimleri, ruh, akıl gibi soyut yapılar dışında kalan maddî şeylerin son kertede bu dört maddi nedenden meydana geldiklerini savunmuştur. Buna karşılık Platon’un idealarını da farklı bir yorumla da olsa evrenin formel nedeni olarak kabul etmiştir. Anaksagoras’ın Nous’u ya da Platon’un Demiourgos’u, Aristoteles’in dört neden öğretisinde etken neden olan ilk hareket ettiriciye, kendi kendini düşünmekte olan salt düşünceye, salt forma öncüllük etmiştir.

3-) ETKEN NEDEN (CAUSA EFFİCİENS): Maddenin biçim kazanmasını sağlayan nedene, etkin neden, “Etken Neden” ya da “Fail Neden” denir. Örneğin mermeri mezar taşı formuna gelmesi mermerde kendiliğinden gerçekleşmez. Mermeri yontup onu mezar taşı formuna sokacak bir kişi, bir yontucu, zanaatkâr, taş ustası gerekecektir. İşte mermeri yontan taş ustası da mezar taşının etken ya da etkin nedeni olacaktır.

[Üye Olmadan Linkleri Göremezsiniz. Üye Olmak için TIKLAYIN...]