Bu forumdaki linkleri ve resimleri görebilmek için en az 25 mesajınız olması gerekir.


Platon Felsefesinde Metafizik Nedir? Ne Değildir? Genel Özellikleri Nedir?

Platon, amacı her ne kadar politik olsa da, zihninin gerisinde veya zihinsel art alanında her zaman siyaset felsefesi olacak şekilde, işe önce metafizikle başlamıştır. Fakat o, sadece işe metafizikle başlamış değildir, metafiziği başlatan kişidir veya metafiziğin kurucusu olan filozoftur. Başka bir deyişle, her ne kadar Presokratikler varlığa ya da duyusal dünyaya bir açıklama getirme yoluna gitmiş olsalar da, Platon onların bu konuda başarısız olduklarına kanaat getirmişti. Bu çözümlerin başarısızlığı karşısında hayal kırıklığına uğrayan ve duyduğu hayal kırıklığını başta Phaidon olmak üzere, çeşitli diyalogların muhtelif yerlerinde dile getiren Platon, öyle sanılır ki, "görüneni veya doğayı açıklamak için doğanın ötesine gitme" anlamında metafiziği kurmuş olan filozoftur. Bu metafiziğin kurucu öğretisi İdealar öğretisidir. Gerçekten de onun sisteminin, karşı karşıya kalmış olduğu problemlerin veya ahlaki ve politik kriz için geliştirdiği çözüm veya yanıtların özünde, meşhur İdealar teorisi bulunur.

İdealar teorisi, gerçekten var olanın beş duyu algıladığımız bireysel varlıklar veya tikeller değil de türlere ve özelliklere tekabül eden tümeller olduğunu öne süren öğretiye karşılık gelir. Başka bir deyişle, Platon içinde yaşadığımız dünyadaki varlıkların gerçek olamayacaklarını düşünmüştür. Bunun da en önemli nedeni, onun gözünde söz konusu tikellerin varlığa gelip bir süre sonra yok olmaları, yani sürekli bir değişme içinde olmalarıdır. Zaman ve mekan içinde var olan tikelleri veya bireysel varlıkları sadece fenomenler, gelip geçici görünüşler olarak değerlendiren Platon, gerçekten var olanın doğanın ötesindeki değişmez tümeller ya da özler, yani İdealar olduğunu öne sürmüştür. İçinde yaşadığımız dünyadaki görünüşlerin, burada hüküm süren oluş ve değişmenin o, ancak söz konusu İdealar yoluyla açıklanabileceğini düşünmüştür. Bu öğreti de gerçekten var olanın madde cinsinden olmayan ezeli-ebedi gerçeklikler olarak İdealar olduğunu öne sürdüğü için, idealist bir öğretidir.

Bununla birlikte, Platon İdealar teorisini peşinen öte dünyacı bir tutumla veya idealist bir yaklaşımla, hakikatinden kuşku duyulamaz bir öğreti olarak öne sürmüş değildir. Yani teori, doğruluğu ispatlanmış bir tez, mutlak bir hakikat olarak değil, fakat karşılaşılan problemleri çözüme kavuşturmanın Platon' a mümkün görünen en iyi yolu veya bir hipotez olarak geliştirilmiştir. Teorinin Platon tarafından mevcut problemleri çözebilmesi muhtemel bir hipotez olarak öne sürüldüğünü gösteren en önemli delil ise, onun bizzat kendisinin teoriyi, daha önce de belirttiğimiz üzere, bazı yaşlılık dönemi diyaloglarında eleştiriye açık olmuştur.

KAYNAK: FELSEFE TARİHİ KİTABI